حد و مرز غیرت را بشناسیم

به گزارش ایکنا از لرستان، یکی‌از صفات پسندیده اخلاقی غیرت است. آفریدگار مهربان غیرت را در مردان به‌صورت پاسبانی درونی و فطری برای مشخص بودن و مختلط نشدن نسل‌ها تعبیه کرده است. در تعریف غیرت آمده است: غیرت به‌معنای دفاع از چیزی محبوب در برابر هرگونه دستبرد و تجاوز است همچنین واژه غیرت به حمیت و حساسیتی اطلاق می‎شود که منجر به مراقبت لازم از حریم خصوصی و اجتماعی می‎شود.
غیرت، یعنی نهایت تلاش در جهت نگه‌داری هویت انسانی و دینی خود و خانواده، این‌کار، نشانه ایمان است، چنان‌که امام علی(ع) فرموده است: «غیرت مرد،(علامت) ایمان است». حضرت در سخن دیگر، هنگامی‎که می‎خواهد میزانی برای سنجش عفت و پاکدامنی مردی ارائه کند، غیرت را میزان قرار می‎دهد و می‎فرماید: «عفت مرد، به اندازه غیرت اوست».
در حدیث آمده است: «همانا خداوند متعال باغیرت است و هر انسان باغیرتی را دوست می‎دارد به‌جهت همین غیرتش زشتی‎ها را چه آشکار و چه پنهان حرام کرده است.

غیرت؛ یکی‌از فطریات آدمی/ غیرت افراطی ممنوع
علامه طباطبایی می‎نویسد: «غیرت، عبارت است از دگرگونی انسان از حالت عادی و اعتدال؛ به‌طوری‌که انسان را برای دفاع و انتقام از کسی‌که به یکی‌از مقدساتش ـ اعم‌از دین، ناموس، وطن و ... ـ تجاوز کرده، از جای خود می‎کند.این صفت غریزی، صفتی است که هیچ انسانی به‌طور کلی از آن بی‌بهره نیست.پس غیرت، یکی‌از فطریات آدمی است و اسلام هم دینی است که براساس فطرت، تشریع شده است.آن اندازه از غیرت که مطابق فطرت است.حق است و شاخ و برگی که دیگران به آن داده و می‌دهند باطل است.
امام علی(ع) در فراز چهل و سوم از نامه خود به امام حسن‌مجتبی(ع) در رابطه با غیرت بی‌جا فرموده است: «از غیرت بی‌جا(در مورد زنان) بپرهیز، زیرا درست‌کار را به بیماردلی و پاکدامن را به بدگمانی می‎رساند».
در سخن امیرمؤمنان علی(ع) به آفات غیرت نابجا و زیاده از حد اشاره شده است.غیرت با آن همه اهمیتی که دارد اگر در مسیر افراطی قرار گیرد ناپسند است.اگر شخصی به انگیزه غیرت‌مندی، ناموس خود را در تنگنا قرار دهد و او را از هرگونه حضور در مجالس و حتی هم‌سخنی با نیکان و پاکان بازدارد، خود را به بیماردلی دچار می‎سازد و ناموسِ پاک‌دامن خود را به‌سوی بدگمانی می‎برد و یا نسبت به دیگران بدگمان می‎شود.
رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: «از انواع غیرت، بعضی را خدا دوست می‎دارد و برخی را ناخوش می‎دارد اما غیرتی‌که آن‌را دوست دارد غیرت‌ورزی هنگام شک و ربیه است و غیرتی که دوست ندارد، غیرت نشان دادن در جایی است که شکی در بین نباشد».
منطق اسلام، سالم‌‌سازی روابط زن و مرد است.برای این‌کار به‌شدت از بدفکری، بددلی و بدگمانی و سوءنیت نهی کرده است و ریشه این امور را وسواس و غیرت نابجا می‎داند.
واژه «غیرت» به فتح «غین و را» در لغت به‌معنی حمیّت و غضب، ناموس‌پرستی و رشک بردن است و به انسان بسیار غیرتمند و ناموس‌پرست «غیور» می‌گویند و در اصطلاح صفتی است که انسان را وادار به دفاع شدید از دین و آئین، عِرض و ناموس، مال و کشور خود کند به‌ویژه این واژه در مواردی به‌کار می‌رود که چیزی حق اختصاصی شخص یا گروهی است و دیگران می‌خواهند حریم آن‌را بشکنند و صاحب آن، به دفاع شدید برمی‌خیزد.

