غدیر؛ ظرفیتی برای وحدت جامعه اسلامی
گروه جامعه ــ عید سعید غدیر خم، عید تکمیل دین اسلام و تجلی دوباره بیعت جامعه اسلامی با پیامبر(ص) و محبت به امام علی(ع) است که برخلاف آنچه بدخواهان و تفرقه‌افکنان القا می‌کنند، می‌تواند ظرفیتی بزرگ برای وحدت جامعه اسلامی اعم از شیعه و سنی باشد.
به گزارش ایکنا؛ مردم ایران از دیرباز با هر سلیقه و عقیده‌ای به مولای متقیان امام علی(ع) عشق می‌ورزند و مناسبت‌هایی را که به نام ایشان مزین باشد، به طور ویژه گرامی می‌دارند. عید سعید غدیرخم نیز به عنوان عید ولایت امام علی(ع) همواره مورد توجه ایرانیان بوده و جشن‌های خیابانی و مجالس شادی مرتبط با این روز، پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسعه چشمگیر یافته است. اهل سنت کشورمان نیز در نقاط مختلف کشور از بندر ترکمن گرفته تا جزیره خارک در روز عید غدیر با برادران دینی خود همدلی می‌کنند و حتی در جشن‌ها و همایش‌های مربوط به این روز شادمانی می‌کنند؛ چه اینکه اساساً عیدسعیدغدیرخم، عید تکمیل دین و متعلق به همه مسلمانان دنیاست، محل اختلاف نظر تنها در مورد وصایت امام علی(ع) است وگرنه جمیع اهل سنت دنیا و ایران، دل در گروی محبت امام علی(ع) دارند و بر اسوه بودن شخصیت ایشان اتفاق نظر دارند.
آن چه می‌خواهیم بدان بپردازیم این است که در سال‌های اخیر با گسترش رسانههای ارتباط جمعی و فضای مجازی، شبهات و القائات بدخواهان برای تفرقه‌افکنی میان شیعه و سنی آن هم با سوءاستفاده از مناسبت‌های مذهبی ایرانیان گسترش یافته است. سالانه میلیون‌ها دلار در شبکه‌های وهابی و رسانههای انگلیسی سرمایه‌گذاری می‌شود تا وحدت میان اقوام مسلمان ایران که از دیرباز وجود داشته و در سایه انقلاب اسلامی تقویت شده است، مخدوش گردد. بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها معطوف به طرح مسایل اختلاف‌افکن میان شیعه و سنی و بر آتش جدایی دمیدن است. برای مثال شبکه وهابی «کلمه» وابسته به دولت سعودی، مسایل تخصصی و آکادمیک حوزوی از تاریخ اسلام گرفته تا احکام را برای مخاطبان عوام مطرح می‌کند تا نشان دهد شیعه و سنی چقدر از یکدیگر فاصله دارند یا اینکه یک شبکه شیعی از مرکز لندن به مقدسات اهل سنت همچون ام‌المومنین عایشه توهین می‌کند و آن را جزو اعتقادات شیعی اعلام می‌دارد تا شیعه و سنی گمان کنند، راهی برای اتحاد بیشتر نیست.
بخشی دیگر از برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های تفرقه افکنان معطوف به عملکرد ناصحیح خود ما در بعضی موارد و مناسبت هاست. متاسفانه رفتار و گفتار بعضی صاحبان تریبون کشورمان نسبت به حفظ قواعد وحدت جامعه اسلامی، بادقت و پاکیزه نیست در حالی که اگر تولّی‌ها و تبرّی‌ها عالمانه برای مردم تبیین شوند و گفتار امام راحل(ره)، مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید، نصب‌العین قرار بگیرد، به اصطلاح گزک دست تفرقه‌افکنان نمی‌افتد.
بنظر می‌رسد مناسبت عیدسعیدغدیر خم با توجه به جایگاه رفیعی که در تاریخ اسلام و ایران دارد، روزی است که دشمن تفرقه‌افکن برای آن برنامه‌ریزی کرده است. ظرفیت‌های این عید الهی که در آن تکمیل دین و اتمام نعمت انجام شده، برای وحدت مسلمانان آنقدر وسیع است که دشمن را به طمع می‌اندازد تا آن را به کام عده‌ای از مسلمانان تلخ کند و از کارکردهای آن بکاهد. آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی در این باره می‌گوید: نباید اجازه دهیم غدیر که عامل وحدت است، تبدیل به نقطه اختلاف شود، مسائل مربوط به غدیر ما را نباید از سایر مطالب مربوط به امامت و ولایت غافل کند، بلکه باید با محوریت غدیر سایر فضائل و ارزش‌ها نیز برای مردم و جامعه تبیین و ترویج شود.
