کودک‌آزاری زیر سایه قانون/ فقر فرهنگی عمیق در خصوص رفتار صحیح با کودکان

به گزارش ایکنا؛ آغاز مطرح شدن لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان به اردیبهشت ماه سال 88 باز می‌گردد، زمانی که قوه قضائیه لایحه‌ای با عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان را در قالب 54 ماده تقدیم دولت کرد. این یعنی حداقل از چند سال قبل از این تاریخ، نیاز به تغییر قانون و اضافه شدن بندهای جدید برای حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در کشور احساس شده بود.

2 سال بعد و باز هم 2 سال بعد

این لایحه دو سال بعد یعنی در تاریخ 10 مرداد ماه 1390 در کمیسیون لوایح دولت دهم به تصویب رسید و در 28 آبان ماه همان سال، به مجلس ارسال شد و باز هم دو سال بعد یعنی در سال 92 این لایحه به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ارسال و این کمیسیون این لایحه را به کمیته حقوق خصوصی ارجاع داد تا در این کمیته مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

بررسی این لایحه همچنان در مجلس معطل ماند تا اینکه در سال جاری چندین کودک آزاری فجیع در کشور رسانه‌ای و واکنش‌های بسیار شدید از سوی مردم و رسانه‌ها را به دنبال داشت. البته واقعیت تأسف برانگیز این است که چنین کودک آزاری‌هایی در کشور مدام رخ می‌داد اما به دلایل مختلفی از جمله عدم تمایل خانواده‌ها به علنی کردن فاجعه رخ داده، بسیاری از کودک آزاری‌ها حتی به پلیس هم گزارش نمی‌شد.

علنی شدن کودک آزاری‌ها، جامعه را نسبت به مسئله کودکان حساس‌تر کرد و همزمان رسانه‌ها تلاش کردند خلأهای قانونی موجود برای حمایت از کودکان را مطرح کنند تا اینکه بالاخره 31 تیر ماه سال جاری نمایندگان مجلس شورای اسلامی با درخواست رسیدگی فوریتی به لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان موافقت کردند و در ادامه کلیات این لایحه تصویب شد، یعنی تقریباً 9 سال پس از اولین اعلام رسمی نیاز به تغییر قانون در کشور! البته در ادامه باید بند بند این لایحه در مجلس بررسی، تصویب و سپس به شورای نگهبان رفته و تأیید شود تا به صورت قانون در آمده و اجرا شود.

چرا 9 سال تأخیر برای حمایت از کودکان و نوجوانان! 

اما یک سؤال مهم 9 سال تأخیر در تصویب یک قانون آن هم برای حمایت از کودکان و نوجوانان یک کشور! به راستی چرا؟ چه کسی پاسخگوی بلاهایی است که نبود یک قانون قوی موجب شده بر سر کودکان و نوجوانان این کشور بیاید و صد البته مسئله بسیار مهم تر برای اجرای عملی این قانون در جامعه چه باید کرد؟ آیا صرف تصویب یک قانون موجب کاهش کودک آزاری در کشور می‌شود؟

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با ایکنا؛ در خصوص روند تصویب این قانون گفت: اینکه این لایحه در اولویت بررسی مجلس قرار گرفت بسیار خوب است اما انتظار ما این است که در تصویب هم نمایندگان مجلس با سرعت عمل کرده و تغییراتی که در آن صورت می‌گیرد به نفع کودکان باشد تا ما بتوانیم از نتایج این قانون استفاده کنیم.

در اولویت‌های کاری در هر سه قوه باید برای کودکان یک بخش جداگانه باز کنیم

وی در پاسخ به این سؤال که تأخیر 9 ساله تصویب این قانون چه قدر به کودکان کشور ما صدمه زده است؟ گفت: ظرفیت قانونی بسیار مهم است. در اولویت‌های کاری در هر سه قوه باید برای کودکان یک بخش جداگانه باز کنیم و نگاه ویژه‌ای به حوزه کودکان داشته باشیم چرا که اعتقاد ما این است که کودکان مظلوم‌ترین گروه در جامعه هستند و انتظار ما این بود که خیلی زودتر این لایحه به تصویب برسد.

