ضرورت فعالیت بیشتر دستگاه‌های دولتی در جهانی شدن کارکردهای مساجد
گروه جامعه ــ یک دکترای علوم قرآن و حدیث به راهکارهای جهانی کردن کارکردهای مساجد اشاره و بیان کرد: دستگاه‌های دولتی باید در این زمینه فعال‌تر شوند و مجاری که پل ارتباطی ما با جهان خارج هستند نیز باید قوی‌تر عمل کنند.
حامدپوررستمی، دکترای علوم قرآن و حدیث؛ در گفت‌وگو با ایکنا و در تبیین نقش‌های جهانی مسجد در سبک زندگی این اماکن مقدس را کانون پیوندها و پویش‌های بشری خواند و گفت: مسجد در دکترین اسلام و تفکر اسلامی خانه خداوند است. پس پیوند و پویشی که مسجد ایجاد میکند متعالی بوده و در پی خود سرمایه‌های اجتماعی، اعتماد افزایی و تعاونی‌های انسانی را به همراه دارد و می‌تواند حلقه وصل بسیاری از خرده سیستم‌های کشور باشد.
وی استارت‌تاپ‌ها را از موضوعات روز و مورد توجه دنیا برشمرد که به عنوان یک تحول جدی مورد توجه و استقبال همگان قرار گرفته و اظهار کرد: این استارت تاپ‌ها می‌تواند در جنبه‌های مختلف جوامع را متحول کرده و با ارائه راه‌حل‌های نوین با بهره‌مندی از اندیشه‌های نو و خلاقیت به رفع چالش‌ها می‌پردازند. در جامعه ما نزدیک به 70 هزار مسجد وجود دارد که می‌تواند کانونی قوی باشد که با گفتمان سازی به برترین استارت تآپ‌ها تبدیل شوند.
هسته مرکزی و آغازی برای شروع
وی با بیان اینکه کار مسجد فقط ایجاد ارتباط بین خالق و مخلوق نیست بلکه به عنوان یک محور اساسی باید سایر کارکردها را نیز مورد توجه قرار دهد، گفت: یکی از این کارکردها ارائه راه‌حل‌های نوین برای چالش‌های اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی در سطح جامعه است. این امر به معنای نادیده گرفتن قوه قضائیه و امثال آن نیست بلکه می‌تواند هسته مرکزی و آغازی برای شروع باشد.
پوررستمی در بیان مختصات مساجد گفت: سرمایه مسجد؛ مردمی، اجر آن؛ اخروی و کارکرد آن؛ دنیوی است. مسجد خاستگاه نیروهای جهادی محسوب می‌شود. این کارکردهای فرافرضی مسجد صرفا مورد تائید بزرگان شیعه نیست بلکه «گوستاو لوبون» در کتاب تمدن اسلام و عرب نیز مهم‌ترین مرکز زندگی واقعی برای مسلمانان را مسجد معرفی میکند و معتقد است مسجد همانند کلیسا نیست که مردم در آنجا صرفا به عبادت بپردازند بلکه ایجاد مسافرخانه، مکتب، بازار و ... در کنار مسجد نشان می‌دهد که مسجد زندگی دینی و اجتماعی مسلمانان را توأم با یکدیگر کرده است.
مسجد ظرف آرامش روحی و روانی است
وی با تأکید بر اینکه اگر به کارکردهای مسجد در صدر اسلام و به آموزه‌های روایی نظر بیاندازیم درمی‌یابیم که مسجد به تنهایی تفکر اومانیستی و سکولاریستی را می‌تواند کنار بزند، عنوان کرد: مسجد ظرف آرامش روحی و روانی است به نحوی که علامه طباطبایی به موضوع تمرکز ذهن در مسجد پرداخته‌اند. خانه خدا با آرامش، معماری و مکان متعالی، خود بهترین مکان برای تمرکز ذهن و تقویت روح است.
خودسازی پر اجر
پورستمی خودسازی پر اجر را از دیگر کارکردهای مسجد خواند و ادامه داد: تعلیم و تربیت از دیگر جنبه‌هایی است که در رابطه با مسجد باید بدان توجه داشت چرا که بارها در تاریخ آمده است که 10 نفر از یاران پیامبر(ص) ضمن بیان روایتی عنوان می‌کردند که ما در مسجد قبا درس می‌خواندیم که فلان اتفاق رخ داد. مسجد می‌تواند کارکردی فراتر از دانشگاه داشته باشد، این در حالی است که از این 70 هزار کانون آماده، استفاده‌ای صورت نمی‌گیرد.
وی به کارکردهای سیاسی مسجد نیز اشاره وعنوان کرد: در آموزه‌های روایی، مسجد دارالحکومه بوده است تا اینکه به زمان معاویه رسید و قصر و کاخ مطرح و به سبک امپراطوری‌های رم و ایران رفتار شد وگرنه تا پیش از معاویه تصمیمات مهم حکومتی در مسجد گرفته می‌شد و مسجد مکانی برای بیعت، صدور فرمان‌های حکومتی، مشورت، انتصاب کارگزاران، پذیرش فقرا، سفیران، محل اعتراض و انتشار مهم‌ترین اخبار روز بود.
