وصول به عالم غیب؛ هدف از بعثت نبوی/ معضلات تبلیغ دین در عصر افراط‌گرایی
گروه بین‌الملل – علی‌اکبر ضیایی، پژوهشگر و کارشناس مطالعات اسلامی با تبیین اهداف بعثت نبی مکرم اسلام(ص) گفت: خداوند انبیای الهی و خاتم آن‌ها پیامبر(ص) را برای وصول به دایره معارف غیب مبعوث کرده است.
علی‌اکبر ضیایی، رایزن فرهنگی سابق ایران در مالزی و پژوهشگر و کارشناس مطالعات اسلامی در گفت‌و‌گو با ایکنا به مناسبت عید مبعث، فلسفه بعثت انبیا و نبی مکرم اسلام(ص)، راهکارهای تبلیغ هر چه پیشتر سیره نبوی در جوامع و خلأ‌ها و مشکلات جوامع اسلامی امروز به دلیل دوری از دین و سیره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) را تبیین و اظهار کرد: در ابتدای سخن این عید بزرگ را به همه مسلمانان جهان تبریک گفته و امیدوارم که برانگیخته‌شدن رسول اکرم(ص) در روز مبعث برای رسالت، زمینه بعثت معنوی و انگیزش باطنی انسان‌ها با هدف حرکت براساس شریعت نبوی و مکتب علوی و تخلق به اخلاق صاحب این عید بزرگ را فراهم آورد، زیرا آن حضرت هدف از بعثت را چنین معرفی کرده است:«انما بعثت لاتمم مکارم الأخلاق:براستى كه من براى به كمال‌رساندن مكارم اخلاق مبعوث شده‌ام».
جنبه مادی و معنوی در سیره نبوی
وی افزود: اگر علوم جهان را به «علم الادیان» و «علم الابدان» تقسیم کنیم و بگوییم که منظور از علم ادیان شناخت راه‌های وصول به معرفت الله و تخلق به اسماء الله است، همانگونه که خداوند شرافت ذاتی انسان را به «وَ عَلَّمَ ءَادَمَ الاَسْمَآءَ کُلَّهَا»(و خدا همه اسماء را به آدم یاد داد) «بقره 31» دانسته است، در آن صورت علم ابدان به همه علومی اطلاق می‌شود که انسان به تجربه شخصی برای وصول به آسایش و کمال مادی به آن‌ها دست می‌یابد. بر این اساس انسان برای رسیدن به رفاه و کمال مادی، نیازمند علومی چون اقتصاد، سیاست و علوم پایه و پزشکی و مانند آن‌ها است و تجربه انسانی می‌تواند با تلاش و استفاده از ابزار دانش به این علوم دست یابد و سعادت دنیوی خود را تضمین کند، اما بی‌تردید علم ادیان و شناخت ابعاد غیرمادی جهان و راه‌های رسیدن به سعادت اخروی با عقل محدود انسانی قابل وصول نیست، همچنان که بسیاری از علوم مادی نیز از طریق برگزیدگان الهی به گونه‌ای در اختیار انسان قرار داده شده است و البته رسالت نخستین و بنیادین انبیا، آموزش انسان برای وصول به این علوم نیست، اما در بسیاری از موارد وصول به عالم روحانی و دریافت وحیانی بدون شناخت ابزارهای مادی و شناخت ابزار شناخت مادی یعنی عالم جسمانی و علوم متعلق به آن، امکانپذیر نیست و به همین علت است که در سیره نبوی و تعالیم اهل بیت(ع) به هر دو جنبه مادی و معنوی توجه خاصی مبذول شده است و تفکیک هر یک از دیگری به سختی انجام می‌پذیرد.
فلسفه بعثت
ضیایی تصریح کرد: اتباع ادیان ابراهیمی به یک نوع دوالیسم فلسفی با دوگانه‌انگاری فلسفی یعنی اعتقاد به دو حقیقت جسم و روح هستند که ماهیت شناخت این حقیقت امکانپذیر نیست و همچنان‌که خداوند می‌فرماید:« قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي: بگو روح از (عالم) امر خداست (و بی‌واسطه جسمانیات به امر الهی به بدنها تعلق می‌گیرد)»(اسراء 85) و شناخت روح و سعادت واقعی انسان مرهون اتصال انسان به عالم ماوراء الطبیعه است و این عوالم روحانی که انسان در عالم رؤیا و تجربه شخصی عرفانی تنها تماس محدودی با آن برقرار می‌کند به اندازه‌ای گسترده و پیچیده هستند که رسیدن به مراتب عالی آن عوالم، بدون راهنمای مؤید به تأییدات ربانی امکانپذیر نیست و به همین علت است که تجارب عرفای غیرمسلمان از ادیان بودایی و هندویی و مانند آن‌ها تنها تماسی هندسی به منزله خطی از دایره عوالم روحانی به شمار می‌آید و وصول به دایره اصلی معارف حقه برای آنان غیر ممکن می‌نماید.در اینجا فلسفه بعثت انبیا(ع) و خاتم آن‌ها حضرت رسول اکرم(ص) روشن می‌شود.
