مراکز علمی و حوزه‌ها باید متحول شوند/5 نظریه در باب اسلام تمد‌ن‌ساز

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، آیت الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، امروز 12 تیرماه در نخستین روز از همایش «تمدن اسلامی؛ گذشته، حال و آینده نقش و رسالت علما افغانستان» که در تالار آفتاب ولایت برگزار شده بود، با عرض خیرمقدم به همه علما و فرهیختگان شیعه و سنی، اظهار کرد: تقدیر ویژه‌ای از رهبر معظم انقلاب در راستای راهنمایی همه ما در ایجاد وحدت اسلامی دارم که راهنمای ما در برگزاری چنین همایش‌هایی بوده و هستند.
وی با بیان اینکه برگزاری این همایش‌ها در رهایی از مشکلات و برداشت گام‌های نو در همبستگی همه جوامع و احیای تمدن نوین اسلامی مؤثر باشد، ادامه داد: مقصود از تمدن، اندیشه، آیین و دینی است که دارای نظریه کلان در همه حوزه‌ها اعم از فرهنگ، اقتصاد، اجتماع، سیاست و ... باشد.
آیت الله اعرافی با تأکید بر اینکه اندیشه‌ای می‌تواند تمدن ساز باشد که بتواند به همه سؤالات بشر در همه حوزه‌ها پاسخ‌گو باشد، افزود: بنابراین ایده، فکر و آیینی تمدن ساز است که از نظریه کلان دارای جامعیت و فراگیری همه جانبه باشد.
مکتبی می‌تواند تمدن ساز باشد که پاسخ‌گو تمامی نیاز‌های بشر باشد
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه برخورداری از نظریه کلان، دارای جامعیت، فراگیری و نظام وارگی اندیشه از عناصر کلیدی تمدنی شدن یک آیین و دین است، ابراز کرد: مکتبی که تمدن ساز باشد باید در کنار همه این عناصر پاسخ‌گو به تمامی نیازهای بشر در همه حوزه‌ها نیز باشد.
وی در پاسخ به سؤال که آیا اسلام را می‌توان تمدنی ارزیابی کرد یا نه، گفت: برای پاسخ به این سؤال باید به گذشته تاریخی اسلام برگردیم، اسلام در قرن هفت میلادی در جهان درخشید.
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة با بیان اینکه از قرن هفت میلادی اسلام جهان را تحت تأثیر خود قرار داد، عنوان کرد: اندیشه و تفکر بشر در پرتوی اسلام به حرکت‌های جدیدی دست یافت و راه‌های بسیاری را به روی بشریت گشود.
آیت الله اعرافی با بیان اینکه در ادوار گذشته نقدهای بسیاری به تمدن اسلامی وجود داشته است، اظهار کرد: با وجود این نقدها در مجموع شاهد درخشش فوق‌العاده‌ای از اسلام در جهان هستیم.
نور و اندیشه الهی تمام ساحت‌های بشری را تحت تأثیر خود قرار داده است
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه اسلام تمدن ساز است، ادامه داد: در حال حاضر نیز همه شاهد بر این موضوع هستیم که اسلام تمدن ساز است نور و اندیشه الهی تمام ساحت‌های بشری را تحت تأثیر خود قرار داده است و این یعنی تمدن ساز بودن یک آیین.
وی با تأکید بر اینکه با نگاه سخت افزاری نیز می‌توان بر این موضوع واقف بود که اسلام تمدن ساز است، ابراز کرد: اسلام دارای این ظرفیت و قدرت است که در ابعاد زندگی بشر نقش تمدنی داشته باشد.
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة در پاسخ به این سؤال که اسلام تمدنی وجود دارد یا نه، عنوان کرد: در خصوص این سؤال چندین دیدگاه وجود دارد، دیدگاه اول ظرفیت تمدنی اسلام را نفی می‌کند. در این دیدگاه اندیشمندان معتقد هستند که در عصر حاضر اسلام نمی‌تواند تمدن ساز باشد و آنچه که در انقلاب اسلامی و تفکرات اندیشمندان اسلامی آمده است امکان پذیر نیست.
