«سرباز کوچک امام»؛ اثری بدون روتوش با روایت صادقانه
گروه ادب ــ محمدرضا سنگری در تحلیل کتاب «سرباز کوچک امام»، آن را اثری بدون روتوش، با روایت صادقانه و معصومانه است که پشتوانه محکم تقریظ را دارد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست خبری کتاب «سرباز کوچک امام»، کتاب تقریظ گرفته از مقام معظم رهبری(مدظله) صبح امروز، در مؤسسه پیام آزادگان برگزار شد.
بیژن کیانی، مدیر مؤسسه انتشارات پیام آزادگان در این نشست به پیشینه تأسیس این مؤسسه اشاره کرد و گفت: این مؤسسه در سال 1384 با حضور جمعی از پیشکسوتان آزاده تأسیس شد و این امر به دنبال احساس نیاز بود؛ چرا که آزاده‌ها گنجینه سرشار از خاطرات داشتند و تا آن زمان کار خاصی در رابطه با آنها انجام نشده بود از این رو تصمیم گرفته شد تا کاری جهادی در این راستا شکل بگیرد.
وی افزود: این کار در ابتدا زیر نظر ابوترابی در حوزه فیلم و مستند آغاز شد و زمانی که خواستیم اسناد مربوط را منتشر کنیم ضرورت تأسیس انتشارات مستقل احساس شد و از سال 86 کار خود را آغاز کرد که به طور کلی 850 عنوان کتاب درباره آزادگان چاپ شده بود و از این تعداد 190 عنوان مربوط به مؤسسه پیام آزادگان می‌شود و تا نمایشگاه بین المللی کتاب تهران 7 عنوان دیگر به چاپ می‌رسد.
کیانی ادامه داد: در راستای تدوین کتاب‌های ویژه آزادگان، تاکنون 10 هزار ساعت مصاحبه صوتی و تصویری در مؤسسه داریم و ما به جمع‌آوری صرف بسنده نکردیم و در معاونت پژوهش ساماندهی شده و به صورت موضوعی در 40 بخش احصا شده و خاطرات در این موضوعات دسته‌بندی شده‌اند.
وی در ادامه کتاب «سرباز کوچک امام» را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: برای تدوین این کتاب حدود 4 سال زمان صرف شده و قبلاً از سوی نهاد دیگری این کتاب چاپ شده بود، اما کتابی که از سوی مؤسسه پیام آزادگان چاپ شده، تقریظی از سوی رهبری بر آن نوشته شده است و رأی و نظر ایشان در همه حوزه‌ها مؤثر است.
محمدرضا سنگری، عضو هیئت علمی این مؤسسه نیز در ادامه این نشست گفت: دفاع مقدس به عنوان قطعه درخشان و روشن است و بدون طرح موضوع اسارت ناقص است، از این رو اسارت، نقش مکمل برای شهادت را دارد. آزادگان چهره روشن اسارت را نشان دادند و آن دوران، دشوارتر از جنگ بود؛ چرا که در اسارت چشم‌انداز روشنی نداشتند و در این کتاب تصویری روشن از آنها به نمایش گذاشته شده است. در اسارت، آنها هم رزمنده بودند و هم شهید دادند و در میان آنها زنان، مردان، جوانان و نوجوانان نیز حضور داشتند و این امر تصویری را کربلا را نشان می‌دهد. یکی از این نوجوانان، چهره آشنای مهدی طحانیان است من او را حسین فهمیده می‌دانم که در برخورد با خبرنگار هندی، فهمیدگی خود را نشان داد.
وی ادامه داد: من در این کتاب خمسه طیبه و به عبارتی 5 ویژگی دیدم، نکته اول حوصله و شکیبایی راوی و نگارنده است و 350 ساعت یعنی 15 روز تمام مصاحبه انجام شده است و زبان راوی، روان بوده و دقت و وسواس علمی در آن مشهود است؛ چرا که در بسیاری از آثار این گونه نیست و متأسفانه هیچ نویسنده‌ای میزان بازنگاری کار خود را طرح نمی‌کند، مثلاً نویسندگان خارجی عنوان می‌کنند که چه اندازه بازخوانی و دقت داشتند و در این کتاب به ندرت غلط تایپی دیده می‌شود، چرا که کتابی را از یک نویسنده که برخی آثارش دارای تقریظ رهبری هم هست، خواندم که 320 غلط پیدا کردم و بسیاری از آنها غلط تایپی هم نبود.
