عید واقعی روز فرج امام عصر(عج) است/ 5 فایده مسافرت در بیان امام علی(ع)

به مناسبت ایام پایانی سال به سراغ آیت‌الله سیدعلی مقدم قوچانی، نویسنده و پژوهشگر حوزه‌های دین، فرهنگ و اخلاق رفتیم که ایشان در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، با اشاره به اینکه کلمه عید در قرآن یک مرتبه آمده است، تصریح کرد: واژه عید در سوره مائده آیه 114«قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ» عيسي عرض كرد «خداوندا، پروردگارا! مائده‏‌ای از آسمان بر ما بفرست تا عيدی برای اول و آخر ما باشد و نشانه‏‌ای از تو، و به ما روزی ده، تو بهترين روزی دهندگاني».

استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: خداوند در آیه 115 سوره مائده پاسخ حضرت عیسی(ع) را می‌دهد «قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ»، خداوند دعای او را مستجاب كرد و گفت «من آن را بر شما نازل می‌كنم ولی هركس از شما بعد از آن كافر گردد (و راه انكار پويد) او را چنان مجازاتی می‌كنم كه احدی از جهانيان را نكرده باشم».

عید در لغت

امام جماعت مسجد علوی گفت: مرحوم شیخ عباس قمی در «سفینة‌البحار» جلد دوم صفحه 286 آورده است «العید- هو الیوم الذی یعود فیه الفرح و السرور»؛ یعنی عید آن روزی هست که واقعه‌ای رخ داده باشد که موجب سرور و خوشحالی مردم باشد و فرهنگ «عمید» هم که لغت‌نامه فارسی است، می‌گوید «عید، آن روزی را گویند که در آن یادبود خوشی برای مردم باشد».

آیت‌الله مقدم قوچانی ادامه داد: اعیاد بر دو قسم است؛ اعیاد مذهبی و اعیاد ملی. اعیاد مذهبی که همان اعیاد اسلامی ما هستند مثل فطر، قربان، مبعث، جمعه و عید غدیر خم، اما فضیلت عید غدیر خم از همه اعیاد چه اسلامی و چه غیر اسلامی بیشتر است، چون مصداق آیه سوم سوره مائده «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا» است.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی و ابوشهید افزود: یکی از مصادق اتَّم اعیاد ملی در مملکت ما عید نوروز است که مصادف است با اول فروردین و مصادف است با تغییر و تحولی که در اول بهار در زمین، گیاه، درخت و موجودات به‌وجود می‌آید و زمین مرده، زنده می‌شود.

آیت‌الله مقدم قوچانی با اشاره به آیه 39 سوره فصلت که خداوند متعال می‌فرماید «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْيَاهَا لَمُحْيِي الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ: از آيات او اين است كه زمين را خشك و خاضع می‌بينی، اما هنگامی كه آب بر آن می‌فرستيم به جنبش در می‌آيد و نمو می‌كند، همان‌كس كه آن را زنده كرد مردگان را نيز زنده می‌كند، او بر هر چيز تواناست» گفت: زمین در زمستان، افسرده، پژمرده و به تعبیری دیگر زمین در زمستان مرده است؛ خداوند متعال می‌فرماید همین زمین مرده با باران رحمتی که اول بهار می‌آید، زمین به حرکت در می‌آید و به تعبیری زمین زنده می‌شود و همین زمین که در زمستان مرده، افسرده و پژمرده است اما در بهار پُر از گل و گیاه می‌شود و درختان شکوفه و میوه‌های شیرین می‌دهند و از این آیه به معاد و روز قیامت هم پی می‌بریم که خداوند مردگان را زنده می‌کند و مقدمه قیامت این است که باران از آسمان می‌آید و خاصیت باران بهار این است که زمین را زنده می‌کند و درختان شکوفه می‌دهند و بلبلان به نوا در می‌آیند و میوه‌های شیرین از درختان می‌روید اما خاصیت باران در قیامت این است که مردگان، زنده می‌شوند که شاعر در این باره می‌فرماید:

هر گیاهی که از زمین روید

خبر از یوم نشورت دهد

آفرینش به تنبیه خداوند دل است

دل ندارد که ندارد بخداوند اقرار

که تواند که برآورد گل هفت رنگ از خار

یاد دهد میوه شیرین از چوب

این پدر شهید اظهار کرد: مردم در عید نوروز به  دو گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه اول، بعضی از افراطیون که اهل افراط هستند چون عید نوروز است هر گناه و عمل حرامی را حلال می‌دانند و بعضی از بانوان با زینت و تبرج جاهلیت بین مردم نامحرم ظاهر می‌شوند و این خلاف شرع است و روایت داریم که امام علی(ع) می‌فرماید: «کل یوم لا یعصی الله فیه فهو یوم عید: هر روزی که در آن گناه نشود آن روز برای انسان عید است».  بُود آن روز بر ما عید مطلق/ که بر جنبش در آید پرچم حق، عید واقعی آن روزی است که امام زمان(عج) بیاید.

استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: گروه دوم، اهل تفریط هستند، چون عید نوروز، عید ملی ما هست حتی کارهای مستحب و مباح و اعمال نیک را در این روز و این ایام حرام و به‌طور مطلق این عید را حرام می‌دانند، حتی شخصی بود که ایام عید نوروز به مسافرت می‌رفت ما تصور می‌کردیم به خاطر تعطیلات عید هست بعد سؤال کردیم که چرا به مسافرت می‌روید؟ در پاسخ گفت کسی دیدارم نیاید گفتیم چرا؟ گفت چون دید و بازدید در این عید حرام است که هر دو گروه (افراط‌گراها و تفریط‌گرایان) در اشتباه هستند و روایت داریم که «خیر الامور اوسطها»، نه افراط و نه تفریط. خوبی‌های عید را باید قبول کنیم و انجام دهیم و از بدی‌ها و خرافات آن دوری کنیم.

