خداحافظی‌ها را با سلامی دلچسب همراه کنیم
گروه فناوری اطلاعات ــ حضور در فضای مجازی نیازمند رابطه دو طرفه کاربران و ارائه دهندگان محتوا است این مسئله می‌طلبد که سیاست‌های حمایتی و هدایتگرانه دولت همراه با حکمرانی چالاک و مقررات‌گذاری به موقع ایجاد شود و مقررات دست و پاگیر قبلی حذف شود تا فضای سالم رقابتی را در عرصه فضای مجازی بوجود آورد.
به گزارش ایکنا؛ پیدایش و گسترش فضای مجازی در چند دهه اخیر یکی از بزرگترین نماد‌های تحول جهانی است؛ رخدادی که تأثیرات شگرف آن هر روز در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاعی در عرصه ملی و بین‌المللی نمود بیشتری پیدا کرده است.
بر این اساس شورایعالی فضای مجازی کشور در ۱۷ اسفندماه سال ۹۰ با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی تشکیل شد و با این حکم اعضای 20 نفره حقیقی و حقوقی این شورا معرفی شدند و اکنون بیش از ۶ سال از تشکیل این شورا می‌گذرد؛ شورائی که با مرکز ملی فضای مجازی وابسته به آن، به‌عنوان نقطه کانونی مواجهه هوشمندانه و مقتدرانه با تحولات پرشتاب این عرصه، برای استفاده از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها و مقابله با آسیب‌ها و تهدیدات آن شناخته شده است.
رهبر معظم انقلاب وظیفه اصلی این تشکیلات را سیاستگذاری، مدیریت کلان و برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های لازم و به‌هنگام و همچنین نظارت و رصد کارآمد و روزآمد در این عرصه اعلام کرد و ضروری دانستند با توجه به تحولات سریع و پیچیده در این میدان از یک طرف و نیاز‌های واقعی و متراکم کشور از طرف دیگر، خود را برای انجام رسالتی سنگین در یک دوره چهار ساله آماده کند. ایشان ضمن تاکید بر مواجهه هوشمندانه و مقتدرانه با تحولات این عرصه، وظیفه اصلی این تشکیلات را «سیاستگذاری، مدیریت کلان و برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های لازم و به‌هنگام و نظارت و رصد کارآمد و روزآمد در فضای مجازی»، به عنوان ۱۰ محور مهم وظایف و مأموریت‌های شورایعالی فضای مجازی اعلام کردند.
مقام معظم رهبری در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران در ششم شهریورماه سال ۹۶ در پاسخ به دغدغه‌های طلاب از ر‌ها بودن فضای مجازی و بیان ضرورت تولید «فقه فضای مجازی» ناظر به ارزش‌ها و هنجار‌های ایرانی اسلامی تاکید کردند: «یکی از خصوصیات ممتاز دیگر امروز، آماده بودن وسایل رساندن پیام است؛ همین فضای مجازی که این برادرمان به تفصیل و خیلی خوب بیان کردند و تعبیر خوبی است که ایشان کرد و به ذهن بنده هم اتفاقا همین تعبیر قبلا رسیده بود که «اسمش فضای مجازی است درحالی‌که واقعا فضای حقیقی است»؛ یعنی این فضا درون زندگی بسیاری از مردم حضور دارد. خب همین فضای مجازی یک ابزار است؛ یک ابزار بسیار کارآمد برای اینکه شما بتوانید پیامتان را به اقصی نقاط دنیا برسانید، به گوش همه برسانید. این امکان دیروز نبود، امروز هست؛ یکی از امتیازات این است.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای وجود وسایل و ابزار‌های ارتباطاتی و رسانهای فراگیر به‌واسطه شکل‌گیری فضای مجازی را یکی دیگر از ویژگی‌های دوران کنونی برای رساندن پیام حیات‌بخش اسلام برشمردند و گفتند: «یکی دیگر از امتیازات این دوران، کثرت سؤال‌ها و شبهه‌ها در ذهن‌ها است که همین زیاد بودن سؤال ها، ذهن‌ها را برای یافتن پاسخ‌ها فعال و زمینه را برای عبور از مرز‌های علم فراهم خواهد کرد.»
