امام موسی صدر؛ انسانی برای انسان

به گزارش ایکنا؛ اوج شکوفایی لبنان بین سالهای 1950 و 1960است. لبنان در این دوره به عروس خاورمیانه شهرت دارد و آزادی مطبوعات، توسعه تجارت و بانکداری و توریسم در همین دوره خیره كننده است. اما دیری نمی پاید كه این دوره درخشان پایان می یابد و پس لرزه های جنگ 6 روزه اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷ به لبنان می رسد. واقعه سپتامبر سیاه و قتل عام مبارزان فلسطینی مستقر در اردن ۱۹۷۰ و انتقال آنها به لبنان، زمینه های ناامنی و جنگ های داخلی را برای مدت 16 سال در این كشور شعله ور می كند. شرایط بحرانی به وجود آمده در لبنان و همچنین ارتحال علامه سید عبدالحسین شرف‌الدین، مقتدای شیعه لبنان باعث می شود امام موسی صدر در سال 1969 به سفارش علامه شرف الدین وتوصیه آیت‌الله سیدحسین بروجردی و آیت‌الله سید محسن حکیم راهی این سرزمین شود.

امام موسی صدر در لبنان
امام موسی صدر بعد از ورود به لبنان در ابتدا به مطالعه میدانی جامعه لبنان و بررسی مشكلات جاری پرداخت و بعد از مدتی به صورت هم زمان در چندین حوزه فعالیت کرد که البته در حوزه شیعیان اولویت را به ایجاد ساختار مناسب و ایجاد تشكیلات سیاسی و دینی می دهد و این فعالیت در نهایت به تشکیل مجلس اعلای شیعیان لبنان می انجامد.

امام موسی صدر همچنین با اهتمام به موضوع شیعیان به ایفای نقش عمومی و رسالت خود در جامعه طائفه ای لبنان می پردازد و با شعار «ما برای انسان آمده‌ایم» مبادرت به ارائه خدمات اجتماعی و توانمند سازی مردم نیازمند لبنان از طریق آموزش مشاغل و حرفه در سطح اجتماعی و اقتصادی و از سوی دیگر به توانمند سازی بخشهای سیاسی این جامعه مبادرت می نماید. جامعه ای كه بافت طایفه ای بودنش هم تهدید بود و هم فرصت. تهدید بود چون دشمنان برای تامین امنیت فلسطین اشغالی بذر كینه و اختلاف را بین فلسطینی های ساكن لبنان با مسلمانان، مسیحیان، دروزها و كمونیستها كاشته بودند و بروز جنگهای داخلی شیرازه زندگی آنها را از هم پاشیده بود. جامعه ای كه شیعیانش هویت مستقلی نداشتند و چند پاره بودند. دخترانش اغلب به دلیل  فقر به عنوان خدمتكار و بعضاً رقاصه از سوی سایر طوایف به خدمت گرفته می شدند و جوانانش هم به دلیل فقر و تنگدستی صرفاً برای پركردن شكم خود و خانواده به ناچار به عنوان مزدبگیر و تفنگدار توسط گروههای مسلح كمونیست، فالانژها و ...اجیر می شدند و بعضاً با مسلمانان و هم مذهبان خود رو درروهم می جنگیدند و ناخواسته در راستای تامین امنیت رژیم صهیونیستی گام برمی داشتند.