نقش غیرت مردان در گسترش عفاف و حجاب در جامعه
با توجه به این‌که اگر مردان جامعه ما با غیرت باشند در بسیاری از موارد می‎توان مانع ترویج بی‎بندوباری و فحشا و فساد در جامعه شد لذا می‎طلبد کتاب‌های درسی دانش‌آموزان از دوران مدرسه بازگو کننده ارزش غیرت برای یک پسر نوجوان و جوان باشد.همچنین کلاس‌های ضمن خدمتی که برای کارکنان و کارمندان برگزار می‌شود می‌تواند محمل مناسبی برای ارائه این آموز‌ش‌ها باشد.
برای غیرتمند تربیت کردن نوجوان و جوانانی که مورد تهاجم فرهنگی نیز قرار دارند باید از امروز آغاز کنیم، در غیر این‌صورت نمی‌توان انتظار داشت مفاهیمی همچون غیرت در چند سال آینده در میان مردان جایگاه ارزشمندی داشته باشد.

سوءظن و بدگمانی نسبت به همسر و فرزند غیرت نیست
ممکن است برخی آقایان سوءظن و بدگمانی نسبت به خانواده به‌ویژه همسران خود را نوعی غیرت بدانند در صورتی‌که این‌ها دو مقوله کاملاً جدا از هم هستند، غیرت یک صفت است و سوءظن و بدگمانی یک نوع بیماری روانی، غیرت سازنده است و به تحکیم بنیان خانواده کمک می‌کند اما سوءظن و بدگمانی خانواده را با مشکلات فراوان مواجه می‌سازد و بنیان خانواده را سست و متزلزل می‌سازد.
گاهی برخی از مردان از این ویژگی مردانه به‌درستی استفاده نمی‌کنند و خودخواهی‌های خود را به نام غیرت خرج می‌کنند که این مسئله یک انحراف اخلاقی است.مولا علی(ع) نیز در این رابطه فرموده‌اند: «بپرهیز از غیرت نشان دادن بی‌جا که درست‌کار را به بیماردلی و پاکدامن را به بدگمانی رساند».(نهج‌البلاغه، نامه 31)
غیرت بی‌جا نسبت به همسر، به اندازه بی‌غیرتی زمینه ساز روابط نامشروع و بی‌حیایی‌ها خواهد شد. اما چه زیباست که زنان با رعایت حدپوشش و روابط با نامحرم وجود این صفت انسانی را در مردان خود تقویت کرده و آن راسرزنش نکنند. زیرا سرکوب این صفت در مردان اثرات زیانباری برای خانواده ها در پی خواهد داشت. یکی از اثرات بی غیرتی مردان، برقراری روابط خارج از حدود شرعی با زنان دیگر است.

غیرت یکى از صفات و ویژگى‌هاى طبیعى انسان است و هر کس به‌صورت غریزى و فطرى از آن برخوردار است. وجود این صفت باعث آن مى‌شود که آدمى از آن‌چه که دوست مى‌دارد و یا وظیفه محافظت از آن بدو سپرده شده است، نگاهبانى کند.
یکی‌از خصوصیات شخص پاکدامن این است که غیرت داشته باشد.حضرت موسی(ع) آن‌قدر غیور بود که با هیچ کس رفت و آمد نمی‌کرد مبادا چشم نامحرم به همسرش بیافتد.
خداوند سبحان از انسان‌های غیور راضی است و آن‌ها را دوست دارد و برعکس افراد بی‌غیرت را از رحمت خود محروم کرده و بهشت را بر آن‌ها حرام کرده است.
افراد غیرتمند راضی نمی‌شوند که کسی نگاه آلوده به نوامیس آن‌ها کند، به همین دلیل، نسبت به نوامیس دیگران نیز حساس‌اند و متعرض آن‌ها نمی‌شوند.
باید توجه داشت، غیرت نوعى حساسیت است حساسیتى که از مسئولیت برخاسته است زیرا هر کس که نسبت به چیزى مسئولیت دارد باید نسبت به آن حساسیت هم داشته باشد.

