رئیس مرکز کامپیوتری علوم اسلامی:
تفکیک میان اخلاق و فقه جزء چالش‌های مهم فقه است/ شکاف میان فقه و مسائل دنیای معاصر
گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس مرکزکامپیوتری علوم اسلامی(نور) با برشمردن برخی چالش‌های فقه در دنیای معاصر تاکید کرد: تفکیک میان اخلاق و فقه جزء چالش‌های مهم فقه است و متاسفانه فقهای ما هیچگاه نگاه اخلاقی به فقه نداشته‌اند.
به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) امروز 15 شهریورماه در هشتمین نشست از سلسله نشست‌های چالش فقه در دنیای معاصر که در مدرسه تخصصی فقهی امام خمینی(ره) در قم و با همکاری ایکنا برگزار شد گفت: تحول عمیق در زیست‌بوم انسان دوره معاصر و تغییر سبک زندگی سبب شده تا ما به موضوعاتی مانند فقه و چالش بپردازیم؛ دو انقلاب یعنی انقلاب اطلاعاتی و سونامی اطلاعاتی و انقلاب ارتباطاتی سبب این مسئله است.
وی افزود: امروز اطلاعاتی که در هر سال تولید می‌شود با کل اطلاعات طول تاریخ بشر قابل مقایسه نیست و بسیار بیشتر است؛ در 150 سال پیش قم و کربلا شبیه یک روستا بوده و ارتباط با نجف و ... به دشواری صورت می‌گرفته و ارتباطاتی وجود نداشته به گونه‌ای که فردی یکسال از خانواده خداحافظی می‌کرده و به حج یا مکان‌های دیگری می‌رفته ولی امروز هر تحولی در دورترین نقطه دنیا در سریعترین زمان ممکن به دورترین نقاط دیگر دنیا منتقل می‌شود.
شهریاری عنوان کرد: بر اثر پیدایش فناوری‌های نوین معاملات و تراکنش‌ها هم به فضای ارتباطات نوین اضافه شده که نمونه‌های آن دوست‌یابی و ازدواج در فضای مجازی و ... است؛ در دوره بزرگان مانند علامه حلی دغدغه این نوع مسائل نبوده و وجود نداشته است زیرا در فضای اجتماعی وجود بیرونی نداشته ولی فقیه امروزی نمی‌تواند و نباید نسبت به این مسائل بی تفاوت باشد.
رئیس مرکز کامپیوتری علوم اسلامی(نور) با اشاره به فرازمانی و فرامکانی بودن انقلاب ارتباطات اظهار کرد: در چنین فضایی اتفاقات بسیار گسترده‌ای رخ داده که بسیاری از آن‌ها جدید است و عنوان آن در دوره فقهای گذشته اصلا نبوده که بخواهیم سراغ آنان برویم.
شهریاری بیان کرد: در گذشته فقط نوع جنگ فیزیکی به عنوان قتال محسوب می‌شد که ابزار آن نیز شمشیر بوده است ولی امروز شاهد جنگ سایبری و الکترونیکی و ... هستیم؛ در جنگ سایبری ممکن است یک کشوری ویروسی را علیه تاسیسات یک سد در یک کشور تولید و باعث تخریب آن شده و چند شهر را دچار آسیب کند بنابراین نحوه مواجهه با این نوع پدیده‌ها از لحاظ فقهی مهم است به عنوام مثال آیا ما حق داریم که در این مدل از برخوردها به جای جنگ سایبری جنگ فیزیکی داشته باشیم؟.
وی جنگ الکترونیکی را نمونه دیگری از جنگ‌ها برشمرد و گفت: در این مدل هم ممکن است ناگهان همه کارت‌های اعتباری مانند عابر کارت‌ها از کار بیفتند و یک کشور دچار مختل شود و نظامات مالی آنان داز هم بپاشد در این صورت تعیین حکم برای حق و حقوق مالی مردم جزء امور بسیار مهم است.
