«حق‌الولد» و «حق‌الصغیر» حقوقی که اسلام برای کودکان قرار داده است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حبیب‌الله شعبانی، استاد سطح عالی حوزه، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به نگرش اسلام به فرزند و فرزندآوری اظهار کرد: نگاه اسلام به این مقوله نگاهی مثبت است و به آن سفارش شده است. پیامبر اسلام(ص) اصحاب خود را به فرزندآوری فارغ از جنسیت تشویق می‌کردند.
وی با بیان اینکه طبق آیات قرآن کثرت فرزندان یکی از فضائل و نعمت‌های الهی شمرده می‌شود، افزود: اما افرادی را که از این نعمت سوء‌استفاده کرده و کثرت فرزند موجب تکبر و فخرفروشی آنان می‌شوند در قرآن کریم مورد مزمت قرار می‌گیرند و این امر موجب نجاتشان در اخرت نخواهد شد.
وی با اشاره به حقوقی که اسلام برای کودکان قائل شده است، بیان کرد: کودکان از نظر اسلام حقوق، امتیازات و بهره‌مندی‌هایی مشخصی دارند و در منابع و کتب گسترده‌تر در این مورد به «حق‌الولد» و «حق‌الصغیر» از جمله در رساله امام سجاد(ع) اشاره شده است و درباره این موضوع بیان کرده‌اند که از مهم‌ترین حقوق کودکان مسئله تربیت صحیح است که طبق آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خود را با خانواده خویش از آتش دوزخ نگاه دارید. چنان آتشی که مردم (دل‌سخت کافر) و سنگ (خارا) آتش‌افروز اوست و بر آن دوزخ فرشتگانی بسیار درشت‌خو و دل‌سخت مأمورند که هرگز نافرمانی خدا را (در اجرای قهر و غضب حق) نخواهند کرد و آنچه به آن‌ها حکم شود انجام دهند.» (تحریم/ آیه 6) به والدین دستور داده شده با تربیت درست، خود و فرزندانشان را از عذاب های اخروی حفظ کنند.
وی در ادامه به روایتی از پیامبر اسلام(ص) اشاره کرد و گفت: روزی پیامبر اسلام(ص) در حضور اصحاب فرمودند «وای به حال فرزندان آخرالزمان؛ اصحاب دلیل را جویا شدند و گفتند ای پیغمبر خدا آیا پدر و مادران آنان مشرک‌اند؟ رسول خدا فرمودند خیر والدین آن‌ها مسلمان‌اند، اما پدر و مادران آن‌ها بیشترین توجه‌شان به دنیای فرزندان است.»
این استاد عالی حوزه در توضیح این روایت افزود: اسلام برنامه منسجم و منظمی برای زندگی دنیوی و استفاده بهتر از دنیا در کنار نعمات اخروی ارائه کرده است، حتی توجه اسلام به مسائل و مشکلات اقتصادی و رفاه در دنیا نیز دقیق و روشن است. اسلام پدر خانواده را به تلاش بیشتر برای کسب درآمد حلال و رفاه فرزندان توصیه کرده است، اما امروزه با توجه به مهم‌تر شدن مسائل دنیوی فرزندان، دینداری در بین خانواده‌ها به صورت یک امر اختیاری و حاشیه‌ای است.
شعبانی به دیگر موارد توجه دقیق اسلام به فرزندان اشاره کرد و گفت: در اسلام پیوسته توصیه‌هایی از زمان تصمیم‌ پدر و مادر برای فرزنددار شدن تا بزرگسالی فرزند وجود دارد. در واقع دین تمام دوران زندگی را دربرگرفته است. از این توصیه‌ها می‌توان به مسائل تغذیه‌ای در زمان بارداری برای جلوگیری از مشکلات جسمی، انتخاب نام مناسب، تربیت صحیح و... اشاره کرد.
وی ادامه داد: حقوق و تکلیف والدین از همان دوران اول بارداری مادر شروع می‌شود و نفقه فرزن تا زمان بلوغ برعهده والدین است. رعایت این حقوق واجب شرعی است همچون تحصیل، خوراک و پوشاک.
این استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: همچنین اسلام به مسائل دقیق‌تر همانند ابراز محبت و علاقه به فرزندان هم تأکید کرده است و اکیداً تنبیه بدنی را نهی کرده و در موارد شدید شرعاً و قانوناً دیه بر گردن والدین است و امری خلاف شرع محسوب می‌شود.
انتهای پیام