آیین‌ کهن نوروزی خراسان‌جنوبی برای شاد زیستن

به گزارش ایکنا از خراسان‌جنوبی، شناخت این آیین‌ها که ریشه در فرهنگ غنی ایرانی اسلامی و باورهای عمیق ایرانیان دارد، به انسان‌ها در بهتر زندگی کردن و استفاده درست از فرصت‌ها کمک بسیاری می‌کند.
مردم خراسان‌جنوبی برای استقبال از نوروز، این بهار طبیعت و همچنین در ایام نوروز نیز آیین‌ها و رسومی دارند که برای بیشتر باهم بودن و در شادی یکدیگر سهیم بودن آن‌ها را برگزار می‌کنند.
جشن سده، آیینی برای داشتن سالی پر برکت
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا گفت: مراسم جشن سده در روستای دوحصاران شهرستان سرایان از 28 دی ماه تا اوایل بهمن اجرا می‌شود .
فریبا کاهنی افزود: یکی از مراسمی که در این مدت انجام می شود ، برافروختن آتش و علاوه برآن درست کردن حلقه‌ای از آتش است که به دور سر خود می‌چرخانند.
وی افزود: تمامی افراد روستا به شادی و پایکوبی می‌پردازند و ضمن برگزاری جشن از آجیل‌هایی که ساخت خود اهالی هستند از قبیل؛ برگه زردآلو، مغز گردو و بادام و تخمه از یکدیگر پذیرایی می‌کنند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی بیان کرد: در بعضی از نقاط نیز آتش را برپشت بام خانه‌ها می‌افروزند و از روی آن می‌پرند.
کاهنی با بیان اینکه شب نشینی‌ها از جمله مراسمی است که در شب‌های سده اجرا می‌شود، تصریح کرد: اقوام و خویشان به خانه بزرگان فامیل می‌روند و در این مراسم داستان‌های گذشته و افسانه‌های قدیم را برای جوانان و نوجوانان بازگو می‌کنند.
وی ادامه داد: در این دورهمی‌ها علاوه بر داستان سرایی کتاب‌هایی مانند فال حافظ، مختارنامه، جنگ‌های حضرت علی(ع)، امیر ارسلان رومی وشاهنامه می‌خوانند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: همچنین در این ایام کودکان و نوجوانان به درب خانه‌ها رفته و اشعاری به زبان محلی می‌خوانند.
کاهنی ادامه داد: صاحب خانه نیز آجیل و شیرینی و همچنین مقداری آرد و روغن و یا پول به آن‌ها می‌دهد که از این مواد جمع آوری شده آش بلغور نذری تهیه کرده و در بین اهالی روستا توزیع می‌شود.
وی اظهار کرد: اهالی بر این اعتقاد و باورند که با برگزاری این مراسم و برافروختن آتش سده سالی خوب و با برکت خواهند داشت.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی یادآور شد: این مراسم به شماره 808 در چهارم بهمن‌ماه 91 در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده است.
کوزه شکنی، آیین کهن مردم قاین برای دوری از غم در سال جدید
وی بیان کرد: مراسم کوزه شکنی یکی از آداب و رسوم پایان سال مردم شهرستان قاین است که از دیر باز در این شهرستان اجرا می‌شود.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی اظهار کرد: این رسم در چهارشنبه آخر سال انجام می‌شود.
وی افزود: برای اجرای این مراسم کوزه‌های کهنه و قدیمی را که آب از آن تراوش نمی‌کند و سرد نمی‌شود و یا داخل آن به مرور زمان و استفاده طولانی از آن، جلبک گرفته و دیواره آن سبز رنگ شده است، چند تکه زغال به نشانه سیاه بختی، کمی نمک به نشانه شور چشمی و یک سکه به نشانه تنگدستی می‌اندازند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی ادامه داد: سپس کوزه را به دور سر خود و افراد خانواده می‌چرخانند و از سر در حیاط خانه به داخل کوچه می‌اندازند.
کاهنی بیان کرد: مردم در گذشته براین باور بودند که با شکسته شدن این کوزه بلا و بیماری از این خانواده دور خواهد شد.
وی اظهار کرد: در پایان این مراسم نیز کوزه‌ای نو و تمیز را از چشمه آب کرده و به داخل خانه می‌آورند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی ادامه داد: کوزه شکنی همراه با شور و شعف و شادمانی اجرا می‌شود و به شماره817 در چهار بهمن‌ماه 91 در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
بی بی گردی؛ مراسم نوروزی متفاوت در خضری دشت بیاض
کاهنی بیان کرد: بی بی گردی از جمله آیین‌ها و مراسم نوروز است که هنوز نیز در برخی مناطق شهرستان قاینات مانند خضری دشت بیاض، کارشک و بسکاباد برگزار می‌شود.
وی اظهار کرد: برای این مراسم که در روز 12 فروردین و براساس یکی از داستان‌های قدیمی انجام می‌شود؛ زنان سالخورده ( بی بی ) را برای گردش به خارج از روستا می‌برند.
وی افزود: در این مراسم یکی از زنان سالخورده روستا خشت خامی را برداشته و سطح خشت را گل می‌پوشاند.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی بیان کرد: زنان و دختران جوان نیز با یک قطعه چوب و پنبه فتیله‌ای شمع درست کرده و آن را روی خشت روشن می‌کنند.
کاهنی ادامه داد: سپس یکی از زنان سالخورده خشت را بالای سر خود گرفته و در جلو و زنان و دختران همراه با شادی و دایره زنان پشت سر او از روستا خارج می‌شوند و در محلی که قبلا قنات و چاه آبی بوده است و فعلا متروکه شده جمع می‌شوند و این خشت را داخل چاه می‌اندازند.
وی اظهار کرد: مردم بر این اعتقاد و باور هستند که غم و غصه‌ها را با این کار در چاه می‌ریزند و آن سال را همراه با شادی، خوشی و سلامتی شروع خواهند کرد.
کارشناس مردم شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی یادآور شد: این آیین و مراسم به شماره 1457 در 21 آبان‌ماه 96 در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
زهرا حمیدی
انتهای پیام