مسعودی فرید ادامه داد: هم اکنون نیز انتظار داریم پس از اینکه کار در مجلس انجام شد شورای نگهبان نیز در اسرع وقت مسئولیت خود را انجام دهد و با ابلاغ این قانون بتوانیم از فرصت‌های قانونی استفاده کنیم.

وی با تأکید بر اینکه به غیر از تصویب قانون، اطلاع رسانی نسبت به این قانون نیز بسیار مهم است، گفت: دست اندرکاران، آحاد مردم و مسئولان باید با این قانون آشنا شوند و ظرفیت‌های این قانون را بشناسند. اجرای بخش زیادی از این قانون به مردم و سازمان‌های مردم نهاد باز می‌گردد و بخش دیگری هم وظایف دستگاه‌های اجرایی است تا این قانون عملیاتی شود. باید این قانون در اختیار همه باشد و بر اساس مفاد آن عمل شود.

مسعودی فرید با تأکید بر نقش رسانه‌ها پس از تصویب این قانون گفت: رسانه‌ها باید مفاد این قانون را به اطلاع همه مردم برسانند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا برنامه‌ای برای اطلاع رسانی و آموزش عمومی در خصوص مفاد این قانون دارید؟ گفت: پس از تصویب این قانون آموزش کارشناسان بهزیستی برای آشنایی با جزئیات این قانون و نحوه استفاده از ظرفیت‌های آن برای حمایت از کودکان صورت می‌گیرد. در ادامه با همکاری رسانه‌ها، مردم، معلمان مدارس، مربیان مهدهای کودک، والدین و ... باید از مفاد این قانون مطلع شوند.  

حتی تعریف و شناخت درستی از کودک‌آزاری نداریم

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی مطرح شدن مسئله غفلت از کودکان را از مفاد مهم این لایحه برشمرد و گفت: در این قانون بحث غفلت هم مطرح شده، متأسفانه در کشور ما اینطور برداشت می‌شود که کودک آزاری فقط ضرب و شتم فیزیکی کودک است در حالی که غفلت از آموزش، بهداشت، سلامت روان و ... کودک هم کودک آزاری محسوب می‌شود. یعنی حتی در کشور ما تعریف و شناخت درستی از کودک آزاری وجود ندارد و باید این مسئله برای مردم تعریف شود.

وی با تأکید بر اینکه مصداق کودک آزاری فقط کتک زدن نیست، گفت: مصادیق زیادی در این قانون برای کودک آزاری مطرح شده است که با عملی شدن این قانون می‌تواند به کاهش کودک آزاری کمک کند.

به گزارش ایکنا؛ معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده نیز با تأکید بر اینکه «آمار کودک آزاری و سوء‌استفاده از کودکان نگران کننده است»، در خصوص این لایحه معتقد است: «لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان برای افراد کمتر از ۱۸ سال و با لحاظ تعاریف شرعی پیش‌بینی شده و وضع مخاطره‌آمیز کودکان در نظر گرفته شده است چرا که اگر کودکی آسیب ببیند تبعاتش نیز برای خانواده و جامعه بی‌حد و حصر خواهد بود. همچنین دستگاه‌های دولتی باید بدانند تکلیف‌شان در قبال موضوع کودک و نوجوان چیست. طبق این لایحه قوه قضاییه باید مراکز استانی تشکیل دهد و وظایف سازمان‌های دولتی حتی سازمان صداوسیما و سازمان زندان‌ها برای حمایت از کودک و نوجوان مشخص شده است».

لازم به ذکر است: نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز چهارشنبه سوم مرداد ماه فصل اول لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان شامل مواد ۱ ، ۲ و ۳ را تصویب کردند.

بر این اساس ماده ۱ این لایحه اصطلاحات به‌کار رفته در این قانون به شرح زیر تعریف می‌شود:

الف) طفل: هر فرد که به سن بلوغ شرعی نرسیده است.

