امیدی به تصویب طرح بانکداری اسلامی نیست/ کاهش نرخ سود آثار مثبتی در پی نداشت

به گزارش ایکنا، ایام پایانی سال، فرصتی برای بررسی و ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف کشور مخصوصا نهادهای اقتصادی است. با توجه به اینکه سال جاری با عنوان «اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال» نامگذاری شده بود، می‌توان عملکرد بخش‌های مختلف اقتصاد کشور در مقاوم‌سازی اقتصاد در سال ۹۶ را مورد بررسی قرار داد. در این ایام پایانی سال بنا داریم در قالب سلسله گزارشات و مصاحبه‎هایی، عملکرد سالیانه بخش‎های مختلف در اقتصاد کشور را مورد ارزیابی قرار دهیم. یکی از بخش‌هایی که می‎تواند نقشی تعیین کننده در اقتصاد کشور ایفا کند، نظام بانکی است که همواره انتقاداتی جدی به عملکرد آن، هم از بُعد شرعی و هم در زمینه حمایت از فعالان اقتصادی وجود داشته باشد و اگر این سیستم اصلاح نشده و از جمله در نرخ‌های سود بانکی بازنگری صورت نگیرد، به سختی می‎توان به بهبود وضعیت کلی اقتصاد کشور امیدوار بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمود عیسوی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان دیدگاه‎های خود درباره عملکرد نظام بانکی در سال 96 پرداخت و گفت: بنده معتقدم به لحاظ شرعی، نظام بانکی همان روال قبلی را در سال جاری ادامه داد و کار جدیدی صورت نگرفته است و مشکلات شرعی که از قبل وجود داشته، همچنان ادامه دارد اما از بُعد عملکرد اقتصاد و نقش‌آفرینی در بهبود اقتصاد کشور تقریبا می‌توان گفت نقش منفی داشته است.
وی ادامه داد: علت نقش‌آفرینی منفی نظام بانکی در اقتصاد کشور در سال جاری این است که نتوانسته منابع پولی کشور را به سمت تولید حرکت دهد و کمک کند تا اقتصاد کشور از رکود خارج شود؛ بنابراین نه از جهت کارایی اقتصادی و نه از جهت عملکرد شرعی، اتفاق خاصی در سیستم بانکی ما رخ نداده است. همچنین در این سال دچار بحران شدید بانکی هستیم که نمونه بارز آن را در دی‌ماه مشاهده کردیم.
عیسوی با بیان اینکه نقش‌آفرینی منفی نظام بانکی در اقتصاد کشور، جزئی از ماهیت این سیستم است، اظهار کرد: آنچه به موانع بین‌المللی برای نظام بانکی ما مربوط می‌شود در مورد مبادلات پولی ما با دنیاست اما آنچه بنده عرض کردم در مورد مناسبات پولی در داخل کشور است. به همین دلیل بنده معتقدم عملکرد سیستم بانکی به گونه‌ای بوده که ترجیح داده است منابع را به سمت حوزه‌هایی ببرد که خطر و ریسک کمتری برای بانک دارند و احیانا سود خوبی نیز در پی خواهند داشت.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: به همین دلیل است که بنده معتقدم بانک‌ها معمولا انگیزه‌ای برای فعالیت پولی ندارند و شاهد آن هم این است که بنگاه‌های تولیدی در حالت رکود هستند و یکی از مشکلات اصلی آنها کمبود نقدینگی است.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی درباره دلایل عدم تغییر در عملکرد شرعی نظام بانکی اظهار کرد: علت اصلی این است که در مدیریت اجرایی و همچنین مدیریت قانونگذاری کشور، اراده‌ای جدی برای اصلاح نظام بانکی کشور وجود ندارد، چراکه مخاطراتی را مشاهده کرده و یا افرادی در این میان دارای منافعی هستند و مانع از شکل گیری چنین اراده‌ای در مدیریت کشور می‌شوند بنابراین تا این اتفاق رخ ندهد، هیچ طرح عملیاتی برای اصلاح وضعیت شرعی عملکرد نظام بانکی کشور به سرانجام نخواهد رسید.
عیسوی درباره تلاش دولت و مجلس برای اصلاح نظام بانکی در سال جاری عنوان کرد: طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا هم که به سرانجام نرسید. اگر این طرح تصویب و تبدیل به قانون می‌شد، می‌توانست مشکلات شرعی نظام بانکی را تا حدی برطرف کند و گامی به جلو باشد؛ هرچند همه انتظارات را برآورده نمی‌کرد اما عدم توجه به این مسئله هم یکی از دلایلی است که نشان می‌دهد اراده‌ای برای اصلاح قوانین بانکی وجود ندارد. این طرح از اواخر مجلس قبل مسکوت مانده و هیچ امیدی به اینکه در مجلس فعلی مورد بررسی و تصویب قرار گیرد وجود ندارد.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی با اشاره به کاهش چند درصدی سود بانکی در سال 96 یادآور شد: بنده این اقدام را از دستاوردهای مهم نظام بانکی قلمداد نمی‌کنم؛ چراکه هدف از این اقدام این بود که هزینه‎های تولید کاهش پیدا کرده و منجر به حمایت از تولید بشود اما موفقیت و بهبود عملکرد تولید نیازمند مجموعه‌ای از سیاست‌هاست که نیازمند استمرار است و با کاهش دستوری نرخ سود بانکی نمی‌توان به رونق تولید امیدوار بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان گفت: بنده معتقدم تا بخش تولید را فعال نکنیم، نمی‎توانیم با انجام یک اقدام منحصر به فرد، تغییری را در شرایط اقتصادی کشور ایجاد کنیم و به همین دلیل است که مشاهده می‌کنیم با کاهش سود بانکی، منابع از بانک‌ها به سمت بازاری همانند بازار ارز حرکت کردند.
انتهای پیام