آیت‌الله طالقانی؛ مبارزی که بی‌باک سخن می‌گفت/ مسجد هدایت؛ میعادگاه مبارزان و مجاهدان راه حق
کانون خبرنگاران نبأ ــ مرحوم آیت‌الله طالقانی به‌دلیل سخنرانی‌های کوبنده‌ای که در مسجد هدایت می‌کرد اکثرا زندان بود؛ زمانی که شاه در ایران بود و هنوز انقلاب پیروز نشده بود همچنان بی‌باک صحبت می‌کرد، به‌طوری که حضرت امام خمینی(ره) لقب ابوذر زمان را به او دادند. تمام زندگی این مرد مبارزه بود و تا دم مرگ و شهادت رفت.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ آیت‌الله سیدمحمود علایی طالقانی در سال ۱۳۲۶ق (اسفند ۱۲۸۹ش) در روستای گلیرد طالقان متولد شد. او در سحرگاه 19 شهریورماه سال ۱۳۵۸ شمسی مصادف با ۱۸ شوال سال ۱۳۹۹ بر اثر سکته قلبی درگذشت. پیکر وی، طبق وصیتش، در میدان‌گاهی وسط قطعات ۱۷ و ۲۱ بهشت زهرا(س)، که مدفن هزاران شهید انقلاب اسلامی بود، به خاک سپرده شد. برای بررسی بیشتر از شخصیت این عالم جلیل‌القدر و بزرگوار با آیت‌الله سیدباقر آیت میردامادی، نماینده آیت‌الله‌العظمی نوری همدانی، استاد اخلاق، فقیه و مجتهد مکتب اهل بیت(ع)، امام جماعت مسجد جامع امام رضا(ع) و مدیر حوزه علمیه حاج ابوالفتح تهران گفت‌وگویی انجام دادیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم.
ایکنا: ویژگی‌های علمی، اخلاقی و مبارزاتی آیت‌الله طالقانی را تشریح بفرمایید؟
من اوایل انقلاب یعنی پیش از انقلاب با مرحوم آیت‌الله سیدمحمود طالقانی آشنا شدم و اسم ایشان را در روزنامه‌ها، رادیو، تلویزیون و مجله‌ها شنیدم. ایشان مسجدی در تهران داشت به نام مسجد هدایت و امام جماعت بود؛ مسجد خیلی خوب و حساسی بود و مرد بسیار مبارزی بود یعنی می‌توانم ادعا کنم که قبل از انقلاب چندین سال از عمر خود را در زندان به‌سر برد و انقلابی پیش از انقلاب بود. برخی افراد انقلابی هستند، خوب هم هستند و تألیفات هم دارند اما انقلابی بعد از انقلاب هستند؛ بعد از اینکه امام خمینی(ره) در برابر رژیم منحوس پهلوی پیروز شدند و شاه رفت، آنها انقلابی شدند و مسئولیت‌های بزرگی هم به‌دست آوردند، اما آنهایی که انقلابی پیش از انقلاب بودند خیلی با ارزش بودند یعنی شاید یک درصد هم احتمال نمی‌دادند که انقلاب پیروز شود و شاه و ساواک و این رژیم منحوس که پشتیبانش آمریکا و اروپا بود از بین برود و نتیجتاً روی اعتقاد کار می‌کردند و احتمال هم می‌دادند که کشته شوند در عین حال سخنان‌شان را می‌گفتند و یکی از آن بزرگواران مرحوم آیت‌الله طالقانی بود.
مرحوم آیت‌الله طالقانی، هر چهار روز یک بار به زندان می‌رفت تا اینکه انقلاب و امام خمینی(ره) پیروز شد و شاه رفت و حکومت اسلامی برقرار شد و ایشان حدود چهار ماه بیشتر زنده نبودند. روحانیت مبارز قبل از انقلاب به دستور امام خمینی(ره) تشکیل شد و بزرگانی مثل دکتر بهشتی، آیت‌الله مطهری و مرحوم طالقانی و دیگر بزرگان به‌عنوان مؤسس روحانیت مبارز انتخاب شدند و فعالیت می‌کردند؛ آن زمان امام خمینی(ره) در زندان، تبعید و تحت فشار در کشورهای خارج بودند و مرحوم آیت‌الله طالقانی تقریباً در موقعیت روحانیت مبارز یک حیثیت بسیار بالایی داشت چون از همه روحانیونی که در روحانیت مبارز بودند سنش بیشتر بود؛ تقریبا چهار ماه بعد از انقلاب ایشان به دستور امام راحل به‌عنوان اولین امام جمعه تهران منصوب شد و بنده در نماز جمعه ایشان شرکت کردم و خطابه‌های‌شان را گوش کردم؛ خطبه‌های ایشان خیلی خوب، قشنگ و آموزنده بود و خیلی تمیز سخنرانی می‌کردند.
