نگاهی به فضایل و مناقب پیامبر اعظم(ص)

به گزارش ایکنا از لرستان، ولادت باسعادت نبی مکرم اسلام حضرت محمدمصطفی(ص) در ماه ربیع‌الاول واقع شده است که بنابر قول شیخ کلینی و علمای اهل تسسن این ولادت در 12 ربیع‌الاول اتفاق افتاده و علمای شیعه نیز معتقد هستند این ولادت در هفدهم ربیع بوده است لذا از 12 تا 17 ربیع‌الاول به نام هفته وحدت نام‌گذری شده است تا بدین‌وسیله گامی در راستای تقویت هرچه بیشتر وحدت بین شیعه و سنی و امت اسلامی برداشته شود.
پیامبراکرم(ص) در فصل بهار متولد شده است و زمان ولادت وی بین طلوع فجر و طلوع آفتاب بوده است کمااینکه نبی مکرم اسلام در هنگام تولد یتیم بود و در شش سالگی نیز مادرش آمنه را از دست داد لذا او را علاوه بر یتیم، لتیم یعنی کسی‎که هم از پدر و هم از مادر یتیم است، خوانده‌اند.
نبی مکرم اسلام از اصالت خانوادگی برخوردار بود و در همان دوران کودکی از فضیلت و مناقب فراوانی برخوردار بود و ویژگی‌هایی داشت که کمتر نوجوانی آن‌ها را دارا بوده است او اُمی و درس‌ناخوانده بود حتی در سن چهل سالگی که به پیامبری مبعوث شد باز هم درس‌ناخوانده و اُمی بود اما او کتابی برای بشریت آورد که کسی نمی‎تواند مثل آن‌را بیاورد.
پیامبراکرم(ص) در دوران نوجوانی و جوانی تا سن چهل سالگی که هنوز به رسالت مبعوث نشده بود بُت نپرستید با وجودی‎که مکه سرزمین بُت‌ها و بُت‌پرستی بود اما پیامبراکرم(ص) هزگز به بُت‌پرستی علاقه‌ای نشان نداد و همیشه از بُت‌پرستی و خُرافه‌پرستی بیزار بود به‌نحوی‌که یک روز وقتی پیامبر می‎خواست با سایر کودکان به صحرا برود حلیمه مهره‌ای بر دست او بست و پیامبر علت این‌کار را پرسید حلیمه گفت این مهره تو را از خطرات حفظ می‎کند که پیامبر فرمود کسی با من است که من‌را محافظت و حفظ می‎کند من نیازی به این چیزها ندارم.
ویژگی دیگر پیامبراکرم(ص) این بود که او هرگز آلوده به لهو و لعب نشد علی‎رغم این‌که مکه سرزمینی بود که لهو و لعب در آن فراوان بود و مشهور است عرب جاهلی به شعر و شکم و شهوت مشهور بوده‌اند اما پیامبراکرم(ص) پاک بود و هرگز خودش را آلوده به این چیزهای حرام نکرد.
ویژگی دیگر پیامبراکرم(ص) صداقت و امانت‌ بود پیامبر را همه مردم شخصی امین و راستگو می‎شناختند و به او لقب «محمدامین» داده بودند و از دیگر ویژگی‌های نبی مکرم اسلام می‎توان از مؤید بودن به تاییدات الهی و برخورداری از عقل، هوش و زیرکی اشاره کرد کمااینکه عملکرد او در موضوع حجرالاسود گویای عقل کل بودن و هوش و زیرکی اوست.

اخلاق فردی پیامبراعظم(ص)

انسان‌ها برای رفع نیازهای شخصی و غریزی خود، رفتارهایی انجام می‎دهند: خوردن و آشامیدن، لباس پوشیدن، سخن گفتن، راه رفتن، نظافت و آراستگی و کارهای دیگری از این قبیل،چگونگی این رفتارها، نمایان‌گر شخصیت آن‌ها و بازتاب عقاید و اندیشه‌های آن‌هاست.
خداوند متعال که پیامبران خود را برای تربیت و تزکیه مردم برانگیخت الگوی برتر را پیامبراکرم(ص) قرار داد تا همگان در همه رفتارهای خود از ایشان تبعیت کنند.رفتارهای فردی که تاریخ از ایشان ثبت کرده و در منابع و متون دینی نیز موجود است، نمونه‌ای زیبا و شگفت‌انگیز است که برای همه انسان‌ها در تاریخ، اسوه حسنه و راهنمای نجات‌بخش است.آن بزرگوار لباس ساده‌ای داشت و هرچه مباح بود به تن می‎کرد و به نوع پوشاک توجهی نداشت، فقط سادگی و نظافت آن مهم بود.به نظافت و پاکیزگی و آراسته بودن ظاهر، بسیار اهمیت می‎داد و در کودکی نیز موهایش را شانه می‎زد و مرتب می‎کرد.
زندگی ساده و بی‌آلایشی داشت و زرق و برق و تجملات را از خود دور می‎کرد و قناعت را سرلوحه خویش ساخته بود.
او با تواضع بسیار بر زمین می‎نشست و زیراندازش حصیر بود.بالش چرمی که با لیف خرما پُر شده بود زیر سر می‎گذاشت و هرگز سه روز متوالی از نان گندم، سیر نخورد.
از هیچ سلطانی هراس نداشت و مسمندان و پادشاهان را با یک روش، به توحید دعوت می‎کرد.رسول خدا(ص) در عین ساده‌زیستی در خوراک و پوشاک و مرکب، جلال و هیبت خاصی داشت و در میان اصحاب، بسیار عزیز و گرامی بود.آری این سیره و اخلاق فردی، به او نفوذ کلام می‎داد و آموزه‌های الهی را با قاطعیت پیش می‎برد.

