«خاشقچی» در عصر جامعه جهانی اطلاعات
کانون خبرنگاران نبأ ــ قضیه مرگ «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار شهیر عربستانی نشان از اهمیت روزافزون جامعه جهانی اطلاعات؛ جامعه‌ای ترکیب‌یافته از اطلاعات، ارتباطات انسانی و آگاهی مشترک دارد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ بیش از 18 روز است که ماجرای ناپدید شدن و در نهایت قتل جمال خاشقچی، از روزنامه‌نگاران و منتقدین حکومت آل سعود به‌ویژه بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، نگاه‌ها را معطوف به کنسولگری این کشور در استاتبول ترکیه کرده است.
در این میان گمانه‌زنی‌ها در خصوص چند و چون این ماجرا و در نهایت خبر قتل جمال خاشقچی همچنان در صدر اخبار منطقه و جهان قرار دارد.
تحلیل سیاسی و حقوقی مواضع و اقدامات حکومت عربستان از یک طرف به عنوان آمر و عامل این جنایت و اعلام سناریوی محکوم به شکست قتل ناخواسته خاشقچی از حیث اقناعی که سعودی‌ها برای تطهیر و سرپوش گذاشتن بر جنایت خود بر اثر فشار افکار عمومی مطرح کرده‌اند و مواضع مقامات رسمی ترکیه به عنوان کشوری که این منتقد در آنجا ناپدید شده از طرف دیگر، واکنش‌های کشورهای اروپایی و در نهایت ترامپ، پامپئو و سناتورهای ایالات متحده به عنوان شرکای استراتژیک عربستان، از آغاز ناپدید شدن خاشقچی تا کنون خود بحث مفصلی است که در حوصله این نوشتار نمی‌گنجد.
اما بسیار واضح است که تأثیرپذیری و جهت‌گیری افکار عمومی در «جامعه جهانی اطلاعات»، هماهنگی چندانی با مواضع مقامات رسمی کشورها ندارد. حقوق بشر، مردم‌سالاری و توسعه مفاهیمی در هم تنیده‌اند و صلح و امنیت بین‌المللی و پیشبرد توسعه اقتصادی و اجتماعی نمی‌تواند جز با احترام به حقوق بشر به‌دست آید.
جامعه جهانی اطلاعات از نظر گاه حق برای بیان و یافتن اطلاعات، حق برخوداری از اطلاعات در عصر اطلاعات و دسترسی به اطلاعات و آگاهی و حق مشارکت سیاسی در جامعه جهانی اطلاعات و ... با نظام بین‌الملل حقوق بشر ارتباط دارد.
جامعه جهانی اطلاعات، جامعه‌ای ترکیب‌یافته از اطلاعات، ارتباطات انسانی و آگاهی مشترک است و شهروندان این جامعه جهانی با استفاده از بستری که دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فراهم آورده‌اند می‌توانند بی‌واسطه و مستقیم به ابراز نظر و عقیده خود در خصوص موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... پرداخته و جریان‌ساز امواج قدرتمندی باشند که در نهایت مقامات رسمی کشورها را نیز مجبور به همراهی در بیشتر موارد کنند.
ترامپ، همفکران و نزدیکان وی در کاخ سفید با اینکه در مدت زمامداری خود به عنوان ریاست جمهوری ایالات متحده به وضوح نشان داده‌اند که به قواعد و هنجارهای سیاسی، حقوقی و اقتصادی نظام بین‌الملل اعتنای چندانی ندارند، در قضیه خاشقچی برای اقناع افکار عمومی جهان و به‌ویژه در خود ایلات متحده، در مواضع اعلامی خود مجبور به موضع‌گیری علنی ضد مقامات سعودی، این مشتری پر و پا قرص با ثروتی افسانه‌ای می‌شوند و سخن از امکان مجازات و تنبیه آنان به میان می‌آورند.
حکومت عربستان نیز به عنوان یکی از سنتی‌ترین و غیر دموکراتیک‌ترین نظام‌های سیاسی کنونی جهان که تا به حال بر تمام جنایت‌هایش با پول سرپوش می‌گذاشت و با اصلاحات تقلبی و فرمایشی و با ظواهر حقوق بشری سعی در ترمیم چهره منفور خود داشت، تاب تحمل این موج قدرتمند مطالبه‌گری افکار عمومی جهانی را ندارد و در نهایت وادار به پذیرش مسئولیت البته به شکل ناقص می‌شود.
نباید از یاد ببریم که ارتباطات، مرکز سلسله اعصاب جامعه جهانی اطلاعات است، این مرکز دسترسی جدید و آسان به اطلاعات و ارتباطات، یافتن اشخاص همفکر و ساختن پل‌هایی را فراهم می‌آورد که مرزهای سنتی جغرافیایی و فرهنگی را پشت سر می‌گذارند.
قضیه جمال خاشقچی نشان داد که این مرکز دقیقا وظیفه خود را به درستی و کامل به انجام رسانده است. انتشار لحظه به لحظه آخرین رویدادها و گمانه‌زنی‌ها در خصوص سرنوشت خاشقچی در کسری از ثانیه و سر برآوردن اشخاص همفکر از اقصی نقاط کره خاکی که شاید در بسیاری از موارد اختلاف نظر داشته باشند اما در این مورد خاص تنها با هدف مشترک روشن شدن سرنوشت این روزنامه‌نگار منتقد و مطالبه‌گری از حکومت سعودی برای مجازات و پاسخگو بودن، در دنیای مجازی گرد هم آمده و هم صدا شده‌اند، بار دیگر قدرت و پویایی افکار عمومی در جامعه جهانی اطلاعات را گوشزد می‌کند.
