امکان مدیریت گفت‌وگوی کودکان در فضای مجازی/ شامدهای طلایی در راهند
گروه فناوری اطلاعات ــ رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال با اشاره به حضور بخش کودک در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال، گفت: در حال تدوین تفاهم‌نامه‌هایی با بخش خصوصی هستیم که می‌تواند فضایی مدیریت‌شده را برای گفت‌وگوی کودکان و نوجوانان در فضای مجازی فراهم آورد.
به گزارش ایکنا؛ دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال، 9 تا 15 آبان‌ماه، در ۹ بخش اصلی و هفت پاویون با حضور ناشران دیجیتال داخلی، تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای، استارتاپ‌ها و کشورهای عضو سازمان اکو در مصلی تهران برگزار می‌شود.
بنابر اعلام مسئولان برگزاری این رویداد، امسال برای اولین بار، نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال، بخش کودک را به مخاطبان خود ارائه می‌دهد؛ از این روی، با توجه به لزوم جریان‌سازی تولید محتوای بومی و اسلامی به خصوص برای کودکان با مرتضی موسویان، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم.
* به نظر می‌رسد در کشور با ضعف تولید محتوا برای کودکان مواجه هستیم؛ محتوایی که تربیت و پرورش فکری کودکان به معنای متعالی آن را دارا باشد و مبتنی بر ارزش‌های جامعه اسلامی و ایرانی خودمان باشد. با توجه به این که برای نخستین بار، نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال بخش کودک را عرضه می‌کند، چه تولید محتوایی در نظر گرفته شده است؟
همانطور که اشاره کردید امسال یک بخش مجزایی برای کودک در نمایشگاه، اختصاص یافته و مسئولیت آن نیز بر عهده آقای سلجوقی است که در سطح کشور مسئولیت ملی دارد. وی از طرف وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مسئول پرداختن به بخش کودک و توسعه تولید محتوا در این زمینه است. در این مدت برای تولید محتوا در زمینه کودک، نشست‌هایی را با مؤسساتی که در زمینه کودکان به طور خاص کار کرده‌اند داشته‌ایم و معتقدیم همکاری با این مؤسسات و آشنایی مردم با زیرساخت‌هایی که فراهم شده است، موثر واقع می‌شود. به طور مثال برای این زیرساخت که پدر و مادرها بتوانند نظارت کافی را بر فعالیت فرزندان در فضای مجازی داشته باشند و فرزندان بتوانند چت کنند اما با افرادی که شناس هستند، به این شکل که با بستگان و دوستان مدرسه خود با نظارت پدر و مادر در فضای مجازی گفت‌وگو کنند، باید پدر و مادر، سیمکارتی را تهیه کنند و در تبلت فرزند خود قرار دهند؛ با ارسال یک عدد به مؤسسه‌ای که فعلاً نمی‌خواهم اسم آن را مطرح کنم، فضای کنترل شده‌ای را برای فرزند خود به وجود بیاورند و برای ساعت‌ها محتوای سرگرم‌کننده و مفید در اختیار فرزند قرار می‌گیرد.
در برخی کشورهای دیگر، این قانون وجود دارد که والدین می‌توانند سیم‌کارت به نام فرزند بگیرند اما در کشور ما بر طبق قانون افراد زیر 18 سال نمی‌توانند خودشان سیم‌کارت، تهیه و به نام خود ثبت کنند. پدر و مادرها برای فرزندشان سیم‌کارت می‌خرند اما دیگر نظارتی نمی‌کنند.از دیگر مواردی که در نمایشگاه دوازدهم همچون نمایشگاه یازدهم دنبال خواهیم کرد، بحث شناسنامه‌دار کردن بسترهای ارائه محتواست، ما این کار را حدود دو سال است انجام می‌دهیم و امروز بیش از 500 هزار بستر ارائه محتوا شناسه دار شده است به شکلی که مردم با رجوع به شناسه آن بستر می‌توانند بفهمند که محتوای ارائه شده چه محدوده سنی دارد؟ و دارنده بستر چه کسی است؛ این فرصت استثنایی اکنون در اختیار ما است که 500 هزار بستر تعاملی با کسانی که از این بسترها استفاده میکنند، داشته باشیم. بحث اساسی که در هزاره سوم توسط رسانه‌های نوین باید انجام شود، هویت بخشی به کاربر و به کارگیری کاربر در تمام اهدافی است که دارنده بستر آن را دنبال می‌کند. این مقصود، توسط طرح شامد قابل پیگیری است.
* با توجه به این که هویت 500 هزار بستر ارائه دهنده محتوا را در اختیار دارید می‌توانید برای ارائه محتوای لازم به کودکان اقدام کنید؟
بله دقیقاً، ما در همین نمایشگاه بسترهایی را معرفی خواهیم کرد که فقط مخصوص کودک است، در عین حال از بخش خصوصی نیز کمک می‌گیریم که یک نشانه شامد را از حالت نقره‌ای که فقط هویت دارنده را مشخص می‌کند به شامد طلایی تبدیل کند، یعنی این اجازه را به یک بخش خصوصی که استانداردها و صلاحیت لازم را دارد، بدهیم تا محتوای بستر مورد نظر را نیز با شاخص‌ها بسنجد و شامد نقره‌ای را به شامد طلایی ارتقا دهد. شامد طلایی یعنی شما می‌توانید در زمینه محتوا هم به بستر مورد نظر اطمینان کنید. در حال حاضر مؤسساتی برای این کار مشخص شده‌اند. در زمینه بازی‌ها به صورت عام بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای این مسئولیت را به عهده گرفته است.