آیت الله اعرافی با بیان دیدگاه دوم گفت: در دیدگاه دوم تمدن اسلامی میسر است ولی به شکل و ترکیب انضمامی نه اتحادی. در این دیگاه فقط مسلمانان می‌توانند تمدن ساز باشند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به دیدگاه سوم، ابراز کرد: در این دیدگاه اندیشمندان معتقد هستند که تمدن اسلامی وجود دارد و نفی نمی‌شود بلکه تمدن اسلامی تمدنی است که از روح و اندیشه اسلامی سرچشمه گرفته است و به صورت تعلیقی در زندگی بشر تفسیر می‌شود.
وی با بیان اینکه اندیشمندان در دیدگاه سوم به اسلام نگاه حداقلی دارند، افزود: آنان معتقد هستند که بشر راه خود را می‌رود، تولید می‌کند و اسلام در حاشیه زندگی او جریان دارد.
ذات تمدن در اسلام وجود داشته و دارد
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة با بیان اینکه در نظریه چهارم به اسلام نگاه حداکثری شده است، ابراز کرد: در نظریه پنجم اسلام تمدن ساز است و ذات تمدن در اسلام وجود داشته و دارد چرا که اسلام به همه ساحت‎های زندگی انسان توجه ویژه دارد.
اسلام تمدنی یک ترکیب اتحادی است
آیت الله اعرافی با تأکید بر اینکه مبنای این همایش نیز اسلام تمدنی و اسلام تمدن ساز است، گفت: اسلام دینی تمدنی است و با توجه به تجربه گذشته اسلام تمدنی یک ترکیب اتحادی دارد که از دل معارف دینی برخاسته است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه این نگاه تمدنی به اسلام نگاه حاشیه‌ای نیست، تصریح کرد: این نگاه تمدنی به اسلام در روح و باطن اسلام جاری است و آنقدر بسته نخواهد بود که تا پایان تاریخ نتواند پاسخ‌گوی نیاز بشر باشد.
وی با بیان اینکه روح تمدن اسلامی روح واحد است، ادامه داد: این روح، واحد است اما با شکل‌های متفاوت و با توجه به نظریه پنجم این اندیشه باطنی قابل تطبیق با عصر حاضر است.
قرآن کریم گویای تمدنی بودن اسلام
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة با اشاره به اینکه 20 عنصر در قرآن کریم گویای تمدنی بودن اسلام است، تصریح کرد: وقتی به حوزه‌های مختلف اسلام از جمله فلسفه، فقه، کلام، اخلاق و ... نگاه می‌کنیم شاهد هستیم دین اسلام از انسجام واحدی برخوردار است و توانایی پاسخ‌گویی به سؤالات پایه‌ای بشر را دارد.
 اعرافی با بیان اینکه در نظام اسلامی فلسفه زندگی بشر به شکل منطقی توجیح می‌شود، اظهار کرد: در دیگر نظامات فقهی و حقوقی و... انسجام خاصی در دین اسلام برقرار است و همه این موارد می‌تواند گامی برای تمدن سازی باشد.
وجود نظامات منسجم در اسلام نشان از ظرفیت نرم افزاری برای تمدن ساز بودن اسلام
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تأکید بر اینکه وجود نظامات منسجم در اسلام نشان از ظرفیت نرم افزاری برای تمدن ساز بودن اسلام است، عنوان کرد: تعدد مذاهب، فرهنگ‌های مختلف و... نشان از جهان شمول بودن اسلام است.
وی با بیان اینکه اسلام در تمامی نظامات حضور دارد، بیان کرد: در صورتی می‌توان از تمدن اسلامی سخن به میان آورد که در فقه مذاهب امکان جستجو داشته باشد.