در ادامه این نوشتار، شمای کلی اما اجمالی از غدیر بر مبنای کتاب تاریخ سیاسی پیامبر اسلام(ص) اثر حجت‌الاسلام رسول جعفریان ارائه می‌شود تا بر مبنای آن سنجیده شود به چه میزان این عید بزرگ می‌تواند زمینه‌ساز وحدت اعضای جامعه اسلامی اعم از شیعه و سنی قرار گیرد.
در غدیر چه اتفاقی افتاد؟
پیامبر اکرم(ص) در آخرین سفر حج خود در مسجد خیف واقع در «منا» خطبه‌ای می‌خوانند که عبارات آن برای بسیاری از دین‌پژوهان آخرین وصایای پیامبر(ص) به جامعه اسلامی تلقی می‌شود. برشمردن بسیاری از فضائل و رذائل اخلاقی و نصیحت‌هایی برای وحدت جامعه اسلامی، محتوای این خطبه مهم را تشکیل می‌دهد. در همین خطبه است که پیامبر(ص) همگان را به تمسک به قرآن و اهل بیت(ص) سفارش می‌کنند که آن عبارت از این خطبه به حدیث ثقلین مشهور شده است. پیامبر(ص) در انتهای هر نصیحت و سفارشی که به مردم می‌کند، می‌پرسد: «هل بلّغتُ»، آیا ابلاغ کردم؟ و همگان با شعار خود تایید و تصدیق می‌کنند.
اما این پایان ماجرا نیست، چند روز بعد هنگامی که کاروان حاجیان در حال بازگشت از خانه خداست، ماموریتی ویژه بر شانه پیامبر(ص) گذارده می‌شود: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ ای رسول! آنچه را باید، به مردم ابلاغ کن وگرنه رسالت تو ناتمام می‌ماند، خداوند تو را از توطئه بدخواهان حفظ می‌کند و همانا او گمراهان را هرگز هدایت نخواهد کرد.»(مائده/67)
پیامبر(ص) باید این بار موضوعی را به همگان ابلاغ کند که ابلاغ‌های پیشین در مسجد خیف را تکمیل کند و آخرین مرحله از اتمام رسالت ایشان باشد. ایشان در روز 18 ذی‌الحجه در منطقه غدیرخم، حاضران و غایبان را شاهد می‌گیرد و در انتهای خطبه‌ای که در مورد اهل بیت(ع) می‌خواند، دست علی بن ابی‌طالب(ع) را بالا می‌گیرد و می‌فرماید: هرکس من مولای اویم، علی نیز مولای اوست. اگرچه پیام‌آور اسلام پیش از این نیز بارها به جایگاه والای امیرمومنان(ع) در امت اسلام اشاره کرده بودند، اما این بار امامت ایشان را نیز ابلاغ کردند، سپس مردم با علی(ع) بیعت می‌کنند که در وهله اول بیعت با پیامبر(ص) محسوب می‌شود، در این روز صحابه کبار نیز به علی(ع) بابت این که وصیّ پیامبر(ص) شده است، تبریک می‌گویند.
غدیر؛ محور وحدت مسلمانان
بنابر آنچه علامه امینی در «الغدیر» نوشته است بیش از یکصد و 20 صحابی پیامبر(ص) حدیث غدیر را نقل کرده‌اند و ده‌ها منبع دست اول شیعی و سنی به شرح ماجرای آن پرداخته اند، پس شکی باقی نمی‌ماند که این روز، عید تکمیل دین و روز ناامیدی از دشمنان اسلام و تفرقه‌افکنان است: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا؛ امروز، روزی است که کافران ازدین شما ناامید می‌شوند، پس از آن‌ها نترسید و از من پروا کنید، امروز دین شما را کامل و نعمت را بر شما تمام کردم و اسلام را برای شما برگزیدم.»(مائده/3) همانگونه که ذکر شد خداوند در قرآن کریم، روز غدیر را روز ناامیدی دشمنان می‌داند، پس بر ماست تا هرساله در روز عید غدیرخم و بلکه سایر مناسبت‌های مذهبی با بیان عالمانه و رفتار مبتنی بر سیره بزرگان دینی، دشمنان اسلام را از تفرقه میان صفوف مسلمانان ناامید کنیم. تردید نداشته باشیم که اگر اهل سنت در معنای واژه «مولا» و ابعاد امامت با ما اختلاف نظر دارند، اما جملگی در کنار قرآن کریم و پیامبر اکرم(ص)، محب و مطیع امام علی(ع) هستند، در شادی اهل بیت با شیعیان، شریک و در سوگواری آنان با برداران دینی خود همدل هستند.
یادداشت از مجتبی اصغری
انتهای پیام