تبدیل تهدیدها به فرصت
و اینكه چرا این جامعه طایفه ای به عنوان فرصت هم تلقی می شد به این دلیل بود كه امام موسی صدر با شناخت ویژگی های این جامعه طایفه ای با دین و مذاهب مختلف به وجود توانایی های بالقوه نظیر استعداد و هوش و توانمندی های درهم تنیده آنها پی برده بود. لذا وظیفه اصلی خود را در دو محور اساسی ایجاد وحدت سیاسی و جهاد در عرصه خدمات اجتماعی دید و با تلاش خستگی ناپذیر در این دو محور به نجات جامعه بحران زده لبنان همت گمارد. امام موسی صدر با احداث مراكز آموزشی و علمی، مدارس و هنرستانها به جذب نوجوانان و جوانان لبنانی پرداخت و با دایر كردن مراكز خدماتی و آموزشی به توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و دختران در كسب و پیشه پرداخت. ایشان در ادامه با ایجاد تشكیلات منسجم و همچنین حضور در مجامع علمی، مذهبی و كلیساها به بیان مواضع حق طلبانه پرداخت و با وحدت میان مذاهب و اقوام و تشویق آنان به همزیستی مسالمت آمیز به تقویت روحیه اعتماد به نفس از دست رفته و ارتقاء توان فکری و عقیدتی عموم مردم بویژه شیعیان پرداخت. در حقیقت امام موسی صدر با بهره گیری از تهدیدها آنان را به فرصت تبدیل کرد و این كشور بحران زده و ضعیف را به دژ دفاعی و مقاوم جهان اسلام برای ممانعت از توسعه سرزمینی رژیم اشغالگر صهیونیستی تبدیل كرد تا عمده نقشه های توسعه صهیونیسم بین الملل در منطقه را نقش بر آب نموده باشد.

توطئه
موفقیت روزافزون امام موسی صدر  و كسب چنین دستاورد مهمی در جامعه آنروز لبنان، باعث شد تا بدخواهان به طراحی توطئه خطرناكی بپردازند و امام صدر را كه مركز ثقل ثبات جامعه سیاسی لبنان و عامل مهم توسعه اجتماعی و عامل بازتولید هویتی شیعیان بود را به بهانه ای برای همیشه از لبنان خارج كنند، و این چنین بودكه امام موسی صدر در ۳ شهریور ۱۳۵۷ شمسی مطابق با ۲۲ رمضان ۱۳۹۸ قمری و ۲۵ اوت ۱۹۷۸ میلادی به همراه شیخ «محمد یعقوب» از علمای لبنان و «عباس بدرالدین» روزنامه نگار، به دعوت معمر قذافی رئیس وقت لیبی عازم این كشور شدند و بعد از چند روز در این كشور ناپدید شدند. از آن سفر بی بازگشت چهل سال گذشته است و هنوز هم خبری از سرنوشت آن خوبان در دست نیست، به گونه ای که حتی سقوط رژیم قذافی هم نتوانست پرده از راز ناپدید شدن آنها بردارد. گرچه چهل سال از ناپدید شدن آن بزرگ مرد می گذرد ولی همچنان موسسات علمی و آموزشی امام موسی صدر با همت و مدیریت خانم رباب صدر كه اززمان ورود برادر به لبنان در كنارش قرار داشته به ارائه خدمات به جامعه نیازمند لبنان می پردازند و هزاران نفر از فارغ التحصیلان و تربیت شدگان این مدارس و مراكز آموزشی دربخشهای مختلف جامعه حضور داشته و قدردان زحمات آن بزرگ مرد هستند. از دیگر سو ذكر و نام و تصاویر آن شخصیت فرزانه و رهبر معنوی همچنان در خانه ها، خیابان ها، كوچه ها و بر در و دیوارها حضور معنوی دارد و مردم لبنان اعم از مسیحی، دروز و مسلمان قدردان آن شخصیت كاریزماتیك هستند و آرزوی بازگشتش به كشور را دارند. منش و شخصیت امام موسی صدر آنچنان در لبنان تاثیر گذار و فراگیر بوده وهست كه میشل عون، رئیس جمهور مسیحی لبنان بعد از گذشت چهل سال از ناپدید شدنش، او را یک قامت ملی می داند كه عامل وحدت بخش و همزیستی در جامعه لبنان بوده است و خدمات وی به محرومین و مردم لبنان در عرصه سیاسی و اجتماعی و دفاع سرزمینی را ارج می نهد و حضورش را در سطح سیاسی جامعه امروز بسیار ضروری و لازم می داند تا منبعی باشد برای الهام در زندگی سیاسی و عنوانی باشد برای همبستگی و غیرت بر منافع ملت. یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.

غلامحسین احمدی، كارشناس لبنان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی