به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، به رغم اینکه بناها و آثار تاریخی، یادگار ارزشمندی از نیاکان ایرانی است که ظرفیتی بیبدیل برای جذب جهانگردان، ایجاد فرصتهای شغلی و تحقق اقتصاد مقاومتی دارد اما بناهای تاریخی کاشمر با دارا بودن ظرفیتهای بالای گردشگری مورد غفلت قرار گرفتهاند.
با وجود اینکه در میان اقوام و ملل جهان، ایران رتبه دهم عوارض باستانی ـ تاریخی را دارد و جایگاه پنجم جاذبههای طبیعی را قطعأ یکی از کوتاهترین و کم هزینهترین راههای دستیابی به «اقتصاد مقاومتی» توجه به هنر یا صنعت توریسم است اما آنگونه که باید از این فرصت استفاده نشد.
هرچند دیدنیهای «ترشیز» بسیار است، اما متأسفانه هنوز بسیاری از شهروندانش، از دیدن آن محروم ماندهاند؛ این خود سندی گویاست، بر کوتاهی مسئولین مربوطه، در معرفی و شناسایی زیبایهای این منطقه که برای هرکس چشم نوازی میکند.
گذر سالانه 3 میلیون نفر و پتانسیلی که از دست میرود
در همین رابطه حسن قربانی، یکی از پژوهشگران آثار تاریخی در کاشمر در گفتوگو با ایکنا با بیان اینکه در برخی شهرها برای توقف گردشگران عبوری برنامه ریزیهایی انجام داده که موفق هم بوده است، گفت: بدون شک توقف یک گردشگر و زائر تبعات بسیار مثبتی در حوزه اقتصاد دارد.
قربانی با اشاره به اینکه کاشمر در حوزه گردشگری از پتانسیلهای بسیار بالایی برخوردار است، افزود: هرچند مسئولان اعلام میکنند کاشمر سالانه پذیرای سه میلیون و 700 هزار زائر است اما اغلب آنها به صورت گذری بوده و توقفی ندارند.
وی نداشتن یک کمربندی مناسب برای شهر را یکی از دلایل عدم توقف زائران در این شهر دانست و اظهار کرد: اگر از شمال شهر برای کسانی که از سمت جنوب به مشهد در حرکت هستند کمربندی احداث شود تا بلوار سید مرتضی و اماکن تفریحی را ببینند قطعأ شاهد ماندگاری مسافران خواهیم بود.
قربانی با اعلام اینکه اکنون همه کاشمر را به عنوان شهری زیارتی میشناسند، بیان کرد: بدون شک بین توریست و زائر تفاوتهای بسیار هست و هر کدام نیازمندیهای خاص خود را دارند.
وی با بیان اینکه حوزه توریست و زائر کاشمر هر کدام پتانسیلهای خاص خود را دارند، گفت: هر چند در حوزه زیارت هنوز تا نقطه مطلوب فاصله بسیار هست اما زیر ساختهای اندکی با همت شهرداری و اداره اوقاف و امور خیریه در سیدمرتضی فراهم شده است.
این پژوهشگر آثار تاریخی با اشاره به اینکه چون مسیر عبور مسافران به گونهای هست که وقتی از کاشمر عبور میکنند زیباییهای شمال شهر را نمیبینند به همین خاطر تمایلی به توقف در این شهر ندارند، بیان کرد: در صورت توقف قطعأ به سمت جاذبههای گردشگری نیز خواهند رفت.
وی با اعلام اینکه تاکنون به پتانسیلهای گردشگری این شهر توجه خوبی نشده است، اظهار کرد: کاشمر، خلیل آباد و بردسکن که از آن به عنوان منطقه ترشیز نام برده میشود در یک مسیر هستند به طوری که از غرب تا شرق این منطقه بیش از 12 قلعه تاریخی وجود دارد.
12 قلعه تاریخی در فاصله 100 کیلومتری
قربانی بیان کرد: در هیچ کجای کشور نیست که در یک فاصله 100کیلومتری بیش از 12 قلعه تاریخی بنا شده باشد.
وی افزود: در آیین زرتشت سه آتشکده بزرگ در منطقه تخت سلیمان آذربایجان غربی، کاریان فارس و دیگری در کاشمر بنا شده که اگر به آن توجه شود در جذب گردشگر بسیار مؤثر است.
قربانی در ادامه با اعلام اینکه یکی از مشکلات بزرگ کشور در حوزه گردشگری این است که بخش زیارت با سیاحت ذیل یک عنوان دیده شده، در صورتی که با یکدیگر بسیار متفاوت هستند، گفت: متأسفانه بخش اعظمی از اعتبارات که برای مرمت، نگهداری و احیای بناهای تاریخی و آثار باستانی اختصاص داده میشود در جاهای دیگر هزینه میشود.
وی در ادامه به بافت فرسوده کاشمر اشاره کرد و افزود: متأسفانه بافت فرسوده این شهر به شدت در حال از بین رفتن است.
این پژوهشگر آثار تاریخی با بیان اینکه این روزها بافت فرسوده کاشمر بسیار مورد تاخت و تاز و هجوم واقع شده است، گفت: یکی از پتانسیلهای مهم کاشمر بافت تاریخی هست که اگر بازسازی شود به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری بسیار موفق خواهیم بود.
