اسلام، مبتنی بر تساهل و تسامح است

حجت‌الاسلام مهدی گرجی در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، در خصوص تساهل و تسامح در اندیشه دینی، اظهار کرد: تسامح و تساهل در دین از موضوعات جنجالی وجالبی می‌باشد که در جامعه اسلامی مورد بحث و بررسی روشنفکران و اندیشمندان قرار گرفته است. اگر به صورت کلی به این موضوع بنگریم متوجه می‌شویم که اسلام یک شریعت آسان، منطقی و قابل استفاده است و خود پیامبر(ص) نیز در این خصوص فرمودند: «بُعِثْتُ بِالْحَنِیفِیةِ السمْحَةِ السهْلَةِ» یعنی من بر آئین اسان و راحت مبعوث شده‌ام». در واقع این شریعت، شرایط انسان‌ها را در ابعاد مختلف مدنظر قرار می‌دهد که به آسانی مورد اجرا و انعطاف باشد.
وی افزود: این معنای از دین، مورد توجه و اعتنای علمای اسلامی بوده است، مقلا وقتی نمازگذار نمی‌تواند ایستاده نماز بخواند، دستور می‌آید نشسته نماز بخوان، یا  مسافر لازم نیست که روزه بگیرد و در سفر می‌تواند نمازش را شکسته بخواند، و صدها حکم دیگر که همه نشان از آسانی و راحتی احکام دینی دارند. خداوند متعال در قرآن در این خصوص می‌فرماید: «یریدالله بکم الیسر؛ خداوند اراده کرده که به شما آسان بگیرد» و یا می‌فرماید: «لایرید بکم العسر؛ خداوند نمی‌خواهد به شما سخت بگیرد».
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: کلمه سمح و سهلَه در دایره احکام شرعی، معنای زیبایی دارند، در واقع به معنای توجه به نیاز مخاطبان با توجه به شرایط و مقتضیات زمان و مبتنی بر اجتهاد است، اما گاهی که این تسامح و تساهل در دایره مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی وارد می‌شود، به نوعی ولنگاری در رفتار از آن تعبیر می‌شود و مورد سواستفاده  قرار می‌گیرد که این مورد تایید اسلام نیست. سوءاستفاده از تسامح و تساهل در سازش با ستمگران و آنجایی که سبب از بین رفتن حقوق مناسب شهروندی و اجتماعی  و موجب بروز بی‌بند و باری و دوری از مسیر شرافت و نجابت اخلاقی شود، مورد تایید فقهای دین وعلمای خردمند نیست.
وی تصریح کرد: تساهل و تسامح در مرحله اول یک نوع نگاه مناسب و مثبت و انعطاف‌پذیر از احکام دینی در پاسخگویی به نیازهای مسلمانان در شرایط و مقتضیات گوناگون است، اما در دایره مسائل اجتماعی به نوعی لیبرالیسم فرهنگی یا سکولاریزم فکری محسوب می‌شود که مورد تایید نیست.
وی گفت: پیامبر(ص) فرمودند شریعت ما سهل است، سهل در اینجا به معنای آسان بودن می‌باشد، یعنی دین اسلام، دین سختی نیست، اما اینکه گاهی در رفتار بعضی مسلمان سختی دیده می‌شود، به معنای سخت بودن اسلام نیست، بلکه خودشان سختی را انتخاب کرده‌اند؛ مثلا وسواس در خصوص نجس وپاک بودن وسوءظن به اعمال شرعی ربطی به دین ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: دین اسلام فوق‌العاده آسان، قابل انعطاف، پویا، بالنده و مطابق با شرایط و مقتضیات هر زمان و هر شرایطی است، مثلا در احکام جدید دینی، بحث پیوند اعضا مجاز شمرده شده، در صورتی که قبلا چنین چیزی امکان‌پذیر نبود؛ در واقع دین در شرایط گوناگون قادر به انعطاف و پاسخگویی است.
انتهای پیام