فصلنامه علمی ـ پژوهشی «مطالعات اسلام و روان‌شناسی» در ایستگاه 22

به گزارش ایکنا؛ در بیست و دومین شماره از دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات اسلام و روان‌شناسی»، مقالاتی با عناوین «ساخت و ارزیابی روان‌سنجی مقیاس دینداری نوجوانان دبیرستانی ایران» نوشته محمد خدایاری‌فرد، سعید اکبری زردخانه، رامین هاشمی گشنیگانی و محمدجواد فهیمی‌فر؛ «ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش نیازهای معنوی در دانشجویان» تالیف آزاده خواجویی میرزاده، عباس رحمتی و رضا ایرانمنش؛ «بررسی رابطه بین «سبک زندگی اسلامی» با «رضایت زناشویی» با واسطه‌گری «خوش‌بینی» نوشته احمد برجعلی، فرامرز سهرابی، حسین اسکندری، عبدالله معتمدی و احمد فلاح منتشر شده است.

همچنین مقالات «تدوین پروتکل درمانی بر اساس «ذهن آگاهی» مبتنی بر فعالسازی «طرحواره های معنوی-اسلامی»در «رضایتمندی زناشویی» دانشجویان» تالیف مریم نیکوی، مسعود آذربایجانی و کیومرث فرحبخش؛ «روان‌شناسی اجتماعی و باورهای تمدن‌ساز امام خمینی قدس سرّه» نوشته محمد بهشتی؛ «پیش‌بینی «آسایش درونی» بر اساس «نگرش به دین» با واسطه‌گری «امید» و معنای زندگی» به قلم ناصر آقابابایی، فرامرز سهرابی، حسین اسکندری، احمد برجعلی و نورعلی فرخی؛ «اثربخشی الگوی کوتاه مدت «درمانگری چندبعدی معنوی(SMP)» بر «مهار نشانگان افسردگی» نوشته مرتضی روحانی، مسعود جان‌بزرگی، حسن احدی و محمدرضا بلیاد از دیگر مقالات منتشر شده در این شماره از مجله است.

در چکیده مقاله «ساخت و ارزیابی روان‌سنجی مقیاس دینداری نوجوانان دبیرستانی ایران» آمده است «بر اساس مطالعات انجام­شده بسیاری از کشش­های مذهبی و تحولات دینی در دوران نوجوانی شکل می‌گیرد. هدف از پژوهش حاضر ساخت ابزاری روا و معتبر به منظور سنجش دینداری نوجوانان بود. روش پژوهش در این مطالعه از نوع توصیفی بود. پژوهش حاضر شامل دو فاز ساخت و استانداردسازی بود. بدین منظور در فاز ساخت 90 گویه به عنوان مخزن آیتم تهیه شد که در انتهای این فاز مقیاس مقدماتی با 42 گویه تهیه شد.

در فاز استانداردسازی نسخه نهایی بر اساس داده‌های 849 دانش‌آموز دبیرستانی 6 منطقۀ شهر تهران -که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند- با 36 گویه فراهم شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی گروه مدرج‌سازی بیانگر وجود سه عامل باور دینی، عواطف دینی و رفتار دینی بود. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی گروه روایی‌یابی نیز حاکی از برازش مناسب‌تر ساختاری با سه عامل نظری است. بررسی اعتبار آیتم‌ها، زیرمقیاس‌ها و کل مقیاس مدل نهایی نشان داد دامنۀ ضرایب همگونی درونی زیرمقیاس­ها بین 92/0 تا 88/0 است. ضرایب همبستگی نمرۀ آیتم­‌ها با نمرۀ کل زیرمقیاس مربوطه 46/0 تا 76/0 است. بحث در نتایج نیز مشخص کرد مقیاس دینداری نوجوانان از ویژگی‌های روان‌سنجی مناسب برخوردار است و می­توان از آن به‌عنوان ابزاری مناسب در مجموعه­های پژوهشی با نوجوانان مسلمان استفاده کرد».