ب) نوجوان: هر فرد که به زیر هجده‌سال کامل رسیده است.

پ) بی‌توجهی و سهل‌انگاری: کوتاهی در انجام تکالیفی از قبیل تأمین نیازهای اساسی و ضروری طفل و نوجوان یا وظایف مربوط به حضانت، ولایت، قیمومت، وصایت، سرپرستی، تربیت، نظارت یا مراقبت از آنان توسط والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی یا هر شخصی که مکلف به آن است.

ت) سوء رفتار: هرگونه فعل یا ترک فعل عمدی که سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی طفل و نوجوان را در معرض خطر و آسیب قرار دهد؛ از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، سوءاستفاده جنسی، توهین یا تهدید نسبت به طفل یا نوجوان در صورتی که جنبه تادیبی نداشته باشد یا قراردادن او در شرایط سخت و غیرمتعارف و یا خودداری از کمک به وی.

ث) بهره‌کشی اقتصادی: به‌کارگیری غیرقانونی طفل و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی با نظر به وضعیت طفل و نوجوان برای وی مضر یا خطرناک باشد.

ج) معامله: خرید و فروش یا هرگونه اقدام غیرقانونی که به موجب آن طفل یا نوجوان در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد در اختیار دیگری قرار می‏‌گیرد.

چ) فحشاء: هرگونه به‌کارگیری و یا وادار کردن طفل و نوجوان در فعالیت‏های جنسی برای خود یا دیگری.

ح) مبتذل: هرگونه محتوا یا تصویری که دارای صحنه یا صور قبیحه باشد.

خ )مستهجن: هرگونه محتوا اعم از صوتی و تصویری که به‌صورت واقعی یا غیرواقعی بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد- آمیزش- عمل جنسی یا اندام جنسی انسان است.

د) هرزه‌نگاری: تهیه و تولید هر اثری که محتوای آن بیانگر جذابیت جنسی طفل یا نوجوان مانند برهنگی، آمیزش، عمل جنسی یا اندام جنسی باشد.

ذ) خطر شدید و قریب‏‌الوقوع: وضعیتی که حیات یا سلامت جسمی یا روانی طفل و نوجوان به شدت تهدید و در معرض آسیب قرار گیرد، به‌نحوی که مداخله فوری و چاره‏‌جویی را ایجاب نماید.

همچنین نمایندگان ماده ۲ این لایحه را تصویب کردند که به موجب آن تمام افرادی که به سن هجده سال تمام شمسی نرسیده‏‌اند، مشمول این قانون می‏ باشند.

حال پس از 9 سال لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در آستانه تبدیل شدن به قانون قرار دارد. البته قانونی که اگر به دقت اجرا نشود هیچ سودی به حال کودکان جامعه ما نخواهد داشت. در این قانون مصادیق مشخصی برای کودک آزاری ذکر شده اما آیا به راستی 9 سال تأخیر در تصویب یک قانون جامع برای حمایت از کودکان زائل کردن حق کودکان این جامعه و مصداق مسلم کودک آزاری نبوده است؟

آیا عدم اجرای درست این قانون و همکاری همه نهادها برای فرهنگ‌سازی و شناخت درست مردم از مصادیق کودک‌‌آزاری خود کودک‌آزاری و غفلت از توجه به کودکان نیست؟

با تعریف جدیدی که از کودک‌آزاری در کشور در حال ارائه است، بسیاری از مردم متوجه خواهند‌ شد که خود نیز اقدام به کودک‌‌آزاری کرده‌اند و این یعنی فقر فرهنگی عمیق در خصوص آشنایی با مصادیق کودک‌آزاری و رفتار صحیح با کودکان جامعه؛ و در این میان تنها باید چشم امید به سازمان‌های مردم نهاد فعال در حوزه کودکان و مسئولان متعهدی دوخت که تلاش خواهند کرد رفتار درست با کودکان را در جامعه نهادینه و به اجرای عملی این قانون کمک کنند.

انتهای پیام