برخوان غم/مرتضی طاهری:
کدام مداح به هیئت آسیب می‌زند؟ / سرگرمی مداحان سرشناس قدیمی
گروه جامعه ــ یک مداح پیشکسوت با بیان اینکه اگر فردی به عرصه مداحی وارد شود، اما شاگردی نکند و استاد نبیند، خود او آسیبی برای هیئت امام حسین (ع) می‌شود، اظهار کرد: یکی از مهمترین مکان‌هایی که به شاگردانم توصیه میکنم بروند و مداحان استخواندار قدیمی به آن مراجعه میکردند، زورخانه است.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ ایام سوگواری امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان از راه رسیده است؛ فرصتی که دلهای عاشق را هوایی می‌کند و عاشقان با یکرنگی و بدون ادعا تلاش می‌کنند تا در این ایام توشهای برای آخرت خود بردارند؛ بر همین اساس خیلیها با حضور در مراسم عزاداری این امام بزرگوار مسیر زندگیشان تغییر می‌کند و با توسل به اهل بیت(ع) راهی نو برای زندگی بهتر پیدا می‌کنند؛ اینگونه است که در روایات و سیره حضرات معصومین(ع) نیز تأکید فراوانی بر عزاداری شده است چراکه این مراسم را رمز بقاء تشیع و یکی از جلوه‌های روشن محبت و پیوند مردم با اهل بیت پیامبراسلام(ص) میدانند.
در این میان مداحی یک هنر مذهبی است که درفرهنگ شیعه جایگاه والا و مخاطبان فراوانی دارد و شعر‌های مداحی اگر از محتوای عالی و شیوایی ادبی برخوردار باشد میتواند بسیار تأثیرگذار و فرهنگساز باشد؛ چرا که به واسطه مداحی دلها متوجه اهل بیت(ع) می‌شود و عشقها و احساسها برانگیخته می‌شود؛ ازاین رهگذر پایههای اعتقادات دینی و باور‌های مردم نیز استحکام پیدا می‌کند و پیوند معنوی و عاطفی شیعیان با خاندان عصمت وطهارت قویتروعمیقترمیشود.
اما به راستی یک مداح اهل بیت(ع) چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟ چه رسالتی دارد؟ چه آفاتی هیئتهای مذهبی و مداحان را تهدید می‌کند؟ و چگونه باید از شیوع انحرافات و تحریفهای این عرصه پیشگیری کرد؛ این‌ها برخی از سوالاتی است که برای پاسخ به آن‌ها به سراغ مرتضی طاهری، مداح پیشکسوت و سرشناس اهل بیت(ع)، رفتیم تا به آن‌ها پاسخ دهد. در ادامه خبرگزاری ایکنا گفتوگوی مفصلی را با این مداح انجام داده که پیش روی شماست.
* اصل مداحی چیست و چگونه میتوان آن را به درستی آموخت؟
مداحی یک کار معنوی و هنری ارزشمند و در خدمت معنویت است. البته باید بدانیم که هر هنری الزاماتی دارد و ملزومات هنر مداحی هم آموختن نحوه خواندن و شناخت دستگاه‌هایی است که باید در این هنر از آن‌ها استفاده کرد؛ البته این هنر و ملزومات آن هم از راه معاشرت، ممارست، شاگردی کردن و در محضر استاد بودن آموخته و فراگیر می‌شود.
* هرساله با شروع ماه محرم شاهد ورود چهرههای جوان و سبکهای جدیدی در مداحی هستیم که برخی از آن‌ها در شأن اهل بیت(ع) و یک هیئت مذهبی نیست؛ اما خیلی زود چهره می‌شوند و گا‌ها به سبک و سیاق خود نیز ادامه میدهند که بعضا آسیب و لطمههایی را هم به بدنه هیئتهای مذهبی میزنند، چرایی این اتفاق و راهکار مقابله با آن چیست؟
ماه محرم و شروع اتفاقات آن حرکت الهی و فرصتی بزرگ برای نشر معارف دین اسلام است و خوشا به حال کسی که از این موقعیت خوب استفاده می‌کند. خوشا به حال کسی که اگر در این ماه مداحی می‌کند، برای چهره شدن، بیهوده گویی نمی‌کند و رسالتش را به درستی انجام میدهد. وظیفه ما این است که مطالب را پر محتوا و پیام رسان بیان کنیم؛ اما کسی که به استاد گوش نمیدهد و استاد نمیبیند هیچوقت در این عرصه ممتاز نمیشود.
