حجتالاسلام والمسلمین صادق گلزاده، جامعه شناس دینی در گفتوگو با ایکنا؛ با اشاره به نگاه اسلام در حمایت از نیازمندان، اظهار کرد: قرآن کریم جامعترین دستورات حمایت اجتماع را تدبیر کرده است و فضای حاکم بر فرهنگ اسلامی نسبت به این موضوع ابعاد گستردهای دارد، به نحوی که در نگاه بشری در منشور امیرالمومنین خطاب به مالک اشتر جلوهای برجسته یافته و میفرمایند: «و مهربانی بر رعیت و دوستی ورزیدن با آنان و مهربانی کردن با همگان را برای دل خود پوششی گردان و مباش همچون جانوری شکاری که خوردنشان را غنیمت شماری! چه رعیت دو دستهاند: دستهای برادر دینی تواند و دسته دیگر در آفرینش با تو همانند».
وی با بیان اینکه نهادهای حاکمیتی، عمومی، توده مردم و رسانهها و ظرفیت سازان فرهنگی در این چهارچوب موظف هستند که در زمینه حمایتهای اجتماعی از نیازمندان گام بردارند، عنوان کرد: برادر عنوان شدن مسلمانان برای یکدیگر و تأکید اسلام بر این امر حاکی از ضرورت حمایت اجتماعی دارد.
حجتالاسلام گلزاده فرمان اسلامی صله رحم را نیز دربردارنده حمایتهای اجتماعی برشمرد و گفت: اولویت فطریه، صدقه و کفاره همواره اقوام و خویشان هستند و این امر به ظرفیت حمایت اجتماعی اشاره دارد.
مسئولان حکومتی و حمایت از نیازمندان
وی با اشاره به نقشی که مسئولان حکومتی در نگاه اسلام در زمینه حمایت از نیازمندان بر عهده دارند، اظهار کرد: قانون باید ناظر و حامی حمایت اجتماعی باشد، بنابراین نهادهایی همچون؛ مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و ... نقش مهمی بر عهده دارند. همچنین در نگاه اجرای قانون نسبت به حمایتهای اجتماعی باید سهم در خوری دیده شود به نحوی که تکلیف قوه مجریه و ظرفیتهای مرتبط به عنوان اجرای حمایتهای اجتماعی و تکلیف قوه قضاییه با نگاه صیانت از این مجموعه قوانین مطرح باشد تا به کمک یکدیگر بتوانند حمایتی جامع و درخور داشته باشند.
این جامعه شناس وظیفه نهادهای عملیاتی همچون بهزیستی، کمیته امداد و ... را شناسایی، سازماندهی نیازمندان و انجام حمایتهای اجتماعی مورد نیاز خواند و گفت: حمایت اجتماعی نباید صرفا به معیشت محدود شود بلکه برخی نیازمندان قدرت بهره برداری از آموزشهای هزینهبر را ندارند، بنابراین ضرورت رایگان بودن برخی آموزشها ناظر بر همین امر است. سازمانهای وابسته به حاکمیت در این زمینه وظیفه قانونی، دینی وانسانی دارند.
وظایف امت در برابر نیازمندان
حجتالاسلام گلزاده در بخش دیگری از سخنان خود به وظایف امت در برابر نیازمندان اشاره و عنوان کرد: حمایت اجتماعی به صورت ذاتی در روح و روان امت نهفته است. یکپارچگی در میان امت یک اصل است، بنابراین نمیتوان یک نفر زیر دست و پا بماند و زمین گیر شود و دیگری از پرخوری به دیگران آسیب بزند. آسیب دیدن و آسیب زدن با مفهوم امت همخوانی ندارد. حمایت از نیازمندان چه در نگاه دینی و چه در نگاه ملی، یک تکیلف و ضرورت است و ظرفیتهایی همچون زکات، خمس، صدقه، انفاق، خیرات نه تنها ما را به صورت کلی توصیه به نوع دوستی کرده است؛ بلکه ظرفیتهای اجرایی و عملیاتی حمایتهای اجتماعی را نیز در برگرفته و در این زمینه فرهنگ سازی داشته است.
وی بر ضرورت تدبیر بهرهمندی از فرهنگ اسلامی در زمینه حمایتهای اجتماعی تأکید و تصریح کرد: راهکارهای حمایت اجتماعی در معارف اسلامی بیان شده است و ما نیاز به تدبیر و زمینهسازی به منظور بهرهمندی از این ظرفیتها و سازماندهی آن را داریم. در ظرفیت فرهنگ سازی و اطلاع رسانی نیز رسانههای جمعی از مسئولیت برخوردار هستند. در کنار این ظرفیت باید از دانشگاهیان و فرهیختگان جامعه نیز نام برد که میتوانند دست به روشنگری و ارائه الگو بزنند.
حجتالاسلام گلزاده شناخت اولویتها را نیز گامی اساسی در حمایت اجتماعی خواند و گفت: شعار ریشه کنی فقر مطلق منبعث از قانون اساسی جمهوری اسلامی است که باید به واقعیت عمل برسد. مدیران مسلمان در نظام اسلامی از نظر سطح معیشت باید حد وسط جامعه باشند و از اشرافی گری به دور بمانند؛ فلسفه این امر در آن است که اگر در حد وسط قرار بگیرند میتوانند هم اوضاع طبقه بالاتر از خود را درک کنند و هم نیازمندان طبقه پایین تر را دریابند و هر یک را با مدیریت به حد تعادل برسانند؛ به نحوی که هم با زیاده خواهیها برخورد شود و هم از محرومیتها جلوگیری به عمل آید.
رکن اصیل حمایت اجتماعی
وی عزت و بزرگی را رکن اصیل حمایت اجتماعی دانست که در تعالیم اسلامی مکررا بر آن تأکید شده است و عنوان کرد: در روایات اسلامی تعبیری از توجه مسلمانان به 40 خانه اطراف شده است، بدین ترتیب مجموع جامعه میتواند با این رویکرد افراد نیازمند را شناسایی و آنان را به سامان برساند. نگاه اسلام در زمینه حمایت اجتماعی جامع و وسیع است و عدالت شاخصه آن بیان شده است؛ چرا که عدالت، شفاف سازی حمایت اجتماعی را بر دوش میگیرد و میزانی بر ای تحقق وظایف است.
حجتالاسلام گلزاده با تأکید بر اینکه همواره در زمینه حمایتهای اجتماعی باید فقرزدایی مدنظر قرار گیرد، تصریح کرد: تولید و اشتغال زایی از جمله راهکارهای فقرزدایی نسبی است. رسیدگی به نیازمندان مطلوب است، اما نباید به نگاهی دائمی تبدیل شود بلکه به عنوان یک راهکار برای درمان موقت باید استفاده شود تا در نهایت به فقرزدایی منجر شود.
انتهای پیام