قربانی با اعلام اینکه اگر تأکید بر اقتصاد مقاومتی میشود یکی از خواستگاههای اصلی آن توجه به بخش گردشگری است، عنوان کرد: باید در این حوزه بودجه و ردیف خاصی اختصاص داده شود تا این اماکن نگهداری، احیاء و مرمت شوند.
یکی از پژوهشگران آثار تاریخی در کاشمر همچنین با انتقاد از نبود هتل و اماکن اقامتی مناسب، نبود این اماکن را یکی از ضعفهای حوزه گردشگری دانست و افزود: اگر زیر ساختهای مناسب فراهم شود میتوان به اغلب محوطههای تاریخی، نگاه اقتصادی داشت.
وی با بیان اینکه خانهها و محوطههای تاریخی بسیاری در این شهر هستند که باید برای جلوگیری از تخریب و استفاده بهتر از آنها در راستای جذب گردشگر توجه ویژه داشت، عنوان کرد: ایران جز 10 کشور برتر و جز 4 تمدن اولیه بشریت در روی کره زمین هست که این موجب شده به مقوله گردشگری توجه ویژه بشود.
قابلیت تبدیل بناهای تاریخی به بستههای اقتصادی
در ادامه رضا یوسفی، رئیس میراث فرهنگی و گردشگری کاشمر در گفت و گو با ایکنا با بیان اینکه محوطههای تاریخی از شاخصهای هویتی و فرهنگی جامعه است که بسیار به آن چنگ زده میشود، افزود: اغلب بناهایی که در این منطقه باقی مانده و شاخصهای تاریخی بودن را دارد از دوره قاجاریه و صفویه اول هست که ثبت هم شده است.
یوسفی از وجود محوطههای تاریخی در منطقه که قدمت آنها به هزاره اول قبل از میلاد برمیگردد خبر داد و گفت: قابلیتهای بسیاری برای جذب گردشگر در این شهر وجود دارد که مغفول مانده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه هرچند برخی آثار در کشور منحصر به فرد هستند اما استفاده لازم از آنها نشده است، بیان کرد: در روستاها هنوز هم آثار منحصر به فردی هستند که ثبت نشدهاند.
وی با اشاره به اینکه باید با همکاری مردم کاری کرد که از این بناها بتوان برای درآمد اقتصادی و جذب گردشگر استفاده کرد، گفت: اکنون در کشور 40 هزار اثر ثبتی داریم که نگهداری آنها به تنهایی از عهده دولت ساخته نیست.
یوسفی با تأکید بر اینکه اگر میخواهیم به سمت گردشگری پایدار حرکت کنیم، نیازمند کمک همه اقشار مختلف و مسئولان هستیم، عنوان کرد: بدون شک هر اندازه گردشگر بیشتر جذب کنیم در جذب منابع موفقتر بودهایم نه اینکه بخواهیم نگران از دست رفتن سرمایه باشیم.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از بناها به خاطر خود بنا است که در جذب گردشگر موفق بوده است، گفت: بناهای تاریخی در حوزه اقتصاد و معیشت مردم بسیار مؤثر هستند.
رییس میراث فرهنگی و گردشگری کاشمر با اعلام اینکه متأسفانه به بسیاری از محلات قدیمی در ایران بافت فرسوده میگوییم در حالی که در کشورهای دیگر محلهای که خانه و اثر قدیمی دارد جز محلههای گران قیمت محسوب میشوند، افزود: محلههایی که بناهایی تاریخی آنها مدیریت و رسیدگی نشده از ارزش کمتری برخوردار هستند.
وی با بیان اینکه تا زمانی که بناهای تاریخی مؤلفههای اقتصادی را برای مردم اطراف آن نداشته باشد نمیشود از مردم انتظار داشت که این محلهها برایشان با ارزش باشد، عنوان کرد: باید در راستای تبدیل شدن بناهای تاریخی به به بستههای اقتصادی تلاش کرد.
یوسفی با اشاره به اینکه در حوزه بناهای تاریخی نیاز است برخی قوانین بازنگری شود، بیان کرد: متأسفانه جرائم تخریب برخی بناهای تاریخی بسیار پایین است.
وی افزود: یخدان تاریخی کاشمر که ثبت ملی هم شده از جمله مکانهای بسیار نامطلوب بود که از سوی بخش خصوصی به یکی از بهترین مکانهای کاشمر و درآمد زا تبدیل شده است.
رییس میراث فرهنگی و گردشگری کاشمر با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه به بناهای تاریخی و میراث فرهنگی به خوبی توجه شده است، اظهار کرد: در شهرستان کاشمر افقها و چشم اندازهای بسیار خوبی برای استفاده بهتر از بناها و محوطههای تاریخی در دست تهیه است.
وی با تأکید بر فعالیت بیشتر سازمانهای مردم نهاد در کاشمر، بیان کرد: متأسفانه به رغم اینکه بناها را مرمت میکنیم ولی برای بخش اقتصادی آنها برنامهای نداریم.
یوسفی با اشاره به اینکه مدرسه سلطان علما یکی از مهمترین آثار تاریخی منطقه هست که تاکنون برنامه مدون خوبی در خصوص آن تهیه نشده است، گفت: نیاز است به آثار شهرستان رسیدگی بیشتری شود.
وی با اعلام اینکه به دنبال گردشگری پایدار هستیم، افزود: در کاشمر از 80 اثر شناسایی شده، 26 اثر و محوطه تاریخی ثبت شده که میتوان به بسیاری از آنها نگاه اقتصادی داشت.
جوادافتخاری