حجت‌الاسلام رستم‌نژاد مطرح کرد:
ادبیات غنی، نظم و رویکرد تقریبی؛ مهمترین ویژگی‌های «مجمع‌البیان»
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون آموزش حوزه‌های علمیه با تمجید از علامه طبرسی، صاحب مجمع‌البیان تاکید کرد: ادبیات غنی، نظم و رویکرد تقریبی مهمترین ویژگی‌های این اثر است که آن را از سایر تفاسیر متمایز می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) و معاون آموزش حوزه‌های علمیه کشور در گفت‌وگو با ایکنا؛ در مورد تفسیر مجمع‌البیان و ویژگی‌های آن گفت: تفسیر مجمع‌البیان در واقع نوعی بازسازی و تقریری جدید و زیبا از کتاب تفسیر التبیان شیخ طوسی است.
وی افزود: تبیان، دائرةالمعارفی تفسیری است که مباحث آن مقداری درهم نوشته شده و غیرمنظم است و مباحث اعراب، تفسیر، شان نزول و چینش و نظم آیات، همگی را با هم آورده است، ولی مرحوم طبرسی چینشی منظم ارائه کرده است.
رستم‌نژاد تصریح کرد: مجمع البیان در واقع ویرایش و نظم و انضباط جدیدی به تفسیر تبیان داده و آن را منقح کرده است و در واقع تبیان را که کاری هنرمندانه بود اصلاح کرده و اضافاتی هم نسبت به آن دارد.
این قرآن‌پژوه ادامه داد: مرحوم طبرسی در مجمع‌البیان، آیات را انتخاب و به دنبال آن هم ارتباط آیات را مطرح کرده است مثلا وقتی برخی آیات سوره بقره را مورد بحث قرار می‌دهد آیات بعد و قبل آن را هم آورده و نسبت و پیوند میان آیات نیز به خوبی بیان شده است.
رستم‌نژاد با بیان اینکه وی در این تفسیر به وجوه و نظائر و اختلاف قرائات و ... پرداخته است اظهار کرد: یکی از کار‌های مجمع‌البیان، «المعنای» آن است که با این واژه وارد تفسیر شده و رویکرد تقریبی هم در تفسیر دارد و از مفسران شیعه و سنی مطالبی را نقل کرده است.
وی افزود: ایشان در مباحث کلامی هم به مبانی شیعه و هم به مانی اهل سنت پرداخته و رویکرد کلامی شیعه را تقویت می‌کند البته اقوال صحابه و تابعین و اتباع‌التابعین را هم بیان کرده است و نگاهی نیز به تفاسیر معتزله و مجبره دارد.
وی با بیان اینکه این تفسیر از جامعیت بسیار خوبی برخوردار است تصریح کرد: این تفسیر از حیث ادبیات عرب، غنی است و از عهده کار به خوبی برآمده است و در مباحث علمی و کلامی نیز از عالمان قوی‌پنجه است.
رستم‌نژاد تاکید کرد: این کتاب از بهترین گنجینه‌های تفسیری شیعه است که البته، چون چند قرن از آن گذشته و علم و ابزار‌های تحقیق و پژوهش و امکانات امروز پیشرفت کرده و از گذشته بسیار متفاوت و متنوع‌تر است نباید توقعاتی را که از تفاسیر امروزی داریم از این اثر داشته باشیم.
معاون آموزشی حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصریح کرد: امروز روایات اسرائیلیات و جعلیات بسیار بیشتر از گذشته شناسایی شده است و ما در زمینه تفسیر، پیشتاز و جلودار هستیم.
وی افزود: در قرون اخیر و به خصوص دوره معاصر شاهد نوشته شدن تفاسیر غنی، حساب شده و دقیق و همراه با موشکافی هستیم و دانشمندان این عرصه با گرایشات و رویکرد‌های مختلف به تفسیر پرداخته‌اند و مسائلی که پیش از این قابلیت انکشاف نداشت امروز کشف شده است.
رستم‌نژاد با بیان اینکه امروز تفاسیری مانند المیزان و تسنیم و نمونه و ... نوشته شده است که تلاش شده تا اقتضائات زمان در آن لحاظ شود بیان کرد: به هر حال تفسیر مجمع از تفاسیر به درد بخور حتی برای دوره کنونی است و با وجود تفاسیر نوشته شده در دوره معاصر، هرگز به معنای آن نیست که ما در هر چند سال یکبار نیازمند تفسیری جدید از قرآن نباشیم.
رستم‌نژاد ادامه داد: امروز گرایشات میان رشته‌ای و اسلامی‌سازی علوم انسانی از مباحث مطرح در جامعه است و فعالیت‌های تفسیری قرآنی نیز به این سمت گرایش یافته و ضرورت هم دارد، زیرا چالش‌های دنیای معاصر را باید با استنطاق از قرآن و ارائه سؤالات و موضوعات بیرونی به متن قرآن به دست بیاوریم.
معاون آموزشی حوزه‌های علمیه با اشاره به رویکرد تقریبی مجمع‌البیان تصریح کرد: مرحوم طبرسی در دوره زندگانی خویش مواجه با فضائی بوده است که تنقیح و منظم کردن مطالب تفسیری و نقل اقوال و رویکرد تقریبی ضرورت داشته است و امروز هم برخی مسائل دیگر از جمله مطالبی که ذکر شده باید در تفاسیر بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
یادآور می‌شود، ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی، صاحب تفسیر «مجمع‌البیان العلوم القرآن» از مفاخر جهان اسلام در قرن ششم هجری قمری است؛ ایشان در سال ۴۷۰ هجری قمری دیده به جهان گشود و در سال ۵۴۸ هجری قمری در شهر بیهق (سبزوار) رحلت یافت. پیکر این مفسر شهیر پس از رحلت به مشهد مقدس انتقال داده شد و در محل غسل یا قتلگاه امام رضا (ع) دفن شد. این مکان از زمان شهادت امام هشتم شیعیان محل زیارت خاص و عام بوده است و در برنامه توسعه حرم مطهر در زاویه‌ای از حرم قرار گرفت و برای این عالم جلیل‌القدر مقبره‌ای مجلل ساخته شد؛ اکنون این قسمت از حرم مطهر به بست شیخ طبرسی معروف است.
