نگاه بدبینانه مسیحیت به انسان/ آیه 8 مائده؛ کلیدی‌ترین آیه حقوق بشری قرآن

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرحیم سلیمانی، عضو هیئت علمی دانشکده فلسفه دانشگاه مفید در نشست حقوق بشر از دید اسلام با اشاره به اعلامیه جهانی حقوق بشر با بیان اینکه در سال 1948 اعلامیه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل مصوب شد، گفت: این اعلامیه حقوق بشر در مقطعی خاص و بعد از فضای وحشتناک دو جنگ جهانی نوشته شد.

وی با بیان اینکه در مسیحیت انسان ذاتا گناهکار، خطارکار و سقوط کرده است و سنگ زیربنای الهیات این دین، بدبینی به انسان است، افزود: در عصر جدید گروهی از عالمان نواندیش در دنیای مسیحیت پدید آمدند که این نگاه را قبول نداشتند و گفتند باید نگاه‌مان را تغییر دهیم و وقتی این نگاه در حال شکل‌گیری بود دو جنگ جهانی بزرگ رخ داد و اعلامیه مذکور در این  شرایط شکل گرفت.

وی با بیان اینکه این جنگ‌ها عامل پیدایش اعلامیه نبود ولی در تسریع تدوین آن نقش داشت با اشاره به نحوه مواجهه با این اعلامیه تصریح کرد: می‌توان آن را ضد دینی دانست یا با آن تعامل کرد و آن را محصول عقلانیت بشری دانست و یا باید دربست آن را بپذیریم.

عضو هیئت علمی دانشگاه مفید گفت: حقوق بشر جدید که امثال مونتسکیو و ... آن را بیان کردند، اختراع آنان نیست و وقتی می‌خوانیم احساس می‌کنیم که این‌ها را می‌دانسته‌ایم ولی شفاف و مدون نشده بود؛ مثلا زمانی که فلاسفه بزرگ یونان از برده‌داری دفاع کردند عجیب است که پرچم‌هایی علیه برده‌داری بلند می‌شده است و این، نشان می‌دهد برده‌داری همیشه برای بشریت، ضد ارزش بوده است.

این استاد دانشگاه و محقق دینی بیان کرد: حتی در میان فلاسفه اسلامی کسانی مانند حاج ملاهادی سبزواری بوده که سخنانی در مورد زن دارند که بسیار ضدحقوق بشری است و حتی نمی‌توان به زبان آورد.

سلیمانی با اشاره به برخی از آیات قرآن از جمله 25 حدید «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ...»؛ همچنین  هشت مائده «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى...» تاکید کرد: در تمامی این آیات بر اقامه قسط که همان حقوق انسان است تاکید شده است.

وی با اشاره به تعبیر شنئان قوم اظهار کرد: این بخش آیه مذکور تاکید می‌کند که دشمنی یک قوم با شما نباید سبب شود تا شما عدالت را زیر پا بگذارید؛ لذا این آیه کلیدی در حقوق بشر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با اشاره به روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر اینکه اگر کسی را یافتید که بدعت در دین ایجاد می‌کند شما می‌توانید به او تهمت بزنید، تصریح کرد: در فهم این روایت اختلاف میان علما وجود دارد؛ آیت‌الله مکارم می‌گوید سند این روایت، ضعیف است ولی محتوای آن درست است؛ آیت الله موسوی اردبیلی می‌گوید سند این روایت خوب است ولی معنای محتوای آن این نیست که به او بهتان و تهمت بزنید بلکه مراد این است که او را به بحث بکشانید و شکست بدهید؛ بنابراین ما در هیچ کجا مجاز نیستیم به کسی بهتان و تهمت بزنیم و اگر این روایت دارای سند و محتوای درست هم باشد باز با عقل و قرآن در تضاد است.

وی با بیان اینکه آیا اعلامیه حقوق بشر می‌تواند دینی به صورت کلی و یا خاص باشد؟ با اشاره به اینکه اعلامیه کنونی حقوق بشر، غیردینی و سکولار است تصریح کرد: از دید بنده، وقتی می‌گوئیم این اعلامیه، سکولار است یعنی غیردینی است و نه ضددینی؛ یعنی با دین نزاع ندارد ولی دینی هم نیست.

سلیمانی عنوان کرد: هدف پدیدآورندگان این اعلامیه، این بوده که مرامنامه‌ای تصویب کنند که در تمامی دنیا قابل اجرا باشد لذا اگر دینی می‌شد نمی‌توانست جهانی شود؛ در فضایی اعلامیه تصویب شد که با فضای امروز تفاوت‌هایی دارد و بر بخش قابل توجهی از دنیا، مکاتب و ایدئولوژی‌هایی حاکم بوده که می‌گفته است دین، عامل اصلی تضییع حقوق بشر است؛ مثلا کمونیست‌ها، دین را افیون توده‌ها می‌دانستند و در سازمان ملل و تصویب اعلامیه نیز نقش داشتند.

وی با اشاره به تفاوت میان تعریف دین در کلام و فلسفه افزود: ما در کلام، ارزش‌گذاری کرده و دینی را که حق می‌دانیم، تعریف می‌کنیم و می‌گوئیم برنامه رستگاری خدا برای سعادت انسان؛ ولی در فلسفه دین، دینی را که کاری با حق و یا باطل آن نداریم تعریف می‌کنیم ولی مهم‌ترین مشکل آنان این است که نتوانسته‌اند تعریفی ارائه بدهند که جامع و مانع باشد و همه افراد و ادیان را شامل شود؛ زیرا عنصر مشترکی در ادیان نداریم و آن‌قدر اختلاف ادیان زیاد است که فلاسفه معتقدند نمی‌توان تعریفی داشته باشیم؛ بنابراین هر آموزه‌ای مطرح شود سبب اختلاف بیشتر میان ادیان خواهد شد پس باید اعلامیه‌ای تدوین شود که فرادینی باشد.

انتهای پیام