محمدجواد صفری
در این میان گمانه‌زنی‌ها در خصوص چند و چون این ماجرا و در نهایت خبر قتل جمال خاشقچی همچنان در صدر اخبار منطقه و جهان قرار دارد.
تحلیل سیاسی و حقوقی مواضع و اقدامات حکومت عربستان از یک طرف به عنوان آمر و عامل این جنایت و اعلام سناریوی محکوم به شکست قتل ناخواسته خاشقچی از حیث اقناعی که سعودی‌ها برای تطهیر و سرپوش گذاشتن بر جنایت خود بر اثر فشار افکار عمومی مطرح کرده‌اند و مواضع مقامات رسمی ترکیه به عنوان کشوری که این منتقد در آنجا ناپدید شده از طرف دیگر، واکنش‌های کشورهای اروپایی و در نهایت ترامپ، پامپئو و سناتورهای ایالات متحده به عنوان شرکای استراتژیک عربستان، از آغاز ناپدید شدن خاشقچی تا کنون خود بحث مفصلی است که در حوصله این نوشتار نمی‌گنجد.
اما بسیار واضح است که تأثیرپذیری و جهت‌گیری افکار عمومی در «جامعه جهانی اطلاعات»، هماهنگی چندانی با مواضع مقامات رسمی کشورها ندارد. حقوق بشر، مردم‌سالاری و توسعه مفاهیمی در هم تنیده‌اند و صلح و امنیت بین‌المللی و پیشبرد توسعه اقتصادی و اجتماعی نمی‌تواند جز با احترام به حقوق بشر به‌دست آید.
جامعه جهانی اطلاعات از نظر گاه حق برای بیان و یافتن اطلاعات، حق برخوداری از اطلاعات در عصر اطلاعات و دسترسی به اطلاعات و آگاهی و حق مشارکت سیاسی در جامعه جهانی اطلاعات و ... با نظام بین‌الملل حقوق بشر ارتباط دارد.
جامعه جهانی اطلاعات، جامعه‌ای ترکیب‌یافته از اطلاعات، ارتباطات انسانی و آگاهی مشترک است و شهروندان این جامعه جهانی با استفاده از بستری که دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فراهم آورده‌اند می‌توانند بی‌واسطه و مستقیم به ابراز نظر و عقیده خود در خصوص موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... پرداخته و جریان‌ساز امواج قدرتمندی باشند که در نهایت مقامات رسمی کشورها را نیز مجبور به همراهی در بیشتر موارد کنند.
ترامپ، همفکران و نزدیکان وی در کاخ سفید با اینکه در مدت زمامداری خود به عنوان ریاست جمهوری ایالات متحده به وضوح نشان داده‌اند که به قواعد و هنجارهای سیاسی، حقوقی و اقتصادی نظام بین‌الملل اعتنای چندانی ندارند، در قضیه خاشقچی برای اقناع افکار عمومی جهان و به‌ویژه در خود ایلات متحده، در مواضع اعلامی خود مجبور به موضع‌گیری علنی ضد مقامات سعودی، این مشتری پر و پا قرص با ثروتی افسانه‌ای می‌شوند و سخن از امکان مجازات و تنبیه آنان به میان می‌آورند.
حکومت عربستان نیز به عنوان یکی از سنتی‌ترین و غیر دموکراتیک‌ترین نظام‌های سیاسی کنونی جهان که تا به حال بر تمام جنایت‌هایش با پول سرپوش می‌گذاشت و با اصلاحات تقلبی و فرمایشی و با ظواهر حقوق بشری سعی در ترمیم چهره منفور خود داشت، تاب تحمل این موج قدرتمند مطالبه‌گری افکار عمومی جهانی را ندارد و در نهایت وادار به پذیرش مسئولیت البته به شکل ناقص می‌شود.
نباید از یاد ببریم که ارتباطات، مرکز سلسله اعصاب جامعه جهانی اطلاعات است، این مرکز دسترسی جدید و آسان به اطلاعات و ارتباطات، یافتن اشخاص همفکر و ساختن پل‌هایی را فراهم می‌آورد که مرزهای سنتی جغرافیایی و فرهنگی را پشت سر می‌گذارند.
قضیه جمال خاشقچی نشان داد که این مرکز دقیقا وظیفه خود را به درستی و کامل به انجام رسانده است. انتشار لحظه به لحظه آخرین رویدادها و گمانه‌زنی‌ها در خصوص سرنوشت خاشقچی در کسری از ثانیه و سر برآوردن اشخاص همفکر از اقصی نقاط کره خاکی که شاید در بسیاری از موارد اختلاف نظر داشته باشند اما در این مورد خاص تنها با هدف مشترک روشن شدن سرنوشت این روزنامه‌نگار منتقد و مطالبه‌گری از حکومت سعودی برای مجازات و پاسخگو بودن، در دنیای مجازی گرد هم آمده و هم صدا شده‌اند، بار دیگر قدرت و پویایی افکار عمومی در جامعه جهانی اطلاعات را گوشزد می‌کند.
محمدجواد صفری
انتهای پیام