رایزن فرهنگی سابق کشورمان در مالزی بیان کرد: متکلمان متقدم، علوم را به چهار قسم تقسیم کرده‌اند: علوم ظاهری سمعی که از راه شنیدن حاصل می‌شود، علم ایقائی بصری که از طریق مشاهدات بصری حاصل می‌گردد، علم حقایق ایمانی قلبی که از طریق قلب و تعمق درونی حاصل می‌گردد و علم غیب تأییدی که تنها از طریق عالم غیب و إخبار انبیا به واسطه جبرئیل امین حاصل می‌شود.بنابراین فلسفه بعثت به راه‌های وصول به قسم چهارم از این علوم برمی‌گردد. بدون تأییدات ربانی از طریق وحی نمی‌توان به این علم دست یافت و بدین ترتیب خداوند، انبیا را برای وصول به دایره معارف غیب مبعوث کرده است.
مسلمانان و درک بعثت
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که مسلمانان جهان در تحقق این هدف از بعثت انبیا چندان توفیقی نیافته‌اند و مهم‌ترین نکته در آسیب‌شناسی این حقیقت، عدم دسترسی به اطلاعات راهبردی در تبیین حقایق معنوی دین برای دعوت در سطح بین‌المللی است و این عدم دسترسی به دو ضعف عمده جهان اسلام بر می‌گردد؛ یکی عدم تلاش یا ناکافی‌بودن تلاش‌ها برای شناخت مفهوم پیام واقعی رسالت نبوی از طرف مبلغان دینی است که به ناکافی‌بودن تلاش‌های نخبگان جهان اسلام و سردرگمی مراکز علمی و دانشگاهی به منظور شناسایی مخاطبان رسالت نبوی در مناطق مختلف جهان از آفریقا گرفته تا مناطق مختلف اروپا و آمریکای جنوبی و دیگر مناطق برمی‌گردد و علی رغم همه امکانات مادی و ابزارهای پیشرفته ارتباطی هنوز اطلاع کافی از علاقمندان به معارف حقه وحیانی براساس رسالت نبوی در دست نداریم و امثال قاضی نورالله شوشتری(از علمای مسلمان و قاضی القضاة هند که بر اساس مذاهب چهارگانه اهل سنت فتوا می‌داد) در میان مبلغان دینی بسیار نادر هستند.
کارشناس و پژوهشگر مطالعات اسلامی تأکید کرد: ضعف دوم به عدم شناخت واقعی از ماهیت پیام نبوی برمی‌گردد و آن رسیدن به فحوای رسالت نبوی از طریق باب واقعی آن یعنی ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) و ائمه معصومین بر اساس روایت متواتر «انا مدینة العلم و علی بابها» است.
معضلات تبلیغ دین
وی در پایان یادآور شد: یکی از معضلات تبلیغ دین در عصر کنونی که عصر افراط‌گرایان دینی و داعشی‌های تکفیری است، فاصله‌گرفتن از فحوای پیام اهل بیت(ع) و تمسک به تفاسیر انحرافی از دین است و مخاطب ما در این آسیب تنها متوجه افراط‌گرایان و علمای سوء در جهان اسلام نیست، بلکه منطق اهل بیت(ع) فراتر از ظواهر شرعی دین همواره توانسته است پرده‌های حجاب را از چشمان انسان‌های تشنه معارف حقه بزداید و راه وصول به معرفت ایمانی براساس تأییدات ربانی را به انسان سرگشته و حیران عصر کنونی نشان دهد و در این راه، شیاطین جن و انس با به کارگیری همه ابزارها و امکانات مادی در صدد ایجاد موانع برای رسیدن به این حقایق ایمانی هستند.
گفت‌و‌گو: زهرا نوکانی
انتهای پیام