نویسنده مقاله «ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش نیازهای معنوی در دانشجویان» در چکیده مقاله خود آورده است «هدف پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش نیازهای معنوی می باشد. نسخه اولیه مقیاس با محوریت مقاله نیازهای معنوی (شجاعی، 1386) با تعداد 164 گویه صورت بندی شد. جامعه هدف، دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان بود. نوع تحقیق، توصیفی- تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شد. سپس بر اساس نظرات اساتید، به74 ماده تقلیل یافت. از طریق نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد740 دانشجو به عنوان گروه نمونه به پرسشنامه پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss و روش ماتریس کوواریانس یا همبستگی از نوع تحلیل عاملی با روش تحلیل عاملی تأییدی مؤلفه های اصلی استفاده شد. نتایج تحلیل ضریب پایایی درونی از طریق آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه را 98/0 نشان داد. بار عاملی همۀ مؤلفه ها در دامنه 82/0 تا 92/0 و همه سؤال ها در دامنه 58/0 تا 86/0 معنا دار بود. پس این مقیاس می تواند نیازهای معنوی را با مقاصد پژوهشی و تشخیصی مورد سنجش قرار دهد».

در چکیده مقاله «بررسی رابطه بین «سبک زندگی اسلامی» با «رضایت زناشویی» با واسطه‌گری «خوش‌بینی» می‌خوانیم «هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین «سبک زندگی اسلامی» با «رضایت زناشویی» با واسطه­گری «خوش­بینی» است. روشِ آن، همبستگی و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار AMOS20 است. جامعه آماری اش، کارکنان متاهل دولت تعیین شد، بطوری که 214 نفر از کارمندان متاهل (94 مرد و 120 زن) سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ساکن در شهر تهران بصورت خوشه‌ای و تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه رضامندی همسران (افروز)، پرسشنامه خوش‌بینی اسلامی (نوری) و پرسشنامه سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی (حیرت و همکاران) پاسخ دادند. یافته­‌ها نشان داد بین سبک زندگی اسلامی و رضایت زناشویی رابطه مثبت و معناداری (01/0>P) وجود دارد، بطوری­که سبک زندگی اسلامی اثر مستقیم و معنادار بر رضایت زناشویی دارد (05/0>P). همچنین مقدار استاندارد اثر غیرمستقیم سبک زندگی با واسطه­‌گری خوش‌بینی بر رضایت زناشویی در سطح 05/0 معنادار می‌باشد. بنابراین سبک زندگی اسلامی با واسطه‌گری خوش‌بینی، بر رضایت زناشویی اثر غیرمستقیم دارد و دو متغیر خوش‌بینی و سبک زندگی اسلامی، رضایت زناشویی را تبیین می‌کنند».

در چکیده مقاله «تدوین پروتکل درمانی بر اساس «ذهن آگاهی» مبتنی بر فعالسازی «طرحواره های معنوی-اسلامی»در «رضایتمندی زناشویی» دانشجویان» آمده است «هدف از انجام پژوهش حاضر تدوین پروتکل درمانی براساس« ذهن آگاهی» مبتنی بر فعالسازی «طرحواره های معنوی-اسلامی» در «رضایتمندی زناشویی» زنان دانشجو بود؛ جامعه آماری عبارت بود از زنان دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور در سال تحصیلی-95139؛ تعداد 28نفر بصورت داوطلبانه و در دسترس که نمره پایینتری در رضایتمندی رناشویی داشتند انتخاب شده و بصورت تصادفی به گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه 14 نفر) اختصاص یافتند. هر دو گروه یک‌بار پیش از انجام آزمایش، یک‌بار بلافاصله پس از اتمام آزمایش و یک‌بار یک ماه پس از انجام مداخلات، پرسشنامه رضامندی زناشویی جدیری را تکمیل کردند. داده‌ها به وسیله آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه و چندراهه تحلیل شدند.یافته هانشان داد که پروتکل درمانی تدوین شده توسط پژوهشگر توانسته است افزایش معناداری در میزان رضایتمندی زناشویی دانشجویان ایجادکند.‌ این افزایش در مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود. در نتیجه می‌توان گفت پروتکل درمانی ذهن آگاهی مبتنی بر طرحواره های معنوی- اسلامی،‌ ‌شیوة مناسبی برای افزایش رضایت زناشویی زوجین است».

