شبکه‌گردی سریال‌های تلویزیونی؛ بلاتکلیفی رسانه ملی در تأمین برنامه
گروه هنر ــ بازپخش بی‌مورد برخی از سریال‌ها از برخی شبکه‌های تلویزیونی بدون در نظر گرفتن نگاه تخصصی و اهدافی که از ابتدا موجب شکل‌گیری آنها شده است تنها یک دلیل می تواند داشته باشد و آن اینکه مسئولان از تأمین برنامه عاجز مانده‌اند و باید به هر شکلی شده، برنامه‌ای را روی آنتن پخش بفرستند.
سیاست فراگیر رسانه ملی چه در معاونت صدا و چه معاونت سیما حداقل در دهه اخیر ایجاد شبکه‌های تخصصی با ترسیم اهداف کلی است که متناسب با ماهیت هر یک، شبکه‌ها شکل می‌گیرد و مثلاً با ایجاد شبکه کودک و نوجوان با دارا بودن دو کانال پویا و نهال که مخاطبان آنها قشر خاصی از جامعه را دربرمی‌گیرند دیگر کسی توقع آن را ندارد از این شبکه تلویزیونی در ساعاتی از شبانه‌روز با آثار تولیدی ویژه بزرگسالان روبرو شود که مدیران این شبکه اقدام به پخش آنها، خواهند کرد.
البته نگرشی مقدم بر نگاه تخصصی مدیران رسانه ملی از قدیم‌الایام و به شکل سنتی وجود داشته است که براساس آن مثلاً شبکه‌های تلویزیونی اول، دوم و سوم سیما کمی فراگیرتر در زمینه حوزه مخاطبان هدف خود فعالیت داشته باشند و با تنوع در برنامه‌سازی بتوانند طیف بیشتری از مخاطبان خود را در ساعاتی از شبانه‌روز پای گیرنده‌های خود نگاه دارند که در این راستا شاهد هستیم که از هر سه شبکه ذکر شده که شکلی ملی و عمومی‌تری دارند مجموعه برنامه‌هایی در ساختار و محتوایی متفاوت تولید و پخش می‌شود.
ناظر بر این رویکرد کلی در کنداکتور پخش برنامه‌های این سه شبکه به طور ویژه هم شاهد برنامه‌های سیاسی اعم از اخبار و گفت‌و‌گوهای خبری هستیم، هم برنامه‌هایی در حوزه خانواده تولید و پخش می‌شود، هم فیلم سینمایی و سریال‌های نمایشی تولید و پخش می‌شوند و هم به فراخور حتی مدیران به فکر طیف مخاطب کودک و نوجوان بوده و ویژه آنها نیز به تولید و پخش برنامه می‌پردازند که نمونه بارز آن مجموعه نمایشی «محله گل و بلبل» از شبکه دوم سیما بود که آنچنان با اقبال مواجه شد که دوستان به جهت این محبوبیت تصمیم به تولید مجموعه‌ای قابل عرضه در شبکه نمایش خانگی گرفتند و نتیجه آن تولید و پخش مجموعه نمایشی«بالشها» با گروه سازنده و بازیگران بود.
با این وجود اما در مورد سایر شبکه‌های ایجاد شده در رسانه ملی که البته اینجا تنها تمرکز ما بر روی شبکه‌های تلویزیونی است حساسیت در مورد تولید و پخش برنامه‌های تخصصی و یا استفاده از آرشیو رسانه ملی در تأمین برنامه‌های آنها متناسب با ماهیت و هدفگذاری صورت گرفته در مورد شکل‌گیری این شبکه‌ها بسیار زیاد است و به طور مثال از شبکه «نسیم» که شبکه‌ای مبتنی بر سرگرمی، تفریح و بازی است نمی‌توان توقع آن را داشت که در ساعاتی از زمان پخش برنامه‌های خود، شاهد برنامه‌ای کاملاً جدی و مثلاً سیاسی از آن باشیم.
در مورد سایر شبکه‌های رسانه ملی نیز وضعیت برهمین منوال است، تکلیف و رسالت شبکه خبر معین و مشخص است، شبکه «سلامت» به کار خود کاملاً براساس چشم‌اندازی که برای آن ترسیم شده است باید واقف باشد، همچنانکه شبکه «قرآن و معارف سیما» نیز قادر به پخش مجموعه تلویزیون طنز شبانه نیست و از شبکه «ایران کالا» نیز نباید توقع پخش سریال پلیسی و معمایی را داشت.
با این پیش‌فرض پس چگونه است که گاه شبکه‌های تلویزیونی از اهداف و مقاصدی که برای آنها ترسیم شده است عدول می‌کنند و اتفاقاً در ساعاتی از شبانه‌روز که مخاطب تلویزیونی کاهش می‌یابد تنها به این دلیل که وظیفه تأمین و پخش برنامه به شکل 24 ساعته را دارند اقدام به پخش برنامه‌هایی می‌کنند که در اولویت اهداف و وظایف آنها قرار ندارد؟!
چندی پیش شبکه «سلامت» سیما اقدام به پخش سریال طنز «ساختمان پزشکان» که شاهد پخش مکرر آن از شبکه‌های مختلفی چون سوم سیما، «تماشا» و «آی‌فیلم» بودیم، کرد و حال اگر از مسئولان این شبکه پرسیده شود که پخش این سریال چه سنخیتی با ماهیت کلی شبکه شما دارد حتماً خواهند گفت به هر حال حتی با نگاه طنز، به جامعه پزشکی و حوزه سلامت روان پرداخته است در حالیکه این اتفاق هیچ توجیه کارشناسی نمی‌تواند داشته باشد جز تأمین برنامه برای ساعتی پِرت از پخش برنامه‌های این شبکه.
با این تفاصیل پس اگر روزی پخش برنامه «دکتر سلام» را از شبکه «آی‌فیلم» شاهد بودیم نباید تعجب کنیم چون به هر حال مدیران این شبکه هم می‌توانند این توجیه را داشته باشند که می‌توان به این برنامه به منزله یک میان‌برنامه که به موضوعات خودمراقبتی پرداخته است، نگاه کرد.
شبکه چهارم سیما هم اخیراً و در ایام ماه محرم و عزای سالار شهیدان اقدام به بازپخش سریال «پرده‌نشین» به کارگردانی بهروز شعیبی کرده است، هر چند که این سریال با روایت داستان جذاب به حوزه معرفتی و اندیشه اسلامی که تا حدودی قرابتی با اهداف این شبکه دارد می‌پردازد اما به هر حال یک اثر در حوزه سریال‌های تلویزیونی است که شبکه‌هایی همچون «آی‌فیلم»، «تماشا» رسالت بازپخش آن را دارند و بازپخش آن از شبکه چهار سیما چندان توجیه‌پذیر نیست و اینجاست که در جدول پخش برنامه‌های این شبکه جای خالی برنامه‌های موفقی همچون «دو قدم مانده به صبح» و این اواخر «چشم شب روشن» که در مقطع محرم و صفر به فرهنگ و ادبیات عاشورایی در قالب میزگردهای کارشناسی می‌پرداخت حس می‌شود، خلأیی که جای آن را مدیران شبکه چهار سیما مجبورند با بازپخش سریالی همچون «پرده‌نشین» پر کنند.
به قلم امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