انتهای پیام
رستم‌نژاد تصریح کرد: مجمع البیان در واقع ویرایش و نظم و انضباط جدیدی به تفسیر تبیان داده و آن را منقح کرده است و در واقع تبیان را که کاری هنرمندانه بود اصلاح کرده و اضافاتی هم نسبت به آن دارد.
این قرآن‌پژوه ادامه داد: مرحوم طبرسی در مجمع‌البیان، آیات را انتخاب و به دنبال آن هم ارتباط آیات را مطرح کرده است مثلا وقتی برخی آیات سوره بقره را مورد بحث قرار می‌دهد آیات بعد و قبل آن را هم آورده و نسبت و پیوند میان آیات نیز به خوبی بیان شده است.
رستم‌نژاد با بیان اینکه وی در این تفسیر به وجوه و نظائر و اختلاف قرائات و ... پرداخته است اظهار کرد: یکی از کار‌های مجمع‌البیان، «المعنای» آن است که با این واژه وارد تفسیر شده و رویکرد تقریبی هم در تفسیر دارد و از مفسران شیعه و سنی مطالبی را نقل کرده است.
وی افزود: ایشان در مباحث کلامی هم به مبانی شیعه و هم به مانی اهل سنت پرداخته و رویکرد کلامی شیعه را تقویت می‌کند البته اقوال صحابه و تابعین و اتباع‌التابعین را هم بیان کرده است و نگاهی نیز به تفاسیر معتزله و مجبره دارد.
وی با بیان اینکه این تفسیر از جامعیت بسیار خوبی برخوردار است تصریح کرد: این تفسیر از حیث ادبیات عرب، غنی است و از عهده کار به خوبی برآمده است و در مباحث علمی و کلامی نیز از عالمان قوی‌پنجه است.
رستم‌نژاد تاکید کرد: این کتاب از بهترین گنجینه‌های تفسیری شیعه است که البته، چون چند قرن از آن گذشته و علم و ابزار‌های تحقیق و پژوهش و امکانات امروز پیشرفت کرده و از گذشته بسیار متفاوت و متنوع‌تر است نباید توقعاتی را که از تفاسیر امروزی داریم از این اثر داشته باشیم.
معاون آموزشی حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصریح کرد: امروز روایات اسرائیلیات و جعلیات بسیار بیشتر از گذشته شناسایی شده است و ما در زمینه تفسیر، پیشتاز و جلودار هستیم.
وی افزود: در قرون اخیر و به خصوص دوره معاصر شاهد نوشته شدن تفاسیر غنی، حساب شده و دقیق و همراه با موشکافی هستیم و دانشمندان این عرصه با گرایشات و رویکرد‌های مختلف به تفسیر پرداخته‌اند و مسائلی که پیش از این قابلیت انکشاف نداشت امروز کشف شده است.
رستم‌نژاد با بیان اینکه امروز تفاسیری مانند المیزان و تسنیم و نمونه و ... نوشته شده است که تلاش شده تا اقتضائات زمان در آن لحاظ شود بیان کرد: به هر حال تفسیر مجمع از تفاسیر به درد بخور حتی برای دوره کنونی است و با وجود تفاسیر نوشته شده در دوره معاصر، هرگز به معنای آن نیست که ما در هر چند سال یکبار نیازمند تفسیری جدید از قرآن نباشیم.
رستم‌نژاد ادامه داد: امروز گرایشات میان رشته‌ای و اسلامی‌سازی علوم انسانی از مباحث مطرح در جامعه است و فعالیت‌های تفسیری قرآنی نیز به این سمت گرایش یافته و ضرورت هم دارد، زیرا چالش‌های دنیای معاصر را باید با استنطاق از قرآن و ارائه سؤالات و موضوعات بیرونی به متن قرآن به دست بیاوریم.
معاون آموزشی حوزه‌های علمیه با اشاره به رویکرد تقریبی مجمع‌البیان تصریح کرد: مرحوم طبرسی در دوره زندگانی خویش مواجه با فضائی بوده است که تنقیح و منظم کردن مطالب تفسیری و نقل اقوال و رویکرد تقریبی ضرورت داشته است و امروز هم برخی مسائل دیگر از جمله مطالبی که ذکر شده باید در تفاسیر بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
یادآور می‌شود، ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی، صاحب تفسیر «مجمع‌البیان العلوم القرآن» از مفاخر جهان اسلام در قرن ششم هجری قمری است؛ ایشان در سال ۴۷۰ هجری قمری دیده به جهان گشود و در سال ۵۴۸ هجری قمری در شهر بیهق (سبزوار) رحلت یافت. پیکر این مفسر شهیر پس از رحلت به مشهد مقدس انتقال داده شد و در محل غسل یا قتلگاه امام رضا (ع) دفن شد. این مکان از زمان شهادت امام هشتم شیعیان محل زیارت خاص و عام بوده است و در برنامه توسعه حرم مطهر در زاویه‌ای از حرم قرار گرفت و برای این عالم جلیل‌القدر مقبره‌ای مجلل ساخته شد؛ اکنون این قسمت از حرم مطهر به بست شیخ طبرسی معروف است.
انتهای پیام