سیره پیامبر(ص) در لباس و پوشش

لباس و پوشش یکی‌از نیازهای مادی انسان است.آدمی ناچار است که با جامه‌ای خود را بپوشاند و از سرما و گرما در امان باشد و در اجتماع با ظاهری مناسب حضور یابد.الگوهای فراوانی در این باره وجود دارد که سیره پیامبراکرم(ص) در این زمینه برجسته است.
آن حضرت هیچ‌گاه به لباس و نوع و جنس آن، فخر نمی‎کرد و اساساً توجهی به این‌گونه مسائل نداشت.آن‌چه که برای آن بزگوار مهم بود نظافت و پاکی و آراستگی لباس بود و این‌که باعث غرور و تکبر و خودستایی نشود، اما درباره جنس لباس باید گفت: لباس پنبه‌ای و نیز لباس پشمی مورد علاقه آن حضرت بود.
امام علی(ع) می‌فرماید: «لباس‎های پنبه‌ای بپوشید، چراکه آن، لباس پیامبر خداست»(وسائل الشیعه، ج 5، ص 35)
آن حضرت، هم لباس بُرد یمانی می‎پوشید، هم جُبه‌ای پشمین و خشن از پنبه و کتان.(بحارالانوار، ج 16، ص 227) می‎فرمود: «پنج چیز را تا زنده‌ام ترک نمی‎کنم، یکی‌از آن‌ها پوشیدن لباس پشمی است».
در روان‌شناسی رنگ‌ها و تاثیر آن‌ها بر روحیه انسان، بر رنگ سفید و سبز تاکید زیادی شده است که در آرامش و نشاط آفرینی، نقش مؤثری دارند.از همین‌رو، جامه‌های پیامبر اکرم(ص)، بیشتر سفید بود و می‎فرمود: «لباس سفید را بر زندگان‌تان بپوشانید و مردگان‌تان را هم با پارچه سفید کفن کنید».(سنن‌النبی، ص 120 و المحجة البیضاء، ج 4، ص 140)