محرم فرصتی برای هدایت است و خود انسان هم اگر به دنبال برجسته کردن خودش باشد، محرم موقعیت خوبی است، ولی اگر این برجسته شدن با چرندیات باشد این اتفاق صحیح نمیافتد؛ مداح ابتدا باید قیام عاشورا را برجسته کند تا خودش هم برجسته شود؛ هر حرکتی چه معنوی و چه مادی، سیر و جریان طبیعی دارد و نمیشود کسی که تازه زبان باز کرده با کسی که سالها در این عرصه بزرگ شده با یک چشم دیده شود.
بار‌ها شنیدهایم که بزرگان گفتهاند، «بی پیر مرو تو در خرابات»؛ لذا هر کسی که به این عرصه وارد می‌شود، باید شاگردی کند، استاد داشته باشد و مرشدی کند تا به مقصود برسد؛ اما اگر اینطور نباشد خود او آسیبی برای هیئت امام حسین(ع) و مجلس عزاداری می‌شود؛ آدمی که ارشاد نشده باشد مانند علف هرز بار میآید و هر طرفی که بخواهد میرود، اما علفی که مدیریت شود، سبزه زیبای باغچه شده و هرجایی نمیروید، باغچهبان دور این علف را می‌زند، پر و بالش را با قیچی کوتاه می‌کند تا رشد کند و اصلاح شود.
*علت بدرفتاری و عدم رعایت ادب در اشعار و رفتار برخی از مداحان چیست؟
روزگاری که ما شاگردی میکردیم افراد بیادب در این رشته کم بودند و یا شاید هم نبودند، اما متاسفانه، چون بسیاری در این دوران شاگردی نکردند آسیبهایی هم از آن‌ها به چشم میخورد. از مکان‌هایی که مداحان استخواندار در قدیم به آنجا میرفتند و به عنوان یکی از سرگرمیها و دل مشغولیهایشان سراغش را میگرفتند که هم ایجاد توانمندی میکرد و هم در اخلاقیات برای آن‌ها ارزشمند بود زورخانه بود؛ آن‌ها زورخانه بسیار میرفتند و ارتباط قوی با آن برقرار میکردند. خود من هم در برخی از جلسات آموزشی به شاگردانم توصیه میکنم که به زورخانه بروند و حتی اگر ثبت نام نمیکنند، بنشینند و آداب را یاد بگیرند؛ خود من نیز در محضر حاج علی انسانی بار‌ها به این مکان رفتم و مسائل بسیاری را آموختم.
باید بدانیم که ما منادی و مبلغ مکتبی هستیم که اصول اولیه این مکتب اخلاق است؛ اهل بیت عصمت و طهارت(ع) که امیرالمومنین(ع) ریشه این شجره طیبه است می‌فرماید: من بنده‌ای از بندگان محمد(ص) هستم، «ان عبد من عبید محمد»؛ یعنی هر چیزی که پیغمبر اکرم(ص) در صفات بارز داشتند و چه ابراز کردند و چه نکردند در این خانواده از پیغمبر اکرم(ص) به ارث رسید. پیغمبر اکرم(ص) می‌فرماید: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» من مبعوث شدم برای اینکه کرامتهای اخلاقی را تمام و به آن اتمام ببخشم؛ حال که ما که پیرو و رسالت سنگین انتقال مبانی و مفاهیم این مکتب را عهده دار هستیم باید بیاخلاقی و بد رفتاری کنیم؟ لذا بزرگان این عرصه باید بیایند و پیرایه‌ها را اصلاح کنند. این جایگاه، کرسی و منبر مقدس و نور است و اگر زباله و آشغال وارد آن شود و بخواهد اطراف نور را متعفن کند شائبه ایجاد می‌کند؛ لذا باید بزرگان این عرصه شائبه‌ها را از بین ببرند و اصلاح کنند.
