نگرش قرآن به اقتصاد

به گزارش ایکنا از آذربایجان‌شرقی، دین اسلام ثروتمندی جامعه را از جمله نعمت‌های خداوند بر انسان‌ها معرفی کرده و مردم را برمی انگیزد که این نعمت را پاس دارند و از ایشان می‌خواهد که ثروت را در مسیری که به تکامل ایشان بینجامد به‌کار گیرند.
باید توجه داشت که در منطق اسلام، پیشرفت اقتصادی هدف برتر نیست، بلکه هدف آن است که کلیه استعدادهای انسانی شکوفا گردد و از این رهگذر به سعادت ابدی دست یابد. پیشرفت اقتصادی تنها یکی از مقدمات دستیابی به این هدف والا است. آنچه از تدبر در آیات و تتبع در روایات به دست می‌آید آن است که اسلام در رشد اقتصادی مطلوب خود از ارکان عمومی پیشرفت غافل نبوده است.
ادیان الهی بخصوص اسلام، نه تنها بر توسعه از جمله توسعه اقتصادی تأکید کرده اند؛ بلکه با تأملی در تاریخ و تعالیم انبیاء در می‌یابیم که منشأ پیدایش بحث نظری توسعه در علوم انسانی و حکمت عملی و علم اداره حکومت، پیامبران به خصوص رسول اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) بوده اند. درعمل نیز توسعه در تمام ابعاد مانند فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و... ناشی از تلاش و کوشش یا توصیه سفارش آن رسولان الهی و اصحاب صادق آنان بوده است.
در مباحث اقتصادی، رشد متوجه پیشرفت و تحول در برخی جنبه‌های اقتصادی است که ابعاد مختلف مفهوم عام توسعه اقتصادی را تشکیل می‌دهد، اما رشد در فرهنگ اسلامی، مفهومی بسیار عامتر از توسعه اقتصادی دارد؛ بلکه یک فرهنگ و سنت است که توجه جدی به آن، جایگاه توسعه اقتصادی در اسلام را نشان می دهد.
در آیات قرآنی گاهی مسایل اقتصادی بر سایر شاخص های سعادت مقدم شده است
حجتالاسلام قهرمان احمدی، امام جمعه هریس در گفت‌‌و گو با ایکنا، اظهار کرد: در آیات قرآنی گاهی مسایل اقتصادی بر سایر شاخص‌های سعادت نظیر امنیت و آرامش مقدم شده است و قرآن مسایل اقتصادی را یکی از پایه‌های مهم تمدن بشری می‌داند.
وی، با استناد به آیه 5 سوره نساء خاطرنشان کرد: در این آیه می خوانیم: و اموال خود را که خداوند آن را وسیله قوام زندگی شما قرار داده به سفیهان می‌دهید ولی از عواید آن به ایشان بخورانید و آنان را پوشاک دهید و با آنان سخنی پسندیده بگویید.
حجت‌الاسلام احمدی ادامه داد: فلسفه مال در اسلام قیام و استواری جامعه اسلامی است و این فلسفه زمانی تحقق پیدا می‌کند که جامعه اسلامی همواره دارای اقتصادی رو به توسعه باشد.
امام جمعه هریس، اقتصاد را ستون برپایی جامعه دانست و یادآور شد: اقتصاد ستون برپایی جامعه است و اگر بخواهیم به جامعه‌ای ایده آل برسیم، لازمه اش این است که افراد جامعه از هر لحاظ تامین شوند.
وی افزود: یکی از مسؤولیت‌های انسان که ناشی از دریافت امانت الهی است، به بار نشاندن مواهب مادی است. از این رو، توسعه اقتصادی جزیی از فلسفه وجودی انسان است.
حجت‌الاسلام احمدی ضمن بازگو نمودن نقش اسلام در تمکن بخشیدن به امت اسلامی تاکید کرد: اسلام به دنبال آباد کردن دنیا و تمکن بخشیدن به امت اسلامی است و محل به بار آمدن نعمت‌ها معرفی شده است. لازمه چنین هدفی توسعه اقتصادی است.
کار و کارگری از مهم‌ترین عوامل رشد و پیشرفت اقتصادی است
حجت‌الاسلام یعقوب قاسمی خویی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: کار و کارگری از مهم‌ترین عوامل رشد و پیشرفت اقتصادی است؛ زیرا انسان در دنیا و حتی آخرت بهره‌مند از تلاش و کوشش خویش است؛ و برای انسان چیزی جز آنچه سعی می‌کند نیست.
وی ضمن بازگونمودن الگوی پیشرفت اقتصادی از منظر قرآن کریم افزود: در نگاهی کلان الگوی پیشرفت اقتصادی از منظر قرآن کریم همانند هر الگوی پیشرفت دیگری به دنبال رسیدن به وضعیت مطلوب از وضعیت موجود است. وضعیت مطلوب همان اهداف نظام قرآنی در حوزه‌های فرد و جامعه است که اهداف پیشرفت اقتصادی بخشی از آن به شمار می‌رود.
وی با استناد به آیه 138 سوره بقره خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: ایمانِ به خدا و پیامبران و کتاب‌های آسمانی رنگی الهی است و خدا ما را آن گونه که باید به آن رنگ درآورده است و کیست که رنگ آمیزی او بهتر از خدا باشد؟ و ما پرستشگران اوییم.
حجت‌الاسلام قاسمی خویی ادامه داد: در جامعه جهانی امروز کشوری که اقتصاد آن ضعیف باشد، ناچار در مواردی مجبور است زیر بار تهاجم سیاسی و فرهنگی صاحبان اقتصاد باشد. در این مورد، کشورهایی که اقتصاد ضعیف دارند، دو کار اساسی باید انجام دهند و آن، تقویت تولید و استحکام بنیه‌های اقتصادی و نیز مقاومت در برابر فشارهای سیاسی و فرهنگی رقیبان برای حفظ هویت خود است.
استادیار دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز یادآور شد: الگوی پیشرفت اقتصادی، نقشه جامع نظام‌واره پیشرفت اقتصادی است که با تبیین روابط مجموعه عوامل، نهادهای اقتصادی، زیرساخت‌های پیشرفت و مبتنی بر مبانی و اصول پیشرفت، راهبردهای رسیدن به اهداف الگو را نشان داده و موانع و آفت‌های پیشرفت اقتصادی را روشن می‌سازد.
حجت‌الاسلام قاسمی خویی، با اشاره به راهکاری برای پیشرفت اقتصادی اظهار کرد: اقتصادی براساس کسب روزی حلال و پاکیزه باشد در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد.
وی تامین سعادت واقعی انسان را در سلامت امور اقتصادی دانست و افزود: از نظر قرآن، تأمين سعادت واقعى انسان در سايه يكتاپرستى، سلامت امور اقتصادى و پرهيز از فسادانگيزى است.
حجت‌الاسلام قاسمی خویی، از لزوم توجه به عوامل واجب و مستحب گفت و تاکید کرد: در تحقق رشد اقتصادی واقعی باید عوامل مقتضی واجب و مستحب و نیز موانع محرم و مکروه را شناخت و بر اساس آن عمل کرد.

انتهای پیام