بعد از گذشت این سال‌ها، رهبر معظم انقلاب بار‌ها بر لزوم ساماندهی این فضا و توجه به مزایا و معایب آن خطاب به مسئولان و مردم، تاکید داشتند. البته در این مدت تغییر و تحولات بسیاری در پهنه فضای مجازی کشور رخ داد؛ این تغییرات از فعالیت شبکه‌های اجتماعی جدید ازجمله تلگرام و اینستاگرام گرفته تا گسترش ارز مجازی در کشور کاربران مجازی داخل را به خود مشغول کرد و در برخی از آنها آنقدر این تاثیرات گسترده و عمیق شد که به بخشی از زندگی و حتی به کسب و کار افراد و منبعی برای کسب روزی بدل شد.
در سال ۹۶ نیز این فعالیت‌ها ادامه پیدا کرد و تولید موتور جست‌وجوی بومی، خوداتکایی در حوزه فضای مجازی، معرفی شرکت‌های خارجی و ارتباط با آنها، حریم خصوصی، مدل‌های کسب و کار در رسانه‌های اجتماعی، پایش و نظارت بر توسعه دولت الکترونیکی، اصول نظارت بر شبکه ملی اطلاعات، چگونگی انتقال محتوا در عرصه اینترنت، فضای مجازی در ۲۰۲۵، آسیب‌های ماهیتی فضای مجازی و رصد وضعیت محتوایی خط و زبان فارسی ازجمله مواردی بود که در سال گذشته در دستور کار مسئولین این حوزه قرار گرفت.
اما یکی از مهمترین اتفاقات صورت گرفته طی سال‌های گذشته که این‌روز‌ها به اوج اهمیت خود رسیده است گسترش دو شبکه پیام‌رسان مجازی تلگرام و اینستاگرام و سرنوشت آنها بود که به دلیل امکانات، دسترسی آسان و قابلیت‌هایشان جای خود را میان کاربران ایرانی باز کردند و به ابزار اول اطلاع‌رسانی در کشور بدل شدند؛ هرچند که گاهی این شبکه‌ها از سوی کشور فیلتر شدند، اما در طول این مدت محتوا‌های متنوع و کسب‌وکار‌های بسیاری در آنها تولید شد.
اما بعد از گذشت مدتی و به دلیل اعلام مشکلاتی از سوی مسئولان مجازی کشور، راه‌اندازی و استفاده کاربران ایرانی از شبکه‌های اجتماعی داخلی مطرح شد و با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر خودکفایی و حمایت از کالای داخلی این شبکه‌ها فعالیت خود را در این عرصه پر‌رنگ‌تر کردند؛ اما در کنار حضور پیام‌رسان‌های داخلی، پیام‌رسان‌های خارجی نیز پرقدرت‌تر ظاهر شده و همچنان رتبه نخست استفاده کاربران ایرانی را به خود اختصاص دادند.
سخنان وزیر ارتباطات در رابطه با فیلتر شدن تلگرام
تلگرام روز به روز قدرتمندتر و با کارایی بیشتری به‌روز می‌شد تا اینکه اعلام کرد ارز مجازی خود را منتشر خواهد کرد؛ بعد از این مسائل مسئولان کشور و نمایندگان مجلس در تصمیم اقدام به فیلترگردن تلگرام کردند. هر چند که وزیر ارتباطات در یک مصاحبه تلویزیونی در پاسخ به فیلتر شدن تلگرام در آستانه سال جدید، گفت: این مسئله بستگی به همکاری تلگرام با قوانین جمهوری اسلامی دارد. این مسئله به عنوان یک چالش همواره مطرح است، اما اینکه فیلتر شود یا نشود، مراجع تصمیم‌گیر در حوزه فیلترینگ تصمیم می‌گیرند.