پوررستمی با بیان اینکه در زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران مساجد کشورمان چنین کارکردی داشتند، اظهار کرد: مسجد کانون حرکت‌های انقلابی بود که توسط امام خمینی(ره) از سال 42 آغاز شد و تا پیروزی انقلاب نیز ادامه داشت.
این دکترای علوم قرآن و حدیث با تأکید بر اینکه بهترین مکان برای شکل‌گیری تعاونی‌ها مساجد هستند، گفت: صندوق‌های قرض الحسنه بهترین تجربه‌های اقتصادی در مساجد هستند که اگر رو به فزونی گیرد و تمام محلات کشور را تحت سیطره خود ببرد، می‌تواند بسیاری از مسائل و مشکلات خانواده‌ها را مرتفع سازد. بسیاری از فسادها و گرفتاری‌ها به خاطر مشکلات کوچک اقتصادی است که به مرور زمان با انباشته شدن بر روی هم به یک معضل بزرگ تبدیل می‌شود، در صورتی که تعاونی‌ها و صندوق‌های قرض الحسنه مساجد می‌توانند در این زمینه بسیار مؤثر عمل کنند و به مرور به ابر تعاونی تبدیل شوند.
وی با اشاره به اینکه کانون‌های حل اختلاف در مراحل نخست می‌تواند در مساجد دایر شود، تصریح کرد: در برخی مساجد قبل از ارجاع پرونده به دادگاه مردم به کانون‌های حل اختلاف در مساجد رجوع می‌کردند. در صدر اسلام نیز پیامبر(ص) در خود مسجد قضاوت می‌کردند. امروز نیز این ضرورت وجود دارد که نسبت به افزایش تعداد این کانون‌ها اقدام شود.
قابلیت‌های نظامی از دیگر کارکردهای مساجد در تراز اسلام بود که پوررستمی بدان اشاره و تصریح کرد: در جنگ‌های مختلف صدر اسلام مردم از مساجد به سوی میدان‌های جنگ اعزام می‌شدند و این همان روشی بود که در انقلاب اسلامی ایران نیز نمود پیدا کرده بود.
دستگاه‌های دولتی باید در این زمینه فعال‌تر شوند
وی در بخش دیگری از سخنان خود به راهکارهای جهانی کردن کارکردهای مساجد اشاره و بیان کرد: دستگاه‌های دولتی باید در این زمینه فعال‌تر شوند و مجاری که پل ارتباطی ما با جهان خارج هستند نیز باید قوی‌تر عمل کنند. همچنین جامعه المصطفی(ص)، سفارت‌ها و دانشگاه‌ها می‌توانند در عرصه بین‌المللی به مرتفع کردن موانع بپردازند. گاهی اساتید دانشگاه‌ها به لحاظ علمی قابلیت ایجاد این ارتباط را ندارند.
پوررستمی معتقد است انگیزه‌های فردی شیعیان نیز اگر از قوت کافی برخوردار باشد، می‌تواند با استفاده از فضای مجازی به همگانی و وسیع‌تر کردن گستره کارکردهای مساجد و احیای آن بیانجامد به شرط آنکه از خودمان آغاز کنیم و مساجد کشورمان را به الگویی برای سایر کشورها بدل کنیم. در حوزه نظر و عمل سازو کارهایی مورد نیاز است که باید ابتدا تبیین و سپس تقسیم وظایف صورت گیرد؛ گاهی ایده‌ها مطرح اما حمایت نمی‌شوند.
وی افزود: چیزی که تکرار شود، حمایت و امری که حمایت شود، رشد میکند. در این حمایت و تکرار، گفتمان سازی صورت می‌گیرد. اگر ما خانه اول را خانواده، خانه دوم را مدرسه عنوان کرده‌ایم، می‌توانیم امروز فصل جدیدی را باز و مسجد را خانه سوم عنوان کنیم. تکرار این موضوع فرهنگ سازی را به همراه دارد. خانه کانون عاطفه، مدرسه کانون علم و مسجد کانون تعالی و پرورش است که باید با گفتمان سازی به پیش رود.
پوررستمی برای مسجد کارکرد رسانه‌ای برشمرد و عنوان کرد: مسجد می‌تواند کانون اطلاع رسانی و تحلیل درست باشد تا حق را از باطل و سره را از ناسره بزداید. در قرون اولیه اعلامیه‌های مهم بر سر در مساجد نصب می‌شد، امروز با وجود رسانه‌ها این کارکرد کم رنگ شده است اما نباید نفی شود. امام خمینی(ره) در صحیفه نور ادای تکلیف خود را در هدایت مردم به سمت مساجد می‌دانند. اگر این کارکردها را احیا کرده بودیم، امروز با این حجم از مشکلات روبرو نبودیم، پس باید با بررسی دریافت که در چه مواردی کوتاهی داشته‌ایم.
انتهای پیام