علاقه پیامبر به رنگ سبز و ناپسند دانستن رنگ سرخ

ایشان ملحفه‌ای داشت که با زعفران رنگ‌آمیزی شده بود و گاهی تنها با پوشیدن همان، با مردم نماز می‎خواند.(المحجة البیضاء، ج 4، ص 141) رسول خدا(ص) رنگ سبز را هم می‎پسندید و برخی لباس‌های ایشان سبز بود.رنگ سرخ، رنگی بود که پیامبر خدا(ص) برای لباس، آن‌را نمی‎پسندید.تمیزی و آراستگی در عین سادگی، مشخصه بارز رسول خدا(ص) بود.در لباس و پوشش نیز همین‌ ویژگی را داشت و در مورد نظافت جامه می‎فرمود: «هر کسی لباسی گرفت، پس آن‌را تمیز و نظیف کند».(مکارم‌الاخلاق، ص 103)
رسول خدا(ص) هرگاه لباس تاره می‎پوشید، خدا را شکر می‎کرد.غیر از شکر و سپاس، هنگام پوشیدن لباس نو، دعا هم می‌کرد و می‎فرمود: «خدایی را سپاس که بر تن من چیزی پوشاند تا پوشش من باشد و میان مردم آراسته باشم».(بحارالانوار، ج 16، ص 251 و الحجة البیضاء، ج 4، ص 141)
پیامبر گرامی اسلام مردم را از پوشیدن لباس بلند که بر زمین کشیده شود، نهی می‌کرد، زیرا در جاهلیت، نشانه تکبر بود و خود آن بزرگوار، جامه‌ای می‎پوشید که از نظر بلندی به قوزک‌ پاهایش نمی‎رسید.(سنن‌النبی، ص 120) این در مورد جامه‌ای بود که همچون لنگ به کمر می‎بست و جامه‌ای که از رو می‎پوشید، تا نصف ساق پا می‎رسید.لباس ایشان گاهی جامه‌ای کوچک‌تر از قطیفه(شَمله) بود، یا جامه‌ای پشمین و راه‌راه با خطوط سیاه و سفید که وقتی آن‌را به بر می‎کرد، هیئت زیبایی می‎یافت.
ساده‌زیستی رسول خدا(ص) و وابسته نبودن به جلوه‌های فریبنده دنیا و به ناز و نعمت آن دل نبستن و به جلوه‌های مادی دل خوش نداشتن، در همه شئون زندگی وی متجلی بود.ازجمله در کیفیت و نوع لباس و فرش و زیرانداز و ... نقل شده که گاهی آن حضرت، روی حصیر می‎خوابید، بی‎آن‌که جز آن چیزی زیرش باشد.هرچه فراهم بود می‎پوشید، چه قطیفه‌ای باشد که به بر کند، یا بُرد عالی که بپوشد، چه جُبه پشمین، هرچه که از حلال می‎بافت می‎پوشید.مهم مباح بودن جامه بود که برای رسول خدا(ص) اهمیت داشت، نه قیمت و جنس و دوخت و جذاب بودنش.آن حضرت به صحابی پارسای خود ابوذر غفاری فرمود: «ای ابوذر! من لباس خشن و سخت می‎پوشم، روی زمین می‎نشینم، انگشت‌هایم را پس از غذا می‌لیسم، بر چهارپای بی‌زین سوار می‎شوم و کسی را در ردیف خود سوار می‌کنم.این‌ها از سنت‌های من است، هر کس از سنن من روی‌گردان شود، از من نیست».(سنن‌النبی، ص 131)
کلاه، عمامه، دستار و عرق‎چین، گرچه پوشاننده بدن نیست، ولی در ردیف جامه به‌شمار می‎آید از سنت‌های اسلامی، پوشاندن سر است، چه هنگام عبادت و نماز، چه در مواقع دیگر.پوشش پیامبراکرم(ص) برای سر خود، اغلب «عمامه» بود، هنگام نماز و خطبه و جهاد، به تناسب شرایط، با چیزی سر را می‎پوشاند.گاهی هم سر برهنه بود.به روایت امام صادق(ع) پیامبر اسلام(ص)، عرق‌چین و کلاه سفید راه‌راه می‎پوشید و در هنگام جنگ، عرق‌چین بر سر می‌گذاشت که دو گوش داشت و روی گوش‌ها را می‎پوشاند.
در مواقع دیگر، از زیر عمامه، عرق‌چین هم بر سر می‎پوشید، البته گاهی بدون کلاه بر سر می‎نهاد، یا کلاه بدون عمامه می‎پوشید.عمامه سیاهی داشت که بر سر می‎پیچید و با آن نماز می‎خواند.

ناکید بر نظافت و آراستگی

آراستگی آن حضرت، به‌ویژه هنگام حضور در جمع مسلمانان در مسجد و برای خطبه و نماز، گوشه دیگری از سیره او را نشان می‎دهد. لباس نمازجمعه وی مخصوص بود.در بعضی روایات نیز آمده که غیر از لباسی که در روزهای غیر جمعه می‎پوشید، دو جامه مخصوص برای جمعه داشت.(بحارالانوار، ص 251)
پیامبر اکرم(ص) هرگاه لباس و پیراهن می‎پوشید ابتدا سمت راست را بر تن می‎کرد و هرگاه جامه از تن درمی‎آورد، از سمت چپ شروع می‎کرد.گاهی بی‎‌آن‌که جامه دیگری بر تن کند، روپوشی را بر اندام خود می‎افکند و دو طرف آن‌را بین دو شانه خود گره می‎زد و چه در خانه یا بیرون یا هنگام نماز بر جنازه‌ها، با همان حالت نماز می‎گزارد.گاهی نیز در یک لباس گشاد نماز می‎خواند دو عدد جامه بُرد بافته شده داشت که آن‌ها را تنها در حال نماز می‌پوشید، امت خویش را به «نظافت» دستور می‎داد و تشویق می‎کرد.(سنن‌النبی، ص 126)
آن حضرت، انجام کار را با دست راست و شروع از سمت راست را در همه کارهایش دوست داشت، در پوشیدن جامه و کفش، در شانه کردن موی.لباسی که می‎خرید، اگر آستین آن بیش از اندازه بود، مقدار اضافی را می‎برید و نمی‎گذاشت لبه آن‌را هم بدوزند و به همان حال می‎پوشید.
نبی مکرم اسلام در رابطه با آداب لباس‌پوشی فرموده است: «هر کس در دنیا لباس شهرت بپوشد(لباسی غیرمعمول که به‌خاطر آن انگشت‌نما شود)خداوند در روز قیامت جامه ذلت و خواری بر او می‎پوشاند» همچنین امام صادق(ع) از پدران خویش روایت کرده است که رسول خدا(ص) نهی می‎کرد که مردان، در لباس پوشیدن خود را شبیه زنان سازند و نهی می‎کرد که زنان، در لباس شبیه مردان شوند.(مکارم الاخلاق صفحات 101، 116 و 118)

برگرفته از کتاب «اسوه حسنه» تالیف آیت‌الله سیداحمد میرعمادی

انتهای پیام