خوش‌منش تاکید کرد:
کاهش تصدی‌گری دولت در سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی مورد توجه است
گروه دانشگاه ــ رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور با اشاره به مهمترین کارکردهای سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور عنوان کرد: یکی از امتیازات و ویژگی‌های این سند؛ توجه به نقش تنظیم‌گری دولت و تلاش برای کاهش تصدی‌گری آن در اجرا است.
مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور چندی پیش از انتشار پیش‌نویس سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور، خبر داد و با انتشار پیش‌نویس این سند، از اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران امور قرآنی دعوت کرد تا نظرات خود را در خصوص این پیش‌نویس اعلام کنند. به منظور آشنایی بیشتر با این سند، کارکردها و برخی بندهای آن با ابوالفضل خوش‌منش، رئیس این مرکز گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد؛
ابوالفضل خوش‌منش در گفت‌وگو با ایکنا درباره روند تهیه پیش‌نویس سند و تصویب آن و مدت زمانی که به طول انجامید، اظهار کرد: به دلایل مختلفی روند تدوین و تصویب سند بیش از حد انتظار طولانی شد. تدوین سند راهبردی نظام پآعق (پژوهش و آموزش عالی قرآنی) در جلسه ۱۵ کمیسیون توسعه پآعق به تصویب رسید و بعد از آن فراز و نشیب‌هایی را طی کرد. در مرحله اول پروژه پژوهشی توسط یکی از موسسات مدیریت استراتژیک برای تدوین سند به انجام رسید و هم زمان نتایج پروژه در کمیته راهبری تدوین سند بررسی می‌شد. کمیته راهبری تدوین سند در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با مدیریت رئیس وقت آن مرکز دکتر ابویی تشکیل شد و بعد از حدود ۱۰ جلسه پیش‌نویس اول سند به کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور ارائه شد. بعد از تصویب پیش‌نویس سند در کمیسیون، نتیجه به شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارائه شد.
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور افزود: در این مرحله پیش‌نویس سند در کارویژه تدوین اسناد راهبردی شورا بررسی و متن سند بازنگری شد. نسخه اصلاح شده در جلسه ۳۵ شورای توسعه فرهنگ قرآنی بررسی و نظرات به مرکز ابلاغ شد. در مرکز پس از اصلاح و تکمیل سند، برای جلب مشارکت ذی‌نفعان، پیش‌نویس به‌دست آمده به جامعه گسترده مخاطبان ارسال و از آنها نظرخواهی صورت گرفت. گروه‌هایی که از آنها نظرخواهی شد عبارتند بودند از: اعضای کمیسیون و کارگروه‌های پژوهش و آموزش عالی، مدیران وزارت علوم و حوزه علمیه، فعالان حوزه مشاغل قرآنی (استخدام‌کنندگان)، مدیران گروه‌های قرآن و حدیث، خبرگان مطالعات بین رشته‌ای قرآنی، خبرگان آشنا به ادبیات نظام توسعه فرهنگ قرآنی، خبرگان حوزه سیاست‌گذاری آموزش عالی، استاد منتخب آموزش غیررسمی قرآنی. در پایان پس از بررسی و جمع‌بندی نظرات واصله، نسخه نهایی سند در جلسه ۲۶ فروردین‌ماه کمیسیون طرح شد که طبق برنامه بعد از اعمال نظرات اعضای جلسه، سند به شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارائه خواهد شد.
مهمترین کارکردهای سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور
وی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های آشکار و نهان نهاد‌های قرآنی و مراکز علمی، درباره مهمترین کارکرد این سند گفت: یکی از امتیازات و ویژگی‌های این سند که در حد یک اصل مورد توجه قرار گرفته است (اصل ۵ پیش‌نویس سند)، توجه به نقش تنظیم‌گری دولت و تلاش برای کاهش تصدی‌گری آن در اجرا است. در این راستا در طراحی راهبرد‌ها و اقدامات سند، سعی بر آن بود که در سطوح مختلف برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت، استفاده حداکثری از ظرفیت نهاد‌های ذی‌نفع در متن سند لحاظ شود. برای مثال در طراحی برنامه درسی بین رشته‌ای قرآنی در رشته‌های علوم انسانی به جای اقدام مستقیم مرکز نسبت به طراحی رشته، سیاست‌های حمایتی از گروه علوم انسانی برای طراحی دروس بین رشته‌ای تعیین و اعلام می‌شود تا از این طریق اولا ظرفیت داخل این گروه‌ها در این حوزه فعال شود؛ ثانیا از ورود مستقیم دولت (در اینجا مرکز) به عرصه اجرا خودداری شود.
تفاوت کارکرد نهاد‌های قرآنی و مراکز علمی ذیل سند
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور افزود: اما در خصوص کارکرد نهاد‌های قرآنی و مراکز علمی، باید گفت که کارکرد این دو در نظام پآعق متفاوت است و این تفاوت در سند مورد توجه قرار گرفته است. نقش مراکز علمی، تولید محصول علمی است. محصول در اینجا عبارت است از نیروی انسانی متخصص و دانش مورد نیاز جامعه در حوزه قرآن. اما نقش نهاد‌های قرآنی بهره بردن و به استخدام گرفتن این محصولات است. از این جهت این دو باید در ارتباط با هم به فعالیت بپردازند و با یکدیگر در تعامل موثر باشند. این موضوع در سند مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال با هدف ارتباط بیشتر برنامه‌های درسی با نیاز‌های شغلی، در این سند حمایت از تاسیس انجمن مشاغل قرآنی با عضویت نمایندگان نهاد‌های شغلی قرآنی و استادان دانشگاه به عنوان یک اقدام در نظر گرفته شد و ضمن آن بررسی نحوه مشارکت این انجمن در طراحی و تصویب برنامه‌های درسی نیز مورد توجه قرار گرفت.
