از بررسی عوامل جرم زا از نگاه مولا تا دیدگاهی که جامعه را از گزند آسیب دور می‌کند
گروه معارف- کارشناس ارشد رشته حقوق که پایان نامه خود را به بررسی عوامل جرم زا از نگاه امام علی(ع) و دانش جرم شناسی اختصاص داده، گفت: با تأمل در کلام حضرت علی(ع)، عوامل وقوع جرم را در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی، روانی و زیستی بررسی کردم.
حکیمه بهمن‌زاده، کارشناس ارشد رشته حقوق در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: تلاشم بر این بود که در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل جرم زا از نگاه امام علی(ع) و دانش جرم شناسی» در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد، ارادت خود را به محضر حضرت امیر(ع) نشان داده و وجوه انسانی و مدیریتی آن حضرت را نمایان سازم.
وی با بیان اینکه گاهی به دین اسلام به صورت تک بعدی نگاه می‌شود، افزود: این در حالی است که دین اسلام برای هر موضوعی در زندگی آدمی برنامه‌ای مشخص و تعریف شده دارد.
کارشناس ارشد رشته حقوق بیان کرد: دکتر شریعتی می‌گوید: «خیلی دردناک است که علی(ع) حتی در میان پیروان خود نیز تنها است چرا که پیروان، او را با تمام وجود دوست دارند اما نمی‌دانند که کیست و دردش چیست.
بهمن‌زاده با اشاره به اینکه این مسئله مهم است که مردم جامعه اسلامی محبت بسیاری به اهل بیت(ع) دارند اما رسم آن را نمی‌شناسند، تصریح کرد: عدم شناخت درست از ائمه اطهار(ع) در جامعه باعث شد تا این موضوع را به عنوان پژوهش انتخاب کنم.
وی اظهار کرد: در این پژوهش علل اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی، روانی و زیستی وجوع جرم را از دیدگاه کارشناسان رشته حقوق و جرم شناسان و سپس از نگاه امام علی(ع) بررسی کرده و آنان را با یکدیگر تطبیق دادیم.
کارشناس ارشد رشته حقوق بیان کرد: متاسفانه در جامعه این تصور وجود دارد که مطلب خاصی در مورد بزهکاری و جرم در سیره ائمه گفته نشده است در صورتی که اگر به نهج البلاغه نگاهی بیندازیم می‌بینیم که تا چه اندازه روی این موضوع کار شده است.
بهمن‌زاده با اشاره به اینکه علل فکری و اعتقادی یکی از علل وقوع جرم است، افزود: نگاه‌های اعتقادی خوارج که شبیه دیدگاه‌های داعش است، باعث شد تا به راه باطل گرایش پیدا کنند.
وی با اشاره به اینکه خوارج بر این دیدگاه استوار بودند که فرد گناهکار را باید به قتل رساند و حضرت علی(ع) را نیز با این دیدگاه به شهادت رساندند، تصریح کرد: امام علی(ع) در نقد نگاه های تکفیری خوارج فرمود که پیامبر(ص) فرد را به کیفر گناهش می‌رساند اما سهم او را از بیت المال می‌داد و حقوقش را به رسمیت می شناخت که دانش جرم شناسی نیز این امر را تایید می‌کند.
کارشناس ارشد رشته حقوق با اشاره به علل روانی وقوع جرم، تصریح کرد: جرم شناسان معتقدند عواملی مانند سوء ظن‌ها، منفی بافی و خودپسندی می‌تواند باعث گرایش انسان‌ها به سمت وقوع جرم شود و این امر مورد تاکید امام علی(ع) نیز است.
بهمن‌زاده ادامه داد: امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر می‌نویسد اگر به خطا خون کسی را ریختی مبادا با غرور قدرت مانع پرداخت خون بها به بازماندگان شوی که این امر نشان دهنده این است که غرور باعث جرم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه آن اندازه که امام علی(ع) بر روی تزکیه نفس تاکید کرده، دانش جرم شناسی تاکید نکرده است، افزود: یکی از علت‌های دیگر وقوع جرم، علل جسمی و زیستی است که برخی از جرم شناسان معتقدند ویژگی‌های جسمانی برخی انسان‌ها باعث گرایش آنان به سمت وقوع جرم می شود که اصطلاحا به این افراد جانی بالفطره می‌گویند که این امر با دیدگاه امام علی(ع) و در واقع با دیدگاه اسلام تناقض دارد.
کارشناس ارشد رشته حقوق بیان کرد: امام علی(ع) و در واقع دین مبین اسلام معتقد است که هیچ انسانی با فطرت ناپاک متولد نمی‌شود و تمام انسان‌ها براساس فطرت الهی خلق می‌شوند.
بهمن‌زاده با بیان اینکه علل اجتماعی وقوع جرم از دیگر عوامل گسترده تر است، تصریح کرد: در مباحث اجتماعی، دیدگاه امام علی(ع) و دیدگاه کارشناسان جرم شناسی تقریبا هم ارز و برابر است.
وی با اشاره به علل اقتصادی وقوع جرم، افزود: امام علی(ع) بیکاری را نهی می‌کنند و در سخنی می‌فرمایند: « اگر کار کردن مایه زحمت و خستگی است، بیکاری عامل فساد است».
علل مدیریتی، مهم ترین علت وقوع جرم از دیدگاه مولا
کارشناس ارشد رشته حقوق با بیان اینکه بیشترین تاکید در این تحقیق، علل مدیریتی وقوع جرم است، خاطرنشان کرد: در کتاب شهید ثانی آمده است که امام علی(ع)، فردی را به علت ارتکاب به گناهی اخلاقی مجازات کرد اما این فرد با پول بیت‌المال ازدواج کرد و این نشان دهنده مدیریت جامعه اسلامی است.
بهمن‌زاده با اشاره به اینکه جامعه اسلامی حتی در صورت ارتکاب به خطای اخلاقی نیز خود را در برابر فرد مسئول می‌داند، اظهار کرد: امام علی(ع) به حوزه مدیریتی بسیار تاکید داشته و برخورد شدیدی در مقابل فساد مدیران می‌کرد و آن را یکی از عوامل وقوع جرم می‌دانست.
وی با اشاره به علل خانوادگی وقوع جرم، ادامه داد: امام علی(ع) فرمود: «اگر خویشان و اطرافیانش فردی او را رها کنند، او جذب بیگانه می‌شود» و این امر توسط جرم شناسان نیز تایید شده است.
جاری شدن سیره ائمه(ع) در زندگی، راه کاهش آسیب‌های اجتماعی
کارشناس ارشد رشته حقوق یادآور شد: فرهنگ جامعه ما با تعالیم دینی گره خورده است و اگر به دنبال راهکارهایی برای کاهش بزهکاری در جامعه هستیم باید به سمت بهره بردن از گفتارهای ائمه اطهار(ع) و سیره زندگی آنان حرکت کنیم.
زهرا حمیدی
انتهای پیام