بعد از رحلت آیت‌الله طالقانی، از ایشان خیلی تجلیل شد؛ تشییع ایشان با استقبال بی‌سابقه مردم انجام شد و پیکر مطهر این روحانی مبارز در بهشت زهرا در جوار شهدای هفتادو‌تن به خاک سپرده شد. مزار آیت‌الله طالقانی همچنان مورد احترام و ارادت مردم قرار دارد.
ایکنا: تأثیر و جایگاه مسجد هدایت به امامت آیت‌الله طالقانی در فرایند مبارزه و انقلاب چگونه بوده است؟
مسجد هدایت، مرکز مبارزه بود البته در تهران چند مسجد مثل مسجد ایشان بود اما پایه این مسجد از همان ابتدا برای مبارزه نهاده شد؛ ایشان به‌دلیل سخنرانی‌های کوبنده‌ای که می‌کرد اکثرا زندان بود، پنج، شش ماه او را می‌گرفتند و مجدد آزادش می‌کردند اما همان که از زندان آزاد می‌شد باز سخنرانی کوبنده‌ای در مسجد هدایت می‌کرد و مجدد شبانه نیروهای شاه به منزلش می‌آمدند و دستگیرش می‌کردند؛ زمانی که شاه در ایران بود و هنوز انقلاب پیروز نشده بود همچنان بی‌باک صحبت می‌کرد به طوری که حضرت امام خمینی(ره) لقب ابوذر زمان را به مرحوم آیت‌الله طالقانی دادند. تمام زندگی این مرد مبارزه بود و تا دم مرگ و شهادت رفت؛ همه مبارزین تهران در مسجد هدایت جمع می‌شدند.
ایکنا: جلسات تفسیر مرحوم آیت‌الله طالقانی چگونه بود؟
از ویژگی‌های بارز مرحوم آیت‌الله طالقانی می‌توان به مفسر قرآن بودن ایشان اشاره کرد؛ در آن شرایط سخت و زندان‌های فراوان که می‌رفت يكی از ارزشمندترين آثاری که از خود به‌جا گذاشت، اثر «پرتوی از قرآن» است؛ آیت‌الله طالقانی زمانی که در تهران ساکن شد، ابتدا در مسجد ملک، واقع در دروازه قزوین و بعد از آن برای مدتی در مسجد منشورالسلطان واقع در خیابان سپه غربی، نماز جماعت می‌خواند و تفسیر قرآن می‌گفت. بیشتر افراد پای منبر او، جوانان و دانشجویان و قشرهای تحصیل کرده بودند و این مسجد کوچک، گنجایش این همه جمعیت را نداشت، به همین دلیل، ایشان به مسجد هدایت در خیابان استانبول سابق رفت. این مسجد، مرکز پیوند دین، دانش و سیاست بود و در آن جو خفقان و حاکمیت استبداد، میعادگاه مبارزان و مجاهدان راه حق و آزادی بود و طالقانی پرچمدار این مبارزه‌ها و الگوی آن به‌شمار می‌رفت.
ایکنا: در یک جمله مرحوم آیت‌الله طالقانی را معرفی بفرمایید؟
آیت‌الله طالقانی مرد بسیار بزرگواری بود که هر چه بخواهم تعریفش کنم حقش را ادا نکردم؛ تمام زندگی‌اش مبارزه بود و مرد واقعا با حقیقتی بود؛ برخی مبارز هستند ولی هر جا که می‌روند از خودشان تعریف می‌کنند یعنی طوری که عمل خودشان را باطل می‌کنند از اثر ریا و تظاهر؛ اما همه کارهای او برای خدا بود و تنها برای خدا سخن می‌گفت و هیچ تظاهر و ادعایی نداشت که من مجتهد هستم، من مبارزم و... این ادعاها را اصلا نداشت و خودش را یک روحانی و طلبه معمولی و عادی می‌خواند؛ مرد با صفایی بود یعنی تمام کارهایش روی حقیقت و صداقت بود، ایشان سخت‌ترین و مشکل‌ترین مصیبت‌ها را تحمل کرد، بدون ادعا بدون اینکه بگوید من این کارها را انجام دادم.
علیرضا برومند
انتهای پیام