اعمال عید نوروز

آیت‌الله مقدم قوچانی گفت: امام صادق(ع) به معلی بن‌خُنیس فرمود «در ایام نوروز چند عمل را انجام بده» و آن فرمایشات امام صادق(ع) به معلی بن خُنیس از محاسن عید نوروز است.

اول: غسل که روایت داریم که پیامبر فرمودند «النظافة من الایمان».

دوم: پاکیزه‌ترین و  بهترین لباس خود را بپوش( لباس خوب پوشیدن) که آیه 4 و 5 سوره مدثر به آن اشاره کرده است «وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ: و لباس خويشتن را پاك كن» و «وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ: از پليدى دور شو» و همین طور در  آیه 32 سوره اعراف آمده «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ: [اى پيامبر] بگو زيورهايى را كه خدا براى بندگانش پديد آورده و [نيز ] روزی‌هاى پاكيزه را چه كسى حرام گردانيده بگو اين [نعمت‌ها] در زندگى دنيا براى كسانى است كه ايمان آورده‏‌اند و روز قيامت [نيز] خاص آنان مى‏‌باشد اين گونه آيات [خود] را براى گروهى كه مى‏‌دانند به روشنى بيان مى‌كنيم».

سوم: بوی خوش و عطر استعمال کن؛ خصوصا در هنگام نماز، دعا و مناجات با خدا

چهارم: روزه گرفتن

پنجم: چهار رکعت نماز به دو سلام که در مفاتیح‌الجنان کامل  آمده است.

آیت‌الله مقدم قوچانی ادامه داد: از جمله اعمال این ماه، نظافت منزل و صله رحم است که صله رحم و دید و بازدید اول از پدر، مادر، بزرگترها و ارحام شروع می‌شود و خوب است که همسایه‌ها هم به دیدار هم بروند.

امام جماعت مسجد علوی در پاسخ به این پرسش که «اهمیت و جایگاه صله رحم از دیدگاه قرآن و روایات و همین طور عواقب ترک آن چیست و آیا اینکه قطع رحم از گناهان کبیره است؟» گفت: دیدن دو برادر دینی از یکدیگر خیلی ارزش دارد و اسلام هم توصیه کرده است که روایت داریم دو مؤمن وقتی به هم می‌رسند با هم مصافحه می‌کنند تا وقتی که دستشان در دستان دیگر است، رحمت خدا به هر دو وارد می‌شود.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی افزودند: امام رضا(ع) در حدیثی می‌فرمایند «صله رحم چند خاصیت دارد: عمر را طولانی می‌کند و قطع رحم عمر را کوتاه می‌کند، صله رحم برکت به مال می‌دهد، موجب سلامتی انسان می‌شود، بهشت را بر انسان واجب می‌کند و موجب خشنودی خداوند می‌شود چون بندگان بر هم محبت پیدا می‌کنند اما قطع رحم از گناهان کبیره حساب می‌شود».

آیت‌الله مقدم قوچانی افزود: یکی دیگر از محاسن این عید، این است که جشن نیکوکاری تشکیل می‌شود و مردم به مسضعفین و مساکین کمک‌های مالی و غیر مالی می‌کنند.

امام جماعت مسجد علوی ادامه داد: از دیگر محاسن این عید این است که مردم در این ایام مسافرت می‌کنند و روحیه‌‌ انسان عوض می‌شود و بسیار مفید است و خصوصا مسافرت‌های شرعی که به زیارت ائمه معصومین می‌روند و در این ایام به دیدار دوستان که شهرهای دیگر هستند، می‌روند و نفس مسافرت خوب است ولی مسافرتی که برای گناه نباشد.

پنج فایده سفر کردن در بیان مولا علی(ع)

آیت‌الله مقدم قوچانی در این باره گفت: در شعری که منسوب به حضرت علی(علیه السلام) است چنین آمده: «تَغَرَّبْ عَنِ الاوْطَانِ فِی طَلَبِ الْعُلَی وَ سَافِرْ فَفِی الاسْفَارِ خَمْسُ فَوَائِد تَفَرُّجُ هَمٍّ وَ اكْتِسَابُ مَعِیشَةٍ وَ عِلْمٌ وَ آدَابٌ وَ صُحْبَةُ مَاجِدٍ؛ در جستجوی بزرگی و ارزش‌ها از وطن خود راهی غربت شو و مسافرت کن؛ زیرا در مسافرت پنج فایده وجود دارد: برطرف شدن غم و غصه، به دست آوردن بودجه زندگی، کسب دانش، اطلاع از آداب[و رسوم دیگران] و مصاحبت با افراد بزرگوار»(مستدرك الوسائل، ج 8، ص 115).

استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: دانشمندانی كه اهل مسافرت بوده‌اند، سرآمد عالمان هر علم هستند، مثل شیخ بهایی، شیخ کلینی، حضرت امام خمینی(ره) و دیگر علما و بزرگان ما که با مسافرت‌های خود خدمات فراوانی به علم و دین کردند و همین طور با مسافرت کردن تغییری در جسم و روح انسان حاصل و همین‌طور باعث ایجاد نشاط و سلامتی می‌شود.

علیرضا برومند 

انتهای پیام