وی درباره اینکه آیا فکر می‌کنید مردم به طور دستوری پیام رسانهای خارجی را ترک می‌کنند و به سمت پیام‌رسان‌های داخلی بروند؟ بیان کرد: طبیعتا این کار فرمایشی و دستوری نیست. بار‌ها اظهارنظر کردم و دولت نیز نظر خود را اعلام کرد. البته پیام رسانهای داخلی نیز باید تلاش کنند که خدمات مناسبی را ارائه دهند.
هرچند که رئیس جمهور و وزیر ارتباطات به نوعی مخالف خود را با فیلترینگ اعلام کرد‌ه‌اند، اما دبیر شورایعالی فضای مجازی با بیان اینکه تلگرام در هیچ کشوری به جز ایران پیام‌رسان غالبی نیست اظهار کرده است: تلگرام به صورت رسمی اعلام کرد به عنوان یک سکوی اقتصادی استفاده خواهد شد و روش تلگرام تضعیف پول ملی ایران است.
با تولید پول در تلگرام چیزی در کشور خلق نخواهد شد
وی با بیان اینکه با تولید پول در تلگرام چیزی در کشور خلق نخواهد شد، گفت: هر میزان پول تلگرام در کشور مصرف شود معادل آن پول از کشور خارج خواهد شدد؛ تلگرام در حال تبدیل به شرکت هرم مجازی است و نمی‌توانیم اجازه دهیم چنین پولی به کشور وارد شود. در حال حاضر تلگرام ۵۰ میلیارد دلار ارز را از کشور خارج کرده است و به این نتیجه رسیده‌ایم که باید پیام‌رسان بومی داشته باشیم.
فیروز‌آبادی با اشاره به اینکه پیام‌رسان بومی سکوی اقتصادی و چند منظوره است، اظهار کرد: این تکنولوژی‌ها باید حمایت شود. تلگرام نوعی راهزن است؛ چرا از بخش خصوصی ایران دعوت نکرده است که در بخش پول مجازی شرکت کند؟ بر این اساس رئیس جمهور گفتند کشور باید از انحصار پیام‌رسان‌های خارجی خارج شود.
سرونشت محبو‌ب‌ترین پیام‌رسان کشور آخر فروردین مشخص می‌شود
این گفت‌وگو‌ها ادامه داشت تا اینکه علاء‌الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با رادیو شهری بروجرد، با اشاره به موضوع از مدار خارج‌شدن «تلگرام» اظهار کرد:این تصمیمی است که در بالاترین سطح اتخاذ شده و تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد.
تلگرام جای خود را به یک پیام‌رسان داخلی می‌دهد
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: تصمیم اتخاذ شده و فکر می‌کنم حداکثر تا پایان ماه جاری (فروردین ماه) تلگرام جای خود را به یک پیام رسان داخلی بدهد. این تصمیمی است که در بالاترین سطح اتخاذ شده و تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد.
وی تصریح کرد: این موضوع به لحاظ امنیت ملی ما مهم است، با توجه به نقش مخربی که تلگرام در بحران‌های سال گذشته در کشور داشت و هم اینکه ما امروز در فضای مجازی به این توانمندی رسیده‌ایم که یک سامانه ملی مانند سروش و ظرفیت‌های دیگر را تعریف کنیم.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ممکن است تعداد مشترکین سروش ۳ میلیون باشد و تعداد مشترکین تلگرام چهل میلیون، اما این تعداد سرریز می‌شوند؛ وقتی تلگرام از مدار خارج شد مردم به یک سامانه ملی روی می‌آورند، تصریح کرد: در رابطه با نگرانی‌هایی که رسانه‌های بیگانه بیشتر به آن دامن می‌زنند که سامانه‌های داخلی ایمن نیست و یا مسائلی از این‌گونه، به لحاظ بستر‌سازی فنی و سالم بودن محیط آن، کار گسترده‌ای دارد صورت می‌گیرد.