سنگری گفت: در این نگارش این کتاب، نویسنده 38 هزار سؤال مطرح کرده و روای با حوصله به همه آنها پاسخ گفته است و این آمیزه‌ای از علم و حلم است. از هم اردوگاهی‌های مهدی طحانیان از جمله فریبرز خوب‌نژاد نیز استفاده شده و از این طریق به مستندسازی خاطرات کمک کرده است. ارزش دیگر این کتاب روایت صادقه از زندگی طحانیان است، گاهی در کتاب‌هایی شاهد اسطوره‌سازی هستیم، اسطوره یعنی شخصیت آمیخته با افسانه و ما باید به دنبال اسوه و نه اسطوره باشیم و در این کتاب نیز همین طور بوده است، یعنی شیطنت‌های مهدی طحانیان در کودکی و نوجوانی را نیز به تصویر کشیده است، در واقع هیچ چیزی روتوش نشده است.
این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب بیان کرد: ایشان واقعاً امام مطالعه است و من شگفت‌زده پرخوانی ایشان هستم. نکته مهمی که در این تقریظ آمده، قدردانی از آزادگان و این اثر است؛ چرا که خاطرات نوشته نشوند در تاریخ گم خواهند شد. نکته دوم این است که دفاع مقدس سرشار از شگفتی‌ها است و دو میدان جنگ و مقاومت در تقریظ رهبری مورد تأکید قرار گرفته است. همانطور که در کربلا نیز همین نکته مشهود بود. از سوی دیگر روحیه آزادگی است در این کتاب موج می‌زند و معظم له بر این ویژگی اشاره کرده است و همانطور که از شهید حججی به عنوان نماینده شهدای مدافع حرم یاد می‌کنند، از مهدی طحانیان نیز به عنوان نماینده آزادگان نام برده‌اند.
وی تصریح کرد: مقام معظم رهبری در تقریظشان این کتاب را از منظر خباثت دشمن بهتر از کتاب‌های دیگر دانسته است. همچنین این کتاب سند بارزشی از دفاع مقدس است و روایت آن به طور صادقانه و معصومانه انجام شده است. رهبر معظم انقلاب در این تقریظ، از سست‌پیمان‌های مغلوب دعوت کرده که این کتاب را مطالعه کنند.
سنگری درباره حجم بالای این کتاب گفت: من نگران این نسل هستم همه می‌گویند کتاب را کم کنید، مطالب را کوتاه کنید و نمی‌دانم حد توقف کجاست و من که در گروه تألیف کتب درسی هستم، گاهی داستان‌ها را آن قدر کوتاه می‌کنیم که حیف می‌شود، چرا که بسیاری از توصیفات لازمه داستان است.
مهدی طحانیان در ادامه این نشست در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره اینکه آیا با توجه به رفتاری که با خبرنگار هندی در دوران اسارت داشتید، اگر همان خبرنگار یا خبرنگاری با همان وضعیت با شما مصاحبه کند، برخورد شما چگونه خواهد بود، عنوان کرد: شرع و حکم خداوند عوض نشده است و اکنون نگاهم همانطور است، در آن شرایط هم یک درصد هم احتمال نمی‌دادیم حرفی که می‌زنیم انعکاس داده شود و خارج از اردوگاه برود؛ چون همه فیلم‌ها معدوم می‌شد.
فاطمه دوست‌کامی، نویسنده اثر نیز در بخش دیگری از این نشست گفت: مهدی طحانیان 9 سال در اسارت بود و در 13 سالگی به اسارت رژیم بعث درآمد، به همین دلیل در این کتاب مجبور بودیم به کودکی وی نیز بپردازیم.
وی افزود: این کتاب سه بار بازنویسی شده و حدود 200 صفحه از آن حذف شده است، اما کتاب خوشخوان است و مخاطب تنبل نیز اگر علاقه‌مند به کتاب باشد، کتاب را تا پایان می‌خواند.