شهریاری با بیان اینکه کشورهای غربی نیز سال‌ها درگیر این موضوع بوده‌اند تصریح کرد: این کشورها براساس اصول اخلاقی و رفتاری خودشان و با معیارهایشان به حل این نوع موضوعات پرداخته و حقوقی تعیین کرده‌اند ولو اینکه ما آن را قبول نداشته باشیم.
رئیس مرکز نور بیان کرد: یکی دیگر از موضوعات مهم روابط کارگر و کارفرما در دنیای کنونی است؛ بحث ساعات کار اداری، دستمزد کارگرد و حقوق او و ... نیز از دیگر مسائلی است که نیازمند ورود فقها به این دست مباحث است.
شهریاری تاکید کرد: شکاف عمیق میان مسائل موجود دنیای معاصر و فقه از جمله چالش‌های مهم است ولو اینکه برای پاسخ به آن بگوییم باید کتبی به کتب فقهی اضافه شود.
وی افزود: یکی از مشکلات ما این است که هیچگاه فقهای ما به فقه، اخلاقی نگاه نکرده‌اند در صورتی که در اخلاق، الزام هم وجود دارد همچنین از دیگر موضوعات حتی در همان بحث سنتی صلات این است که قبول نماز امری متفاوت از انجام تکلیف خواندن نماز است.
شهریاری گفت: نبود نگاه اصولی و نظام‌واره به فقه از دیگر چالش‌های فقه در دنیای معاصر است که فقها باید برای پاسخ به آن تلاش کنند.
وی ادامه داد: تحول در متدولوژی و شیوه استنباط فقهی از دیگر موضوعات مطرح در این مسئله است که در این صورت اصول فقه هم دچار تحول خواهد شد که برخی معتقد به تحول در اصول هم با همه فربگی آن هستند.
رئیس مرکز کامپیوتری نور با اشاره به طرح برخی موضوعات مانند اینکه مجتهدین متجزی کنونی اشتغالات فراوانی دارند که یکی از آن‌ها درس خارج است از این رو از عمق علمی لازم برخوردار نیستند تصریح کرد: ملاک ما در قضاوت در مورد افراد، بررسی آراء و اندیشه‌های آنان است و اگر فردی نظر درستی مبتنی بر مبانی فقهی داشته باشد می پذیریم ولو اینکه چند شغل هم داشته باشد و اگر نظری بر خلاف مبانی فقهی بدهد نمی‌پذیریم ولو اینکه اشتغالاتی هم نداشته باشد.
یادآور می‌شود در این نشست دانش‌پژوهانی از مدرسه تخصصی امام خمینی(ره) حضور داشتند و این نشست با همکاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) برگزار شد.
انتهای پیام
وی افزود: امروز اطلاعاتی که در هر سال تولید می‌شود با کل اطلاعات طول تاریخ بشر قابل مقایسه نیست و بسیار بیشتر است؛ در 150 سال پیش قم و کربلا شبیه یک روستا بوده و ارتباط با نجف و ... به دشواری صورت می‌گرفته و ارتباطاتی وجود نداشته به گونه‌ای که فردی یکسال از خانواده خداحافظی می‌کرده و به حج یا مکان‌های دیگری می‌رفته ولی امروز هر تحولی در دورترین نقطه دنیا در سریعترین زمان ممکن به دورترین نقاط دیگر دنیا منتقل می‌شود.
شهریاری عنوان کرد: بر اثر پیدایش فناوری‌های نوین معاملات و تراکنش‌ها هم به فضای ارتباطات نوین اضافه شده که نمونه‌های آن دوست‌یابی و ازدواج در فضای مجازی و ... است؛ در دوره بزرگان مانند علامه حلی دغدغه این نوع مسائل نبوده و وجود نداشته است زیرا در فضای اجتماعی وجود بیرونی نداشته ولی فقیه امروزی نمی‌تواند و نباید نسبت به این مسائل بی تفاوت باشد.
رئیس مرکز کامپیوتری علوم اسلامی(نور) با اشاره به فرازمانی و فرامکانی بودن انقلاب ارتباطات اظهار کرد: در چنین فضایی اتفاقات بسیار گسترده‌ای رخ داده که بسیاری از آن‌ها جدید است و عنوان آن در دوره فقهای گذشته اصلا نبوده که بخواهیم سراغ آنان برویم.