این نکته مخصوصاً در مورد کودک یک بحث جهانی است، children online protection یک بحثی است که یونیسف دنبال می‌کند، برای ما در اسلام بحث کودک از این جهت مهم است که امام صادق(ع) می‌فرماید: هر چه در بازه زمانی هفت تا پانزده سال آموزش داده شود، در جان و ذهن کودک باقی می‌ماند. کشورهای مختلف دنیا نیز امروز بحث‌های اساسی مثل هنجارپذیری، کارگروهی و ... را در این سنین آموزش می‌دهند. این فرمایش امام صادق(ع) را باید هم وزارت آموزش و پرورش و هم پدر و مادر و بلکه همه نهادها سرلوحه قرار بدهند، پس از این بازه زمانی که عرض کردم دوره طغیان است و فرد دیگر مدیریت‌پذیر نیست زیرا شخصیت آن شکل گرفته است. مهم‌ترین پروژه‌ها باید در این بازه زمانی تعریف شود، هر کسی که می‌خواهد تولید محتوای فرهنگی و آموزشی تولید کند باید برای این بازه زمانی سرمایه‌گذاری کند.
در زمینه بهداشت و درمان این انتظار را از وزارت بهداشت و در زمینه بحث‌های مذهبی این انتظار را از سازمان تبلیغات اسلامی داریم که این کار را انجام دهند. ما به عنوان یک دبیرخانه و درگاه که قانون مشخص کرده است تا درگاه‌های بسترهای ارائه دهنده محتوای دیجیتال را در وزارت ارشاد ثبت کنند، انتظار داریم چنین مراکزی خودشان در زمینه طلایی کردن شامدها وارد میدان شوند و خودشان نیز دائماً بر آن نظارت کنند. این بحثی است که ما در نیمه دوم سال 97 با برنامه‌ای بسیار دقیق پیگیری خواهیم کرد و امیدواریم در رابطه با نگاشت نهادی که نوشتیم، یکایک نهادها با مسئولیت‌های ذاتی که دارند، در آن وارد شوند.
تاکید می‌کنم که باید از خود مردم استفاده کنیم و آن‌ها به مردم بگویند چه دارویی، با چه شناسه‌ای قابل اطمینان است. بسیاری از اپلیکیشن‌ها مثلا در مورد بیماری دیابت صحبت میکنند. آیا این محتوا را یک پزشک ارائه داده است؟ ما از کجا بدانیم پشت این اپلیکیشین یک فرد دیپلمه نباشد؟ در این زمینه باید متولیان بهداشت و درمان شاخص‌هایی را مشخص و اعلام کنند دکتری که مثلاً فقط تخصص دیابت دارد، می‌تواند این محتوا را ارائه کند. نشانه‌ای که ما گذاشته‌ایم یک نشانه معمولی است، آنچه که مطرح می‌شود این است که اگر یک نشان وجود داشته باشد، مردم با آن ارتباط برقرار کنند و هر یک از نهادهای دارای مأموریت، خودشان این نشان را اعطا کنند و از مردم دائماً بازخورد بگیرند، بسیاری از مؤسسات در فضای مجازی مشغول به کار هستند که از هیچ جایی مجوز ندارند و آن‌هایی هم که مجوز دارند، کیفیت‌شان معلوم نیست چگونه باشد.
* برای اینکه این طرح توسط نهادهای مختلف اجرایی شود و هر ارگانی متناسب با مأموریت و مسئولیت خود، نشان مورد نظر را به بسترهای ارائه دهنده اطلاع بدهد، چقدر زمان لازم است؟ آیا عزمی برای این کار در سطح ملی وجود دارد؟
ما درگاه‌هایی را در اختیار افراد قرار داده‌ایم و تجاربی را از قبل داریم، در مورد مصوبه شورای عالی فضای مجازی در خصوص ممیزی پیامک‌های ارزش افزوده، ما تخصصی در مورد بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و ... نداریم، بنابراین درگاه‌هایی را ایجاد کردیم و زمان گذاشتیم، به طور مثال گفتیم اگر ظرف 72 ساعت آینده مورد ارائه شده را ممیزی نکنید ما این را موجه می‌دانیم. این تجربه بسیار موفقی بود زیرا در بحث ارزش افزوده، خلاف‌هایی که شده آمده روی تلفن‌های ثابت که امکان ارسال پیامک برای آن وجود دارد، یا آمده روی موبایل‌هایی که برای آن کار کرده‌اند وگرنه سرشماره‌ها با توجه به بررسی که ما کردیم این تخلف را ندارند. سرشماره‌ها هنجارپذیر شده‌اند و مشکلات ما در مورد پیامک‌های ارزش افزوده بسیار کمتر شد، این توفیق با همکاری نهادها حاصل شده است.
یک نکته دیگر هم در مورد بحث ناشران دیجیتال برهامل قابل ذکر است، این افراد برای کسب ممیزی به ما مراجعه می‌کردند و بعضا نیز پیش می‌آمد که به لایه‌های زیرین یک نرم‌افزار رسیدگی نشود و بعد از انتشار، مشکلات جدی برای ما ایجاد می‌کرد. از این روی، مسئولیت را به خودشان واگذار کردیم و گفتیم باید کسانی را معرفی کنید تا مصادیق مجرمانه و آموزش‌های لازم را بدهیم تا آن‌ها این امکان را پیدا کنند که ممیزی را اعمال کنند و اگر بعد از انتشار مشکلی به وجود آمد، کل آن محصول را امحا می‌کنیم. در این شرایط مشکل‌ها کاهش یافته است، باید همه به این باور برسند اگر کسی می‌خواهد در فضای مجازی، محصولی را تولید کند باید در چارچوب هنجارهای جامعه خود حرکت کند.
انتهای پیام
