تراژدی تنبیه/ نگاهی به دیدگاه اسلام در تربیت کودک

به گزارش ایکنا از خراسان‌جنوبی، تنبیه در لغت به معنای آگاهانیدن، بیدار کردن، واقف گردانیدن به چیزی و آگاه و هوشیار کردن آمده و در اصطلاح به عملی گفته می‌شود که لازمه آن آگاه وهوشیار کردن باشد.
خانواده بیشترین تاثیر را بر شکل‌گیری رفتار و شخصیت کودک می‌گذارد. به طوری که اگر از همان ابتدای کودکی تربیت درست کودک انجام نپذیرد، کودک در نوجوانی دچار ناهنجاری‌هایی خواهد شد.

چگونه کودک را تنبیه کنیم
یکی از مهم ترین اصول تربیتی تنبیه کردن کودک است. زمانی که او کار نادرستی انجام می‌دهد، اما اینکه چگونه کودک را تنبیه کنیم بسیار مهم است.
متأسفانه تنبیه در نظر برخی اولیا و مربیان امروزی به عنوان شیوه‌ای کارساز در امر تعلیم و تربیت شناخته شده است.
امروزه یکی از دستاوردهای جدید تکنیک‌های آموزشی، احترام به شخصیت کودک را الزامی می‌داند و این مسلم است که هرچه بیشتر به شخصیت کودکان و شرایط سنی‌شان توجه شود آنها را تربیت‌پذیرترمی‌کند.

بنا به گفته کارشناسان اگر تعلیم و تعلم با اصول صحیح توام باشد، نسل‌های آینده پشتوانه محکمی خواهند داشت و تکامل عقلانی و تعادل روحی - جسمی آنها به طور مشخص تضمین می‌شود.

تنبیه کودک از دیدگاه اسلام
تنبیه و زدن دیگری، اذیت و ظلم به اوست و این اعمال درشرع نهی شده است، بطوری که برخی روایات آن راحرب با خدا و کفر می دانند.
اصل تشویق و تنبیه به عنوان امری مسلم در تربیت اسلامی ‏شناخته و پذیرفته شده است. روایات اسلامی که از جانب معصومین (ع) آمده است به صراحت بر تأثیر منفی هرگونه برخورد ناروا (از جمله کتک زدن) بر شخصیت کودکان تاکید می‌کند و والدین را به برخورد مثبت با کودکان خود و تکریم آنها فرا می‌خواند.
توصیه‌های اسلامی را در این زمینه در سه محور می توان طبقه بندی کرد:
برخورد محبت آمیز: پیامبر (ص) در این زمینه می فرمایند: «به فرزندان خود احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آنها معاشرت کنید».

تربیت نیکو: امام سجاد (ع) در این زمینه می‌فرمایند: «با فرزندت آنچنان رفتار کن که اثر نیکوی تربیت تو مایه زیبایی و جمال اجتماعی او شود. او را چنان بار بیاور که بتواند در شئون مختلف دنیای خود با عزت و آبرومندی زندگی کند و مایه زیبایی و جمال تو باشد».
تربیت اخلاقی و معنوی: امام سجاد (ع) در این زمینه می‌فرماید: «پدر در حکومتی که نسبت به فرزند دارد، مسوول است که طفل را مودب و با اخلاق پسندیده پرورش دهد، او را به خداوند بزرگ راهنمایی کند».

هدف از تنبیه، بازداشتن کودک از کار خطا است
پوران عباسپور، یک مشاور تخصصی کودک و نوجوان در خراسان‌جنوبی در گفت و گو با ایکنا، گفت: هدف از تنبیه، بازداشتن کودک از کار خطا و سوق دادن او به کار صحیح است.
وی افزود: والدین نباید کودک را یک‌دفعه و بدون اینکه دلیل تنبیهش را توضیح دهند، او را تنبیه کنند.
این مشاور تخصصی کودک و نوجوان اظهارکرد: وقتی کودک کار خطایی انجام می‌دهد، ابتدا با او صحبت کرده و بگویید این کار بد و ممنوع است و اگر تکرار کرد پیامد رفتارش را به او بگویید.
عباسپور با بیان اینکه اگر تنبیهی را تعیین کردید، حتما اجرا کنید، ادامه داد: تنبیهی تعیین کنید که قابل اجرا باشد و جزو نیازهای جسمی کودک نباشد و طولانی نباشد.
وی افزود: تنبیه زمانی می‌تواند باعث تاثیر مثبت در کودکان شود که با روش درست در مورد کودکان اعمال شود چرا که در غیر این صورت باعث آسیب روانی در کودک می‌شود.
این مشاور تخصصی کودک و نوجوان اظهار کرد: برای مثال فرار از مدرسه، بزهکاری، اعتیاد یا حتی عدم پیشرفت شغلی از جمله تبعات تنبیه نادرست در کودکان است.
عباسپور ادامه داد: معمولاً روان‌شناسان تنبیه را، دست‌کم تنبیه بدنی را جایز نمی‌دانند و عدم کارآیی و یا اثرات و مضرات جانبی آن را دلیل بر این امور می‌دانند اما باید گفت که چنین نیست.
وی افزود: اولاً، چنین چیزی نیست که تنبیه کارآیی نداشته باشد‌. در بسیاری ازموارد، تنبیه اصلاح کننده است‌، بطوری که عموم کسانی که در مورد اصلاح رفتار کتابی نوشته‌اند، تنبیه را به عنوان یکی از روش‌‌‌های اصلاح و تغییر رفتار ذکرکرده‌اند.
این مشاور تخصصی کودک و نوجوان اظهار کرد: ثانیاً، درمواردی که تنبیه اصلاح‌کننده نباشد، حداقل دارای اثر بازدارندگی و عبرت آموزی برای دیگران است. این خود اثر کمی نیست؛ زیرا مواردی وجود داد که رفتار نامطلوب باید فوراً متوقف شود، به طوری که اگر متوقف نشود، آثار جبران ناپذیری به بار خواهد آورد.
تنبیه را باید عادلانه و بسته به سن و ظرفیت کودک درنظر گرفت. والدینی که رابطه عاطفی عمیقی با فرزندشان دارند، لحن سرد و رسمی آنان بدترین تنبیه برای فرزندشان است .
عباسپور یادآور شد: بسیار مهم است که در تنبیه کودکان به کودک ابراز علاقه نیز صورت گیرد، تا کودک بداند این رفتار نادرست باعث نشده که محبت شما به او کم شود.

می‌توان با نگاهی به سیره انبیا و اولیای الهی، اصول تربیتی کودک را از آنان فراگرفت تا فرزندانی آگاه و معتقد به اصول اسلام به جامعه تحویل دهیم. 

گزارش از سپیده قلندری اسفدن
انتهای پیام