بازوهای اجرایی سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور
وی درباره این پرسش که بازوهای اجرایی این سند کدام مراکز و نهادها هستند و آیا این سند لازم‌الاجراست؟ و اینکه در صورت اجرایی نشدن راهبرد‌های سند و ضعف مشارکت نهاد‌های ذی ربط برخوردی خواهد شد یا خیر؟ تاکید کرد: می‌توان گفت: تمام ذی‌نفعان حوزه پژوهش و آموزش عالی قرآنی بازوان اجرای این سند هستند. این ذی‌نفعان عبارتند از: سیاست‌گذران و مدیران ستادی حوزه و دانشگاه، گروه‌های آموزشی حوزه و دانشگاه در سه حوزه علوم قرآن حدیث، الهیات، علوم انسانی و هنر، همچنین نهاد و مؤسسات شغلی اعم از دولتی و غیردولتی، فعالان حوزه آموزش عالی غیررسمی، انجمن‌های علمی رشته‌های علوم انسانی و انجمن‌های دانشجویی هر یک به تناسب در اجرای این سند مشارکت دارند.
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی گفت: این سند بعد از تصویب در کمیسیون به ریاست وزیر علوم به شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارائه می‌شود و در آنجا نیز به تصویب می‌رسد. بعد از این مرحله سند برای تمام مخاطبان لازم‌الجرا است. اما در صورت مشارکت نهاد‌های ذی‌ربط در این سند، علاوه بر بهره‌مندی از ظرفیت این نهادها، تقویت آنها برای مشارکت نیز پیش‌بینی شده است تا به این نحو ضعف آنها در اجرا رفع شود.
مهمترین مسائل نظام توسعه فرهنگ قرآنی کشوردر عرصه آموزش و پژوهش
خوش‌منش در ادامه به بحث درباره مهمترین مسائل نظام توسعه فرهنگ قرآنی کشور در عرصه آموزش و پژوهش پرداخت و به نقش این سند راهبردی در این زمینه اشاره و اظهار کرد: مسائل مذکور به دو دسته عمده؛ تربیت نیروی انسانی متخصص برای هریک بخش‌های مختلف سه نهاد آموزش، تبلیغ و پژوهش قرآنی و تولید دانش برای حل معضلات و تحقق اهداف این سه نهاد تقسیم می‌شوند. کارکرد اصلی این سند هدایت بخش‌های مختلف دانشگاه و حوزه در دو سطح فعالیت‌های رسمی و غیررسمی، به سمت حل مسائل مذکور است.
متولیان تاسیس «انجمن مشاغل قرآنی»
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در پایان و در پاسخ به پرسش ایکنا مبنی بر اینکه ذیل این سند یکی از اقدامات در زمینه راهبرد‌های دانشگاهی و حوزوی، تشکیل «انجمن مشاغل قرآنی» ذکر شده است، این انجمن چیست و متولی آن کدام نهاد است؟ گفت: تناسب برنامه‌های درسی رسمی و غیر رسمی با نیاز‌های شغلی، مولفه کلیدی در طراحی برنامه درسی است. از آنجا که نیاز اصولا امری پویا و متغیر است در این سند به جای اجرای پروژه‌های نیازسنجی که طبیعتا تاریخ مصرف محدود دارند، حمایت از تأسیس انجمن غیردولتی مشاغل قرآنی برای گردهم آوردن ذی‌نفعان حوزه آموزش و اشتغال در نظر گرفته شده است. در این شیوه به دلیل تعامل پویای ذی‌نفعان، علاوه بر نیاز‌های شغلی، ظرفیت‌ها و کاستی‌های آموزش عالی نیز مشخص شده و متناسب با آن پیشنهاد تدوین برنامه‌های درسی بر مبنای نیاز‌های شغلی ارائه می‌شود.
وی افزود: اعضای پیش‌بینی شده این انجمن عبارتند از؛ ۱. نمایندگان دنیای کار و خدمات قرآنی به عنوان دریافت کنندگان محصولات انسانی حوزه و دانشگاه، ۲. نمایندگان و استادان آموزش عالی رسمی و غیر رسمی قرآنی به عنوان ارائه دهندگان خدمات آموزشی، ۳. نمایندگان انجمن‌های دانشجویی و فارغ‌التحصیلان رشته‌های قرآنی به عنوان دریافت کننده آموزش عالی قرآنی. این‌ها هر کدام به شکلی عضویت دارند.
خوش منش یادآور شد: این انجمن به عنوان یکی از نهاد‌های مشورت دهنده به دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی در حوزه تدوین برنامه‌های درسی قرآنی فعالیت می‌کند و در آیین نامه مجزایی که ذیل این اقدام تدوین خواهد شد، سازوکار اثرگذاری این انجمن در برنامه‌های درسی تعیین می‌شود.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