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة با تأکید بر اینکه در همه جوامع اسلامی ظرفیت تمدنی وجود دارد، افزود: اما در واقعیت امروز ما شاهد این هستیم که جریان این چند قرن به‌گونه‌ای رقم خورده که جهان دچار بحران بوده، این علما هستند که باید مردم را نجات دهند، این همایش باید به ما بیدارباش بدهد و گرنه امت همچون دهه‌های گذشته در باتلاق‌های تمدن غرب دست و پا خواهد زد.
دشمن در پی گرفتن اندیشه و امید تمدن اسلامی از همه ماست
آیت الله اعرافی با اشاره به اینکه دشمن در پی گرفتن اندیشه و امید از جوانان و عالمان است، اضافه کرد: دشمن در تلاش است تا اندیشه و امید تمدنی را از جوانان، فرهیختگان و بزرگان امت بگیرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه بالاترین کاری که دشمن آگاهانه برای آن نقشه دارد همین گرفتن امید از جوامع اسلامی است، اظهار کرد: برانگیختن آتش اختلافات و جنگ و اینکه نتوانیم باور داشته باشیم که تمدن ساز خواهیم بود از جمله نقشه‌های دشمن است، اشغال فلسطین و بیت‌المقدس نیز یکی دیگر از اعمال زشت دشمنان برای ناامیدی جوامع اسلامی است.
مراکز علمی، دانشگاه‌ها و حوزه‌ها نیازمند تحول و تغییر
وی با تأکید بر اینکه مراکز علمی، دانشگاه‌ها و حوزه‌ها نیازمند تحول و تغییر هستند، گفت: ما تلاش کردیم نگاه فرامذهبی داشته باشیم و ما در این ویژگی یگانه هستیم، همزمان ١۵٠ هزار نفر در ١٣٠ ملیت در جامعة‌المصطفی تحصیل می‌کنند، این الگویی است که باید در جامعه ایجاد شود و همه باید در مذاهب خود تحصیل کنند.
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة ادامه داد: ما بدون تقیه از شیعه دفاع می‌کنیم، علمای اسلام باید از تقیه عبور کنند و ظرفیت آسان گفت‌وگو را پدید آورند، ما باید نظام‌های تمدن اسلام را توسط علما ایجاد کنیم.
آیت الله اعرافی اضافه کرد: نرم‌افزار حرکت به‌سوی تمدن باید در مراکز علمی ایجاد شود، همچنین، منشور ارتباطی عالم اسلام ایجاد شود و تکفیر از میان برود، سیاستمداران به‌سوی نظام حقوقی میان مذاهب پیش‌بروند که این کار توسط جامعة‌المصطفی انجام شده است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: مگر می‌شود، ترامپ با وقاحت کشورها را تحریم و فلج کنند و ما ساکت باشیم، ما به‌عنوان ایران اسلامی یک روز از کنار فلسطین با اینکه بحث مذهبی نیست، جدا نشدیم.
وی تاکید کرد: هجمه‌های دشمن در سوریه برای محو جبهه اسلام است، اگر غرب تسلیم شود، ما هیچ جنگی نداریم، اما شما که تن به‌انتخابات نمی‌دهید، حزب‌الله و یمن در برابر شما هستند و این همایش هم این پیام را می‌دهد، این راهی است که باید طی کنیم، ما باید مزدورانی را که پشت پرده دست در دست دشمن نهاده را نشان بدهیم.
رئیس جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة در پایان گفت: علوم اسلامی و اجتماعی استمرار پیدا می‌کند، این همایش، پیامی که دارد، این است که ما بر سر احیای تمدن اسلامی استوار هستیم و افغانستان به‌عنوان بخش بزرگی از اسلام، توان انجام این کار را دارد که کلید این هم دست خود شما است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور اضافه کرد: این همایش مبارک نشان‌دهنده نگاه راسخ شما است، باید دشمنان به‌کناری زده شوند و شکوفه‌های تمدنی را ایجاد کنند، جامعة‌المصطفی تعهد می‌دهد بر سر احیای تمدن اسلامی استوار بماند.
انتهای پیام