جلد 15 دایرةالمعارف قرآن کریم رونمایی و نقد شد
گروه حوزه‌های علمیه ــ جلد پانزدهم دایرةالمعارف بزرگ قرآن امروز، 30 آبان، با حضور مدیر حوزه‌های علمیه کشور در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم رونمایی شد.
به گزارش ایکنا، در ابتدای این مراسم که امروز 30 آبان با حضور مدیر حوزه‌های علمیه کشور، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و فعالان علمی و قرآنی حوزه و دانشگاه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، از جلد 15 اثر فاخر این پژوهشگاه رونمایی شد.
در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی‌مقدم، مدیر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم گفت: تجلیل از دایرةالمعارف، تجلیل از قرآن کریم در مذهب تشیع و کشیدن خط بطلان بر اندیشه باطلی است که تصور می‌کند که شیعه به قرآن توجه ندارد.
وی تصریح کرد: در این دایرةالمعارف، فعالیت در مرز دانش پژوهشمند پیش رفته است و امروز این دایرةالمعارف امتیازات مهمی از جمله برخورداری از عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی دریافت کرده است.
تخصصی بودن دانشنامه
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین طارمی، معاون دانشنامه جهان اسلام به عنوان ناقد این اثر با بیان اینکه این دایرةالمعارف در یک حوزه علمیه معین کار می‌کند، افزود: برخی تصور می‌کنند که دایرةالمعارف‌ها در حوزه عمومی کار می‌کنند که این مسئله در این دایرةالمعارف اصلاح شده و این اثر کاملاً تخصصی است.
معاون دانشنامه جهان اسلام با بیان اینکه دایرةالمعارفهای تخصصی نسلی نوین در عرصه دایرةالمعارف‌نویسی است، گفت: در حال حاضر بهترین قالب، قالب الفبایی و مستندنویسی است که در این اثر نیز چنین مسئله‌ای رعایت شده است.
طارمی اظهار کرد: مدخل‌گزینی به شکل مستوفا البته با کمی مبالغه انجام شده است که می‌توان در این عرصه تجدید نظر علمی انجام داده شود؛ همچنین معرفی مفسران قدیمی نیز می‌توانست بیشتر در این اثر نمایان‌تر باشد.
پژوهشگرعرصه دایرةالمعارف‌نویسی گفت: گاهی برخی از مدخل‌ها قابل فهم نیست؛ مثلاً در اسمای الهی که هر فعلی به خدا نسبت داده می‌شود یک مدخل ساخته شده است؛ البته این موارد جزو اشکالات قرار نمی‌گیرد بلکه موارد جزئی است که می‌توانست به شکل دیگری بیان شود.
وی افزود: در مدخل‌نویسی‌ها برخی از منابع نباید در کنار منابع دیگر بنشینند؛ برخی از منابع، منابع کلاسیکی نیستند و نباید به عنوان منابع در فهرست ارائه شوند و باید برای مراجعه‌کننده قابل فهم باشد که از چه اثری استفاده شده است.
طارمی اظهار کرد: در باب رویکرد مقالات نیز باید گفت که مقالات باید مشخص شود که با چه رویکردی تنظیم شده است؛ مثلاً یک نویسنده با رویکرد فلسفی نگاشته است یا رویکرد عرفانی؛ اگر این مبحث تفکیک شود می‌تواند ذهن مخاطب را به سمت فهم بهتر سوق دهد.
وی با بیان اینکه برای ترجمه این اثر دیر شده است، تاکید کرد: به نظر می‌رسد که در مورد کاری که تاکنون انجام شده است همین الان باید تیمی را آماده کنید که طرح ترجمه را آغاز کنند؛ زیرا در جهان با زبان فارسی نمی‌توانیم این مجموعه غنی را عرضه کنیم و تمام زحمتی که کشیده شده باید به خوبی به جهان و با زبان روز عرضه شود.
طارمی گفت: در کنار این فعالیت علمی باید ترجمه با دو ملاحظه انجام شود؛ اول اینکه برخی از مقالات مورد بررسی و ترجمه شود؛ برخی از مدخل‌ها را هم می‌توان حذف و تبدیل کرد؛ در رویکرد و ساختار باید سازمان‌دهی قوی انجام شود و برخی از اصلاحات که ناظر به پژوهش‌های روز است انجام گیرد و به دنیا عرضه شود.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین محامی، از محققان دایرةالمعارف با اشاره به آغاز روند دایرةالمعارف قرآن کریم گفت: در مرکز معارف قرآن با یک منطق خاص طرح‌های کلان قرآنی انجام می‌شود که تفسیر راهنما اولین کار بود.
