شرب خمر نابود کننده امنیت سرمایه‌ اجتماعی است

به گزارش ایکنا از استان مرکزی، یکی از موانع اصلی و بازدارنده شفاعت شافعان از منظر قرآن کریم و روایات شرب خمر است رسول اکرم(ص) در این باره می‌فرماید: «لا ینال شفاعتی من شرب المسکر و لا یرد علی الحوض لا والله».¹
آثار سوء و منفی شرب خمر در جوامع بسیار زیاد است. مضرات اخلاقی شرب خمر مانند بد اخلاقی، بد زبانی، انواع و اقسام جنایات و خون ریزی‌ها، افشاء اسرار، هتک حرمت، پشت پا زدن به همه قوانین و نوامیسی که پایه سعادت و مایه خوشبختی زندگی است و به خصوص بی‌عفتی نسبت به اعراض و نفوس و اموال، بر همگان روشن است، شخص مست فاقد نیروی خرد و قوه ی تمیز است و از این رو مانع و زاجری از هیچ کار زشت و ناهنجاری ندارد و از این جنایاتی که جهان را پر کرده و زندگی را در کام بشر تلخ نموده است کمتر جنایتی است که این مایه پلید به طور مستقیم یا غیر مستقیم در آن تاثیر نداشته باشد.
لذا در جامعه اسلامی افراد جهت نیل به شفاعت باید از عمل ناشایست شرب خمر اجتناب نمایند که این اجتناب تاثیر مستقیم مطلوبی روی فرهنگ جامعه خواهد داشت به عبارت دیگر عدم ارتکاب به شرب خمر با مصونیتی که برای همه مردم ایجاد می‌کند سبب ترقی و ارتقاء سطح امنیت و همینطور ارتقاء فرهنگ می‌شود.

غش و فریبکاری
از دیگر موانع شفاعت غش و فریبکاری است، غش در لغت به معنی پند خالص ندادن به کسی یا ظاهر کردن خلاف آن‌چه در دل باشد، آمده است و در اصطلاح چنانکه از ظاهر کلمات فقهاء استفاده می‌شود غش به معنی آمیختن و مخلوط ساختن جنسی به جنس دیگر است و آن را به دو قسم تقسیم کرده‌اند.
الف)غش خفی و آن به نحوی است که نوعاً بر بیننده پوشیده و مستور است مثل آمیختن آب به شیر. ب)غش غیر خفی و آن آمیختنی است که بر بیننده نوعاً مکشوف و معلوم است مثل آمیختن خاک به گندم.²
رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: من غش العرب لم یدخل فی شفاعتی و لم تنله مودتی.³ ظاهرا خیانت و غش به عرب برای مثال آورده شده است و ملاک و منظور حضرت، خیانت و فریبکاری با برادران دینی است که مانع شفاعت می‌شود.
اعتبار و کرامت انسانی، اصلی‌ترین سرمایه زندگی اجتماعی است از این رو در آموزه‌های دینی نسبت به رفتارهایی مانند غش و شرب خمر که تهدید کننده امنیت سرمایه‌های اجتماعی هستند به شدت مقابله شده است. از حدیث شریف نبوی بر می‌آید که غش و فریبکاری یکی از موانع شفاعت است. لذا فرد مسلمان برای نیل به شفاعت باید از این عمل قبیح بپرهیزد که نتیجه این پرهیز بر جامعه اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث رشد و پویایی و بالندگی جامعه شود.
اگر افراد یک جامعه نسبت به یکدیگر فریبکاری و دقلبازی داشته باشند، آن جامعه دیگر محل امنی برای افراد آن نخواهد بود زیرا اعتماد که بزرگترین سرمایه جوامع بشری است در چنین جامعه‌ای از بین رفته است و این بسیار برای فرهنگ جوامع، مضر است و سبب انحطاط فرهنگی آن‌ها می‌شود.

زنا مانع شفاعت شفیعان است
امام صادق(ع) می‌فرمایند: ...فوالله ما ینال شفاعتنا اذا رکب هذا(ای الزنا) حتی یصیبه الم العذاب و یری هول الجهنم.⁴؛ به خدا سوگند شفاعت ما به کسی که مرتکب چنین عملی شود، نمی‌رسد تا آنکه درد و رنج بچشد و وحشت جهنم را ببیند.
عمل شنیع زنا یک راه طبیعی و خالی از خطر برای اطفاء شهوت نیست. جامعه‌ای که شهوت خود را از طریق زنا اشباع می‌کند در یک جاده ناهموار و خطرناکی افتاده که عاقبت آن دوری از مقصد و افتادن در پرتگاه‌های هولناک است. نیروی خدادادی شهوت برای ابقاء نسل انسانی است و ایجاد یک سلسله هیجانات روحی و عاطفی در مرد و زن است که این هیجانات ضامن تشکیل کانون خانواده و اطفاء شهوت از یک طریق محدود و قانونی است اما ارتکاب زنا نه تنها اجتماع را به مقصد ابقاء نسل نزدیک نمی‌کند بلکه اجتماع را در هزاران دره مخوف پرت می‌کند.
پس مشخص است که یکی از موانع شفاعت ارتکاب به اعمال منافی عفت است. مومن و معتقد به شفاعت برای دستیابی به شفاعت شافعان در روز قیامت خود را ملزم می‌کند که به این اعمال مبتلا نشود. عدم ارتکاب به این عمل، خود به خود سبب ارتقاء اخلاقی جامعه و حفظ عفت عمومی می‌شود. نتیجه این استنکاف ارتقاء فرهنگ جامعه در سایه عمل به یکی از تعالیم و دستورات شرع مقدس است.
در قرآن کریم و روایات متعدد به مسئله شفاعت و موانع آن اشاره شده است، یعنی شفاعت موانعی دارد که آن موانع نمی‌گذارند مشفّع، مشمول شفاعت شود که این موانع با فرهنگ جامعه اسلامی رابطه مستقیم دارند. به عبارت دیگر با وجود این موانع، جامعه اسلامی از رشد و تعالی و بالندگی عقب می‌ماند و مسیر انحطاط را طی خواهد کرد چرا که این موانع انسان را از مسیر خوشبختی و سعادت به دره‌های بدبختی و شقاوت می‌کشانند. نتیجه اینکه اگر افراد یک جامعه با اعتقاد به شفاعت در قیامت و به خاطر مشمول شفاعت شافعان واقع شدن، بعضی از مفاسد و رذائل را مرتکب نشوند نتیجه مطلوب این عدم ارتکاب اولا برای خودشان است ثانیا جامعه و فرهنگ آن را دچار آسیب نکرده‌اند و چه بسا در جهت ارتقاء سطح فرهنگی جامعه حرکت کرده‌اند.
پی نوشت‌ها:
1.عاملی،حر؛(1403ق)؛وسائل الشیعه؛بیروت؛دار احیاءالتراث العربی، ج17 ، باب 15 ، ص 261.
2.دانشنامه ویکی فقه ، عبارت غش.
3.ابن حنبل،احمد؛(1432ق)؛مسند؛المملکه العربیه السعودیه؛دار المنهاج، ج 1، ص 169
4.کلینی،محمد بن یعقوب؛(1363ش)؛الکافی؛تهران؛دارالکتب الاسلامیه، ج 5 ص 469 ح 9.

انتهای پیام