نویسنده مقاله «روان‌شناسی اجتماعی و باورهای تمدن‌ساز امام خمینی قدس سرّه» در چکیده مقاله خود آورده است «هدف این پژوهش پاسخ دادن به این سؤال است که «عوامل و مؤلفه‌های تمدن اسلامی (در بعد مادی و معنوی) چیست و چه تلازمی بین این دو بعد وجود دارد؟». روش پژوهش عبارت است از تحلیل نظری در محتوای آثار مکتوب باقی مانده از امام خمینی (ره). نتایج به دست آمده نشان می دهد که: 1. «تمدن اسلامی» حقیقتی است که در آن، عوامل مادی و معنوی تلازم دارند؛ 2. بعضی از مؤلفه‌های تمدن اسلامی عبارتند از: دانش، پیشرفت و رفاه، معنویت، امنیت، سیاست، امت اسلامی و وحدت اسلامی و...؛ 3. تمدن اسلامی مبتنی بر منظومه فکری امام خمینی (ره) توحید محور است و تمام مولفه های فوق، بر محور توحید جریان می یابند؛ 4. علم و فناوری و پیشرفت مادی اگر با مدیریت عقل و وحی باشد جامعه رو به تکامل و تعالی خواهد بود و چنانچه با مدیریت عقل و وحی نباشد جامعه رو به انحطاط می‌گذارد».

در چکیده مقاله «پیش‌بینی «آسایش درونی» بر اساس «نگرش به دین» با واسطه‌گری «امید» و «معنای زندگی» آمده است «پژوهش‌ها گویای رابطه مثبت دینداری با آسایش و سلامت جسمی و روانی اند. پژوهش پیش رو به بررسی ارتباط «نگرش به دین» (شامل باورها و مناسک دینی) با «آسایش درونی» (شامل شادی، رضایت از زندگی، و حرمت خود) از طریق «امید» و «معنای زندگی» می‌پردازد. 493 دانشجو از رشته‌های مختلف دانشگاه‌های تهران به صورت غیر تصادفی انتخاب شدند و به این پرسشنامه‌ها پاسخ دادند: «مقیاس شادی درونی»، «مقیاس رضایت از زندگی»، «مقیاس حرمت خود روزنبرگ»، «مقیاس نگرش مسلمانان به دین»، «آزمون هدف در زندگی»، و «مقیاس امیدواری». یافته‌ها نشان دادند که نگرش به دین با شادی، رضایت از زندگی، حرمت خود، امیدواری، و معنای زندگی رابطة مثبت دارد. آزمون سوبل نقش واسطه‌ای امیدواری و معنای زندگی را در روابط نگرش به دین با شادی، رضایت از زندگی، و حرمت خود تائید کرد. امید و معنا جوهرة دین قلمداد شده‌اند. نتایج پژوهش حاضر گویای آن‌اند که جوهرة دین به آسایش انسان‌ها کمک می‌کند».

همچنین در چکیده مقاله «اثربخشی الگوی کوتاه مدت «درمانگری چندبعدی معنوی(SMP)» بر «مهار نشانگان افسردگی» آمده است «پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر «الگوی کوتاه مدت درمانگری چندبعدی معنوی» بر «مهار نشانگان افسردگی» شکل گرفت. طرح پژوهش از نوع نیمه تجربی، با روش پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری را مبتلایان به افسردگی مراجع کننده به «مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مشهد» و «مرکز مشاوره با رویکرد دینی» حرم مطهر تشکیل دادند. که با رعایت ملاک های ورود و خروج، 40 مراجع انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای گرفتند. ابزار پژوهش «پرسشنامه افسردگی بک» و «پرسشنامه خودپنداره- خداپنداره جان بزرگی» بود. گروه آزمایش در 12 جلسه یک و نیم ساعته مداخله را دریافت کردند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد بین دو گروه در نشانگان افسردگی، کاهش معناداری وجود داشت. این مداخله با اصلاح خودپنداره (تصویر ساختگی از خود) و خداپنداره (تصویر ساختگی از خدا) زمینه تقویت و ایجاد تصویر واقعی از خود و تصویر واقعی از خدا را نیز فراهم کرده و مکانیزم درمان و پایداری نتایج را تامین می کند».

یادآور می‌شود، علاقه‌مندان برای دریافت اصل مقالات می‌توانند به سایت مجله به نشانی islamicpsy.rihu.ac.ir مراجعه کنند.

انتهای پیام