وی افزود: پس از آن، بحث فرهنگ قرآن مطرح شد؛ یعنی پس از اینکه تک‌تک آیات برداشت شد به صورت موضوعی و معجم الفبایی طبقه‌بندی شد.
از فعالان گردآوری این دایرةالمعارف بیان کرد: طرح دایرةالمعارف طرح بعدی بود که مقالات گردآوری و خوشبختانه کار نیز توسعه یافته و دانشنامه‌های تخصصی از آن استخراج شد؛ در ادامه کار به دنبال تفسیر موضوعی هستیم؛ به ویژه در رشته‌های خاصی که چندان حوزوی نیست تا با نگاه قرآن و علوم به تفسیر بپردازیم.
وی گفت: با توجه به نیاز جدی جهان اسلام و حوزه‌های علمیه و مراکز دانشگاهی برای ورود مباحث قرآنی می‌تواند طرح‌های کلان تفسیر موضوعی و... نیز در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه نیز حجت‌الاسلام خراسانی، مدیر گروه دایرةالمعارفهای پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم بیان کرد: در این 20 سال افراد زیادی در این پروژه تلاش کرده و بیش از 100 پژوهشگر حوزوی و اساتید دانشگاه در تنظیم دایرةالمعارف کوشا بوده‌اند.
وی افزود: برخی از اعلامی که در حوزه علوم قرآن مطرح بودند و برخی از تفاسیری که قرار بود در قالب‌های مختلف عرضه شود، حذف و تعدیل شد. مدخل‌ها به سه هزار و 200 عدد کاهش پیدا کرد که البته در این زمینه مداخل اصلی که در آن خصوص فعالیت علمی انجام شده است دو هزار و 300 مدخل است.
مدیر گروه دایرةالمعارفهای پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم اظهار کرد: از جلد هشتم به بعد با توجه به اینکه بسیاری از دانشجویان به مقالات آن استناد می‌کردند، منابع نیز در ذیل مقالات ارائه شد و فلسفه اینکه تا جلد هفت به شکل مستقل بیان شده است، به دلیل صرفه‌جویی در منابع بود.
تدوین دانشنامه تخصصی اقتصاد
وی با بیان اینکه سعی شد از ظرفیت‌های علمی کشور نیز استفاده شود گفت: هنوز جای تفسیر بزرگ موضوعی و مجموعه پژوهش‌های دیگر خالی است که قطعاً در آینده می‌توانیم با برنامه‌ریزی بهتر به سمت این دانشنامه‌های تخصصی وارد شویم که از جمله آن‌ها تنظیم دانشنامه تخصصی اقتصاد است.
استاد حوزه یادآورشد: یکی از دغدغههای جدی این طرح، ترجمه این اثر بود؛ قطعاً ترجمه آثار علمی به ویژه این پروژه بزرگ یک مسئله الزامی است که باید به شکل قوی و دقیق انجام شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین لک‌زایی، مدیر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی نیز گفت: فعالیت‌هایی که در پژوهشکده معارف قرآن انجام شده است، کارهای زمین مانده و زیرساختی بود که باید انجام می‌شد؛ اگر به دنبال بحث توانمندسازی علوم اسلامی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه معاصر هستیم باید نظیر این فعالیت‌ها را انجام دهیم.
وی افزود: در این مرکز یک سرمایه انسانی کم‌نظیر شکل گرفته است و امیدواریم که این توفیق برای خادمان این عرصه وجود داشته و این فعالیت‌ها ادامه داشته باشد و این شجره طیبه شاخ و برگ‌های جدید پیدا کند.
وی اظهار کرد: دغدغه علمی و دانشی که افق‌های جدیدی را پیش روی ما باز می‌کند، دانشنامه‌های تخصصی و تفسیر موضوعی به عنوان دغدغههای جدی دفتر تبلیغات است.
در ادامه این مراسم دایرةالمعارف قرآن کریم که به همت پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم تهیه شده است با حضور حجت‌الاسلام واعظی، آیت‌الله اعرافی و حجج اسلام لک‌زایی، محامی، طارمی و خراسانی رونمایی شد.
انتهای پیام
