فصلنامه فرهنگ رضوی به ایستگاه بیست و دوم رسید

به گزارش ایکنا؛ بیست و دومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی فرهنگ رضوی به صاحب‌امتیازی بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) و مدیرمسئولی اکبر شیخ با هدف کمک به گسترش فرهنگ رضوی‌پژوهی در مراکز علمی وپژوهشی و ترویج و تعمیق فرهنگ و معارف رضوی منتشر شد.

عناوین مقالاتی که در این شماره انتشار یافته بدین قرار است: «نماز باران و کارکرد‌های آن در سیره رضوی»، «بن مایه عدالت در کلام امام‎رضا (ع)»، «تاملی بر جایگاه حقوق بشر در پرتو سیره و اندیشه رضوی»، «جایگاه معیاری امام جواد (ع) در تفکر اعتقادی شیعه»، «تدوین راهبرد‌های احیای جاده ولایت با هدف توسعه فرهنگ زیارت به روش SWOT»، «مولفه‌های مناظره ‏های علمی امام ‏رضا (ع): الگویی برتر برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام در دنیای معاصر»، «مطالعه تطبیقی «کرامت انسان» از منظر سیره رضوی و مبانی اومانیسم»، «بررسی سندی و محتوایی نامه امام‏‏‏‏ رضا (ع) به حاکم طبس».

در چکیده مقاله «بن‌مایه عدالت در کلام امام‎رضا (ع)» اثر رحمت‌الله کریم‌زاده می‌خوانیم: «حقیقت و مفهوم عدالت از مباحث مهمی است که درباره خداوند و افعال او، نظام هستی و از همه مهم‌تر انسان و افعال فردی و اجتماعی او مطرح است. تاکنون بحث‎های مهمی درباره عدالت شده است؛ اما آنچه در این نوشتار بدان پرداخته شده، بررسی بن‌مایه و حقیقت عدالت در کلام امام‎رضا (ع) است. این پژوهش به روش توصیفی‎‎تحلیلی این پرسش اصلی را بررسی کرده است که «ریشه و بنیان عدالت در نگاه امام‎رضا (ع) چیست؟

متفرع بر این پرسش اصلی، این پرسش را مطرح کرده است: عدالت امری اعتباری و قراردادی است یا امری اصیل و حقیقتی واقعی؟ راه تحقق عدالت در فرد و اجتماع چیست؟ فرضیه مورد نظر این است که بن مایه عدالت در نگاه امام‎رضا (ع) عبارت است از حقیقت توحیدی و وحدت عدالت با این حقیقت محضه. بنابراین، عدالت امری واقعی و نفس‎الامری است، هرچند در امور قراردادی نیز جریان دارد. تنها راه تحقق عدالت در امور فردی، تهذیب نفس و مزین‎شدن انسان به تقواست. تحقق عدالت در حوزه اجتماعی نیز به پیاده‎کردن احکام و دستور‌های الهی و پایبندبودن به آن در جامعه وابسته است.»

در طلیعه مقاله «تاملی بر جایگاه حقوق بشر در پرتو سیره و اندیشه رضوی» اثر مسعود خدیمی آمده است: «مفهوم حقوق بشر به عنوان مجموعه‎ای از حقوق و آزادی‎هایی که انسان در حیات فردی و اجتماعی برای صیانت از کرامت ذاتی از آن‌ها برخوردار است، در گفتار و کردار امام‎رضا (ع) شایسته تامل است؛ چنان‎که به استناد آن می‎توان نسبت به ارتباط حقوق بشر و اسلام، به درک صحیح رسید. حضرت در کنار تبیین احکام و دستورات دین مبین اسلام، به تشریح اصول و مبانی حقوق بشر، به‎منظور ایجاد جامعه‎ای وارسته و وفادار به حقوق مردم پرداخته‎اند تا در نهایت طریق هدایت و سعادت را به همگان بنمایانند. بررسی دقیق و روشمند اصول اساسی و گزاره‎های مهم حقوق بشری مدنظر امام‎رضا (ع) با روش تحلیل مفادی و اسنادی از طریق گردآوری اسناد و منابع کتابخانه‎ای در این پژوهش مد نظر قرار گرفته و تلاش شده است با واکاوی محتوایی بینش رضوی در این باره، تصویری از سیره و اندیشه امام‎رضا (ع) نسبت به حقوق بشر و مرتبت آن در اسلام ترسیم شود.

در تعالیم امام (ع) کرامت انسان، پایه و اساس واقع می‎شود و تمامی قواعد حقوق بشری با توجه به این اصل و نیز مساوات و آزادی، تدوین می‎شوند. اهتمام امام‎رضا (ع) نسبت به حقوق بشر تنها در حقوق مالی و قضایی و اجتماعی مشاهده نمی‎شود، بلکه حقوق موجود در حوزه فکر و اندیشه انسان جایگاه والاتری در تفکر ایشان دارد که عدم تحمیل دین و آزادی مباحثات علمی، از مصادیق تام آنهاست.»

همچنین در مقاله «مطالعه تطبیقی «کرامت انسان» از منظر سیره رضوی و مبانی اومانیسم» که در این شماره انتشار یافته است چنین می‌خوانیم: «یکی از مسائل اساسی در حوزه انسان‎شناسی که به‎نوبه خود آزمونی در نشان‎دادن برتری‎های یک مکتب فلسفی‎ اجتماعی بر سایر مکاتب و اندیشه‎های رقیب است، تبیین ماهیت «کرامت انسان» و خاستگاه، اهمیت و دستاورد‌های انسانی، دینی، اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و… آن است. مقاله حاضر به روش توصیفی‎‎تحلیلی و تطبیقی به بررسی تطبیقی مولفه‎های نظری و عملی «کرامت انسان» از منظر انسان‎شناسی دینی امام‎رضا (ع) با مبانی انسان‎شناسی اومانیسم پرداخته است.

توسعه افق اندیشه و حقیقی‎طلبی یک مسلمان بر حقایق عینی و باطنی، منحصر نبودن منابع معرفتی در حس و تجربه و توسعه آن بر منابع وحیانی در راستای تشخیص عمیق‎تر مصداق‎های حق و باطل و خیر و شر، اشتمال «کرامت انسان» بر دو حوزه «ذاتی» و «اکتسابی و ارزشی»، نشات‎گرفتن کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از خداوند، قابلیت سلب اختیاری کرامت ذاتی انسان از سوی خویش، اشتمال کرامت انسان افزون بر حوزه معنوی، فردی و اخروی بر ساحت‎های مادی، دنیوی، اجتماعی و حکومتی؛ زیربنا بودن انسانیت انسان و روبنا بودن نیاز‌های مادی، نفسانی و غریزی‎اش؛ منافات نداشتن مجازات‎های اسلامی با کرامت انسان و… از اساسی‎ترین برتری‎های نظری و کاربستی کرامت انسان از منظر انسان‎شناسی دینی آن امام همام و دستاورد و نوآوری ویژه مقاله حاضر شمرده می‌شود.».

انتهای پیام