شهریاری بیان کرد: در گذشته فقط نوع جنگ فیزیکی به عنوان قتال محسوب می‌شد که ابزار آن نیز شمشیر بوده است ولی امروز شاهد جنگ سایبری و الکترونیکی و ... هستیم؛ در جنگ سایبری ممکن است یک کشوری ویروسی را علیه تاسیسات یک سد در یک کشور تولید و باعث تخریب آن شده و چند شهر را دچار آسیب کند بنابراین نحوه مواجهه با این نوع پدیده‌ها از لحاظ فقهی مهم است به عنوام مثال آیا ما حق داریم که در این مدل از برخوردها به جای جنگ سایبری جنگ فیزیکی داشته باشیم؟.
وی جنگ الکترونیکی را نمونه دیگری از جنگ‌ها برشمرد و گفت: در این مدل هم ممکن است ناگهان همه کارت‌های اعتباری مانند عابر کارت‌ها از کار بیفتند و یک کشور دچار مختل شود و نظامات مالی آنان داز هم بپاشد در این صورت تعیین حکم برای حق و حقوق مالی مردم جزء امور بسیار مهم است.
شهریاری با بیان اینکه کشورهای غربی نیز سال‌ها درگیر این موضوع بوده‌اند تصریح کرد: این کشورها براساس اصول اخلاقی و رفتاری خودشان و با معیارهایشان به حل این نوع موضوعات پرداخته و حقوقی تعیین کرده‌اند ولو اینکه ما آن را قبول نداشته باشیم.
رئیس مرکز نور بیان کرد: یکی دیگر از موضوعات مهم روابط کارگر و کارفرما در دنیای کنونی است؛ بحث ساعات کار اداری، دستمزد کارگرد و حقوق او و ... نیز از دیگر مسائلی است که نیازمند ورود فقها به این دست مباحث است.
شهریاری تاکید کرد: شکاف عمیق میان مسائل موجود دنیای معاصر و فقه از جمله چالش‌های مهم است ولو اینکه برای پاسخ به آن بگوییم باید کتبی به کتب فقهی اضافه شود.
وی افزود: یکی از مشکلات ما این است که هیچگاه فقهای ما به فقه، اخلاقی نگاه نکرده‌اند در صورتی که در اخلاق، الزام هم وجود دارد همچنین از دیگر موضوعات حتی در همان بحث سنتی صلات این است که قبول نماز امری متفاوت از انجام تکلیف خواندن نماز است.
شهریاری گفت: نبود نگاه اصولی و نظام‌واره به فقه از دیگر چالش‌های فقه در دنیای معاصر است که فقها باید برای پاسخ به آن تلاش کنند.
وی ادامه داد: تحول در متدولوژی و شیوه استنباط فقهی از دیگر موضوعات مطرح در این مسئله است که در این صورت اصول فقه هم دچار تحول خواهد شد که برخی معتقد به تحول در اصول هم با همه فربگی آن هستند.
رئیس مرکز کامپیوتری نور با اشاره به طرح برخی موضوعات مانند اینکه مجتهدین متجزی کنونی اشتغالات فراوانی دارند که یکی از آن‌ها درس خارج است از این رو از عمق علمی لازم برخوردار نیستند تصریح کرد: ملاک ما در قضاوت در مورد افراد، بررسی آراء و اندیشه‌های آنان است و اگر فردی نظر درستی مبتنی بر مبانی فقهی داشته باشد می پذیریم ولو اینکه چند شغل هم داشته باشد و اگر نظری بر خلاف مبانی فقهی بدهد نمی‌پذیریم ولو اینکه اشتغالاتی هم نداشته باشد.
یادآور می‌شود در این نشست دانش‌پژوهانی از مدرسه تخصصی امام خمینی(ره) حضور داشتند و این نشست با همکاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) برگزار شد.
انتهای پیام