بنابر اخبار اعلام شده دولت مصمم است تا سازوکار حمایت از تولید پلت فرم‌های خدمات پایه را فراهم کند تا با مشارکت آگاهانه مردم و بخش خصوصی این سکو‌های ارتباطی تولید شود و با گسترش شبکه‌های مجازی و شرکت‌هایی همچون گوگل، فیسبوک و تلگرام مرز‌های جغرافیایی و حتی ملت‌ها تضعیف شده‌اند.
حضور در فضای مجازی نیازمند رابطه دو طرفه است
همه می‌دانیم که حضور در فضای مجازی نیازمند رابطه دو طرفه کاربران و ارائه دهندگان محتوا است و لذا باید همه هویت‌ها مشخص شود تا از حریم خصوصی و امنیت به طور عام پاسداری شود. این مسئله می‌طلبد که سیاست‌های حمایتی و هدایتگرانه دولت همراه با حکمرانی چالاک و مقررات‌گذاری به موقع ایجاد شود و مقررات دست و پاگیر قبلی حذف شود تا فضای سالم رقابتی را در عرصه فضای مجازی بوجود آورد.
هرچند سال ۹۷ توسط رهبر معظم انقلاب با عنوان حمایت از کالای ایرانی نام‌گذاری شده است، اما رسیدن به این حمایت باید اصولی و با روش درست انجام گیرد و‌ای کاش دولت هم ضمن تولید پیام رسان داخلی با قابلیت بالا و قابل رقابت با محصولات مشابه خارجی به مردم قدرت انتخاب می‌داد و در فضای بسته با مردم سخن نمی‌گفت تا مردم خود محصول با کیفیت و مورد پسندشان را انتخاب کنند و قطعا اگر محصول داخلی این توانایی را داشته باشد مورد حمایت عموم جامعه قرار خواهد گرفت.
مسئله مهمی که این روز‌ها جای خود به مسائل دیگر داده است
در پایان باید گفت آنچه به نظر می‌رسد نحوه استفاده از ابزار‌های موجود برای رسیدن به تعالی و هدفی ارزشمند است نه گم شدن در مسیر و دور ماندن از مقصد؛ دقیقا همان دامی که ما در آن گرفتار آمده‌ایم؛ بر فرهنگ مصرف قدرتمندتر از قبل پافشاری می‌کنیم و با هر راهکاری برای تغییر سبک زندگی مخالفیم. طبق نظر نگارنده هیچ تغییری با دستورالعمل و اجبار میسر نمی‌شود ولی این روزهای ما دائم با مخالفت با هر سیاستگذاری که شاید نظر متخصصان عقبه آن باشد، می‌گذرد.
متخصصان حوزه سایبری، کارشناسان و برنامه نویسان کشورمان نیز باید در این میان پرسشی را به وجدان خود پاسخ دهند که نرم‌افزار نویسان روسی چه دارند که در کشور ما نایاب است؟ طی این سال‌هایی که همه دم از حمایت از نرم‌افزارهای بومی می‌زنند و بر حمایت از آن سینه سپر می‌کنند نباید حداقل یک نرم‌افزار قابل دفاع و کارآمد در کشور تولید می‌شد؟ وقتی کاری فاخر باشد و پاسخگوی نیاز مشتری، راه خود را باز کرده و مخاطبان خود را می‌یابد، آنقدرها هم شیفته محصولات و تولیدات آن ور آبی نیستیم، خلأ خلاقیت و ناکارآمدی سیستماتیک است که با ما چنین کرد.
کاش این بار خداحافظی تلگرام با سلامی دلنشین برای مردم همراه شود.
انتهای پیام
