«حرص و طمع»؛ تشریح طمع ستایش شده و مذموم در قرآن

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در ادامه چاپ مجموعه کتاب‌های «اخلاق ربانی» کتاب تادیب شهوت، حرص و طمع از سوی موسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح‌الهدی به چاپ رسید. مطالب این اثر در سلسله جلسات درس اخلاق، عرفان و معارف اسلامی آیت‌الله العظمی مجتبی تهرانی بیان شده است.

این کتاب شامل 10 جلسه است؛ حرص، آثار زشت حرص، ریشه‌های حرص،‌ معالجه حرص، راه علمی درمان آن، غصه روزی آینده را نخور،‌ رزق طالب و رزق مطلوب،‌ ادامه ریشه زیاده‌طلبی، عوامل معنوی توسعه رزق، حزن عبد از فقر در حالی که به خدا نزدیک است، اقتصاد و میانه‌روی، پرهیز از اسراف و تبذیر،‌ تعریف قناعت، سفارش به قناعت در روایات، راه‌های تحصیل قناعت، توجه کردن به وضع معیشت انبیا و اولیاء،‌ توجه به سیری ناپذیری روح در رابطه با معیشت،‌ ایجاد یک رابطه بین امور دنیایی و اعمال صالح، کفاف متعارف، طمع مقابل استغنا و طمع مقابل یأس، آثار زشت طمع، اختلاس عقل با طمع، قتلگاه عقل زیر شمشیر طمع، استغنا و آمیختن قلب با حرص و حب به دنیا از مطالبی این جلسات است.

هچنین می‌توان از ذکر خالق شفا و ذکر مخلوق درد است، طمع بندگی ابدی است، تشریح غنای حاضر و فقر حاضر، تفاوت طمع با حب به دنیا،‌ استغنا و عزت مومن در رابطه با دینش،‌ استغنا و عزت دین مومن،‌ استجابت در همه چیز،‌ یأس از مردم و اعطای همه درخواست‌ها، طمع ستایش شده در روایات،‌ طمع ستایش شده در قرآن،‌ طمع و رجا،‌ نظر صدرالمتألهین، یأس و قنوط، بزرگترین گناه کبیره، یأس حجاب دل است و قنوط دل بریدن از خدا،‌ طمع نسبت به مغفرت،‌ نظر اهل معرفت، طمع نسبت به رحمت، بزرگترین گناه کبیره،‌ معنای قنوط و ... به عنوان دیگر مطالب این جلسات یاد کرد.

این کتاب حاصل سخنان ‌آیت‌الله العظمی مجتبی تهرانی است. در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: حب به دنیا ریشه بسیاری از رذائل اخلاقی است. یکی از شاخه‌های مهمی که از حب به دنیا ارتزاق می‌کند،‌ حرص است. حضرت آیت‌الله العظمی مجتبی تهرانی در مباحثی که پیش رو دارید،‌ به بررسی این رذیله اخلاقی می‌پردازد. ایشان در تعریف حرص می‌گوید: حرص، صفتی انسانی است که انسان را بر جمع کردن مالی از دنیا وا می‌دارد که مورد احتیاج او نیست.

وی ابتدا آثار زشت حرص را بر می‌شمارد. اولین مورد، اشتغال فکری و در نتیجه ضرر رسیدن به جسم انسان است؛ دیگر اینکه شخص تا مرگ سختی می‌کشد و البته سختی شدیدتر او بعد از مرگ و در عالم برزخ است. حرص موجب اندوهی است که زندگی را کدر می‌کند. البته باید دانست اندوهی که در رابطه با مسائل معنوی باشد،‌ مفید است. حرص باعث می‌شود انسان طوری بیمناک شود که در رابطه با آن بیم سقوط کند. همچنین حرص حساب قیامت را در پی دارد که راه فراری از آن نیست. دیگر آثار حرص عبارتند از: سلب آزادگی،‌ افتادن در گناهان کبیره، شقاوت،‌ ذلت و خواری، کم شدن روزی،‌ فقر روحی،‌ محرومیت همراه نکوهش و دوری از رضا و یقین.

انسان هر چه مسن‌تر می‌شود،‌ حرص او جوان‌تر می‌شود. باید کوشید که پیش از مرگ این رذیله اخلاقی را از بین برد. برای این امر مهم،‌ دانستن ریشه‌های حرص بسیار ضروری است. در این زمینه چهار جهت وجود دارد. اولین جهت که موجب حرص انسان می‌شود،‌ تامین آتیه است. انسان برای آن که سال‌های بعد زندگی خود را تامین کند،‌ به صورت نامتعارف دست به اندوختن مال می‌زند.

پس از ریشه‌یابی باید شیوه‌های علمی و عملی معالجه حرص را دانست. اولین راه علمی این است که انسان به پیامدهای زشت حرص توجه کند. راه دوم، بررسی ریشه‌های حرص است. درباره تامین آتیه تامل کند که روزی او در گذشته و حال به دست چه کسی بوده است. روزی‌رسان خداست و روزی هر انسانی را او مقدر فرموده است. البته این مسئله مانع از انجام وظیفه انسان برای تامین معاش خود و افراد تحت تکفل او نیست. درباره افزون‌طلبی اول اینکه بداند عمر را تلف می کند و دیگر اینکه انسان هیچ گاه از انباشتن مال سیر نخواهد شد. درباره حس رقابت باید بیندیشد که مبنا و معیار رقابت بر اساس ارزش‌های انسانی و الهی باشد نه مال دنیا. در مسئله وسعت رزق هم باید دانست رزق واقعی استفاده از نعمتی است که در اختیار انسان است و نه افزون به نعمت.

در بخش استجابت در همه چیز می‌خوانیم: «در روایتی از امام زین‌العابدین (ع) آمده که تمام خیر را دیدم که به تحقیق در این حالت،‌ قطع طمع از امور دنیایی در دست مردم گرد آمده است. کسی که نقطه امیدش در چیزی به مردم نبود و تمام امورش را به خداوند واگذار کرد،‌ خداوند در هر چیزی جوابگوی او است. از این کلمه «استجابت الله» روشن می‌شود که باید قبل از آن،‌ مسئله سوال و درخواست مطرح باشد،‌ چون امیدش به خداست،‌ از غیر خدا سوال نمی‌کند و خدا هم جوابگوی او است.»

این کتاب به بهای 11 هزار تومان، 1500 نسخه و 192 صفحه به چاپ رسیده است.

انتهای پیام