غیرت مرد نسبت به همسرش باید با اعتدال همراه باشد
در نظام خانواده نیز مسئولیت مرد نسبت به همسرش، غیرتى است که مرد نسبت به همسر خود دارد و زمانى این نوع غیرت ممدوح است که با اعتدال همراه شود و مادامی‌که حالت افراطى نداشته باشد جزء شاکله مسئولیت مرد است.
حد و حدود غیرت تا جایى است که از روى بدگمانى، همراه با سخت‌گیرى نباشد و براى کسانى‌که خود اهل مراقبت‌اند، نباشد مگر آن‌که به قراینى خلاف آن ثابت شود چراکه بسیارى از بانوان خود حریم خویش را رعایت مى‌کنند و در این صورت حساسیت نشان دادن بیشتر آثار منفى به‌دنبال خواهد داشت.
غیرت؛ از نگاه آیات
قرآن کریم در آیه 222 سوره بقره در این رابطه می‌فرماید: «وَیَسْأَلُونَکَ ... إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ؛ به‌درستی که خداوند سبحان توبه‌کنندگان و پاکدامنی را دوست دارد».
در آیه 26 سوره فتح نیز در این رابطه آمده است: «إِذْ جَعَلَ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجَاهِلِیَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَأَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوَى وَکَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَکَانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا؛ آن‌گاه که کافران در دل‌هاى خود تعصب [آن هم] تعصب جاهلیت ورزیدند پس خدا آرامش خود را بر فرستاده خویش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آرمان تقوا را ملازم آنان ساخت و [در واقع] آنان به [رعایت] آن [آرمان] سزاوارتر و شایسته [اتصاف به] آن بودند و خدا همواره بر هر چیزى داناست».
همچنین آیات 60 تا 62 سوره احزاب با این مضمون که «لَئِن لَّمْ یَنتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدِینَةِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لَا یُجَاوِرُونَکَ فِیهَا إِلَّا قَلِیلًا﴿۶۰﴾ مَلْعُونِینَ أَیْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِیلًا﴿۶۱﴾ سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذِینَ خَلَوْا مِن قَبْلُ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِیلًا؛ اگر منافقان و کسانى‌که در دل‌هایشان مرضى هست و شایعه‏‌افکنان در مدینه [از کارشان] باز نایستند تورا سخت بر آنان مسلط مى‏‌کنیم تا جز [مدتى] اندک در همسایگى تو نپایند، از رحمت‏ خدا دور گردیده و هر کجا یافته شوند گرفته و سخت کشته خواهند شد، درباره کسانى‌که پیشتر بوده‏‌اند [همین] سنت‏ خدا [جارى بوده] است و در سنت‏ خدا هرگز تغییرى نخواهى یافت».

آثار و برکات غیرت
یکی‌از آثار غیرت ثبات و تحکیم خانواده است. جامعه‌ای که مردانش نگهبان و حافظ ارزش‌ها هستند، افراد مزاحم و هوسران امنیت ندارند. مردان، با خیال راحت به سر و کار زندگی خود می‌روند و زنان با آسودگی خاطر و بدون نگرانی می‌توانند در عرصه اجتماع ظاهر شوند و آن‌جا که مردم بی‌تفاوت باشند، دختران و زنان پاکدامن در اجتماع احساس امنیت نمی‌کنند.از دیگر آثار و برکات غیرت می‎توان به عفت و پاکدامنی، جلوگیری از فساد، عزت و سربلندی اشاره کرد.

غیرت از نگاه روایات
پیامبر ‌‌اکرم(ص) فرمود: جدم ابراهیم غیور بود ولی من از او غیورترم و خدا بینی آدم بی‌غیرت را برخاک می‌مالد».
خداوند متعال از انسان‌های غیور راضی است و آن‌ها را دوست دارد و برعکس افراد بی‌غیرت را از رحمت خود محروم کرده و بهشت را بر آن‌ها حرام کرده است.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هر مردی که زنش زینت کرده و بیرون رود، دیوث است! همچنین اگر زن با زینت و عطر زده بیرون برود و شوهرش راضی باشد، هر قدمی که زن برمی‌دارد، برای شوهرش یک خانه در جهنم ساخته می‌شود».
امام علی(ع) خطاب به اهل بصره فرموده است: «آیا حیا نمی‌کنید؟ آیا غیرت ندارید؟ در حالی‌که زنان شما به بازارها می‌روند و جوانان خوش قیافه مزاحم آنان می‌شوند».امام علی(ع) همچنین فرموده است: «هرکه مطیع زنش باشد، خدا او را با صورت در آتش می‌اندازد، سؤال شد: در چه چیزی اطاعت کند؟ فرمود: زن درخواست می‌کند که به حمام و عروسی و مجالس عزا برود و لباس نازک به تن نماید، شوهرش هم قبول می‌کند».
امام علی(ع) در نامه 31 نهج‌البلاغه در سفارش به فرزند خود امام حسن(ع) فرمود: «از غیرت نا به جا [نسبت به زنان] بپرهیز که آن، زن سالم را به بیماری و پاکدامن را به بدگمانی (اندیشه گنهکاری)، می‌کشاند».
در اهمیت بحث غیرت در خانواده گفتنى است که امام صادق(ع) در این زمینه مى‌فرمایند: «مرد براى اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که اگر هم به‌طور طبیعى آن‌ها را نداشته باشد، باید خود را به تکلّف در آن‌ها وا دارد: خوش رفتارى ، گشاده‌دستىِ سنجیده و غیرت بر حفاظت از آن‌ها » .(میزان‌الحکمه،ج 5، ص97)

انتهای پیام