مقام ایمان و اعتماد حضرت زکریا در سوره مریم

به گزارش ایکنا از خوزستان، سوره مریم بسیار زیبا و دلنشین آغاز می‌شود: «کهیعص، ذکرُ رحمت ربّک عبده زکریا» این آیات داستان مهربانی پرودگار تو نسبت به بنده‌اش؛ زکریاست. حضرت «زكریّا» از پیامبران بنى‏ اسرائیل و از فرزندان هارون، برادر موسى(ع) است.

یکی از آیات زیبای این سوره آیه چهارم آن است که نشان می‌دهد پیامبران براى حل مشكلات خویش به دعا روى مى‏‌آورند. این آیه ایمان بلند و اعتماد و توکل حضرت زکریا را به خدای سبحان به ما نشان می‌دهد.

«قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا»: خدایا استخوانم سست شده و موهایم از پیری سفید شده است. حضرت زکریا در این جا در مقام کسی که در سنین پیری هنوز صاحب فرزند نشده است خدا را می‌خواند و می‌گوید: «وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا» با وجود اینکه چنین است من هرگز خود را محروم(شقی) ندانسته‌ام.

علامه طباطبایی این عبارت را چنین معنا کرده است: پروردگارا من هيچ وقت در دعاى خود از ناحيه تو محروم نبوده ام، مرا به اجابت كردنت عادت داده اى و هر وقت تو را مى خواندم قبول مى نمودى.

به گفته آیت‌الله جوادی آملی این یک ادب است که حضرت زکریا به خوبی آن را در مقام بندگی آموخته است، می‌گوید: من از سابق تا الآن اين طور بودم كه از دعا محروم نبودم، شقی يعنی آدم محروم. آدمی كه دعا می‌كند سعيد است؛ چون دعا عبادت است، آدمی كه اهل دعا نيست شقی است محروم است. حضرت عرض كرد من هرگز دعا را فراموش نكردم: «وَلَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيّاً».

من هميشه الحمدلله در اثر عرض ارادت و عرض حاجت سعادتمند بودم و هيچ وقت شقی نبودم. در تفسیر نور بر اساس این آیه نوشته: انسان مأیوس، بدبخت وشقى است.

این خیلی زیبا است با وجود اینکه حضرت زکریا صاحب فرزند نیست، می‌فرماید: من خودم را محروم نمی‌دانم. مقام اعتماد و ایمان حضرت زکریا در این آیات دیدنی است. در تفسیر نور درباره این آیه نوشته: مؤمن، هرگز از رحمت خدا مأیوس نمى‏‌شود(زكریّا در پیرى از خداوند فرزند مى‏‌خواهد).

پس از آن در آیه پنجم حضرت زکریا یک ترس و بیمی که داشته را به خدا عرضه می‌دارد: «وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي» من از وارثان کنونی(پسرعموهایم) بیمناکم که (مبادا پس از من در مال و مقامم خلف صالح نباشند). وضعیت کنونی خود را می‌گوید: «وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا» همسرم نازا است، پس: «فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا» از سوی خود وارث و جانشینی به من عطا کن.

حضرت زکریا در این آیه می‌گوید: اسباب مادی حاجت من فراهم نیست(پیری و همسر نازا) پس از سوی خود(لدنک) به من جانشینی عطا فرما. به گفته مفسران این آیه نشان می‌دهد اراده خداوند بر عوامل طبیعى حاكم است.

دو نکته مهم در این آیات، اول ادب بندگی حضرت زکریا است که خود را از درگاه خداوند محروم نمی‌داند و همین که اهل دعا و عبودیت است خود را سعید می‌داند و نکته دوم، این است که یأس در وجود این پیامبر الهی راه ندارد و این مقام بلند اعتماد حضرت به رب العالمین است.

منابع:

تفسیر المیزان علامه طباطبایی

درس تفسیر آیت‌الله جوادی آملی

 تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی

انتهای پیام