* خیلیها هستند که فکر می‌کنند اگر فلان سبک ترانه غربی را در مداحی خود استفاده کنند، خیلی زود چهره شده و معروف و محبوب می‌شوند؛ نظرتان در مورد این مداحان چیست که نام بزرگ امام حسین(ع) را بر اساس این ترانه‌ها میخوانند؟
قطعا و یقینا غلط است. چراکه ساحت مقدس اهل بیت(ع) از این پیرایه‌ها منزه است؛ بعد هم دستگاه امام حسین(ع) آنقدر غنا دارد که لازم نیست دست گدایی به سمت این مسائل برده شود؛ این هنر افراد از بیهنری است. اینکه میروند و به سبک فلان خواننده، شاید به دلیل این است که شنیده‌اند که می‌گویند خلاف جهت حرکت کن تا شناخته شوی؛ اما قطعا بدانند که این شناخته شدن دوام ندارد؛ لذا اگر می‌خواهند با دوام شوند باید در مسیر حرکت کنند، درست حرکت کنند و در طول مسیر باشند و سعی کنند در مسیر هم خوب پیش بروند.
ما هیچوقت این دیدگاه را نداشتیم که دیگران با ورود به این عرصه جای ما را تنگ می‌کنند؛ چراکه این عرصه آنقدر وسیع است که اگر هزاران نفر هم بیایند ما استقبال میکنیم؛ اما طوری بیایند که در مسیر صحیح حرکت کنند، تا ماندنی شوند؛ وگرنه اینگونه ماندنی نمیشوند. اگر اعتقاد، اعتبار و وجههمان به ما اجازه می‌داد و یا رهبر معظم انقلاب به ما امر میکرد که مثلا برای کم کردن روی این افراد به میدان بیاییم و مانند این سبک‌ها بخوانیم، میتوانستیم روی خیلیها را کم کنیم؛ چراکه هم هنرش را داریم، دستگاه‌ها را میشناسیم و هم صدایمان قابلیت تحریر‌های متفاوت را دارد؛ آنجا نشان میدادیم که چه کسی هنرمند است. متاسفانه امروز آنقدر بی هنر به اسم هنرمند داریم و آنقدر مداح داریم که میخوانند و من پای آنان را به لحاظ اخلاص میبوسم درحالی که از لحاظ فن هیچ هنری ندارند.
* چرا برخی مداحان سرشناس و مطرح هر هیئتی نمی‌روند و دعوت آن‌ها به هیئتهای مذهبی معمولی سخت است؟
ما در بحث مداحی و گروه مداحان، دو طیف داریم که این دو طیف بعد از انقلاب ایجاد شد؛ طیف اول جایی غیر از جلسات خودشان نمی‌روند مگر استثنا باشد، مانند جلسات رهبر معظم انقلاب و برای آن هم دلیل دارند؛ آن‌ها باقی وقت خودشان را به کار و تأمین مخارج زندگی اختصاص میدهند؛ طیف دوم هم به شکلی است که جایی قول نمیدهند که بروند، مگر آنکه استثنا باشد و در این جلسات هم پاکت نمیگیرند، چراکه زندگی آن‌ها هم بر مبنای کارشان تعریف شده و به همین دلیل پاکت نمیگیرند؛ البته همه چیز دست خداست؛ توسعه رزق و روزی همه دست خداست و ما هم به این اعتقاد داریم و خدا را شکر میکنیم به خاطر این اعتقاد که قطعا هرچه خدا بخواهد همان می‌شود.
به گزارش ایکنا؛ مرتضی طاهری از محله مذهبی و صمیمی نازی آباد، بیرق امام حسین(ع) را بر دوش گرفت و پیشاپیش همه در سوگ آقا و مولای شیعیان مداحی کرد. حاج مرتضی بعد از مدرسه، شاگرد مرحوم کافی بوده و تا حدودی به سبک و سیاق کافی می‌خواند؛ به روضه و بعد معنای اشعار توجه بسیار دارد و برادر بزرگتر، برادران طاهری است و محضر پدر را درک کرده و پای منبر‌های او خواندنش را شروع کرده و همچنان سنتی می‌خواند.
گفتوگو از وهاب خدابخشی
انتهای پیام
انتهای پیام
مطالب مرتبط
