ترویج نماز؛ نیازمند مشارکت استارتاپ‌های خلاق
گروه جامعه ــ سیدرضا سجادی‌نژاد با بیان اینکه سنت و تمدن اسلامی پیرامون نماز و مسجد شکل گرفته است، اظهار کرد: می‌توان توسعه و برنامه‌ریزی مربوط به نماز را به انجمن‌ها و بخش‌های خصوصی واگذاریم تا با شکل‌گیری فعالیت‌های داوطلبانه و استارتاپ‌های خلاقانه در این زمینه برنامه‌ریزی کنند و کارها را پیش ببرند، ستاد اقامه نماز هم بکوشد برای ادارات، سازمان‌ها و مدارس، برنامه‌ریزی و فعالیت مؤثر انجام دهد.
سیدرضا سجادی‌نژاد، مدرس دانشگاه ادیان و مذاهب قم و دین‌پژوه در گفت‌وگو با ایکنا درباره وضعیت اقامه نماز در کشورمان اظهار کرد: نماز از مناسک و فرایض مسلمانان است که درباره شکل و صورت برگزاری آن میان آنان اتفاق نظر کلی وجود دارد اما در برخی از نکات مربوط به جزئیات آن اختلاف نظر دارند. از همین روی، نماز شیعه با سنی و نماز سنی با سنی ممکن است در برخی از شرایط ظاهری متفاوت باشد مانند نحوه وضو گرفتن و چگونگی ایستادن و ذکرهای نماز اما درباره باطن و روح نماز هیچ اختلافی میان مسلمانان نیست، آنچه اهمیت دارد این است که نماز برای خداوند خوانده شود: «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي»(طه، 14) حتی می‌توان مدعی شد در این جنبه از خصوصیت نماز هیچ اختلافی میان عموم نمازگزاران نیست، خواه مسلمان باشد، خواه مسیحی و خواه یهودی یا زرتشتی.
این پژوهشگر افزود: در میان فرایض اسلامی به غیر از نماز، به حج و جهاد و زکات و روزه نیز می‌توان اشاره کرد. همه این فرایض در کنار یکدیگر تعریف می‌شوند و وزن خود را دارند اما رویکرد دولت‌های اسلامی در پرداختن به این مناسک‌ها متفاوت است. برای نمونه عموم دولت‌های اسلامی در ماه رمضان، دستورالعمل‌هایی برای برخورد با روزه‌خواران دارند اما این دستورالعمل‌ها در دولت‌های مختلف اسلامی یک حد و اندازه مشخص ندارد. از سوی دیگر، توجه به اهمیت این مناسک در میان مردمان مسلمان نیز یکسان نیست. این نگرش به تصویر «کاریکاتوری» از اسلام و مناسک اسلامی منجر می‌شود که در آن برخی فرایض اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند، همین تصویر کاریکاتوری را طی سال‌های اخیر به برخی نومسلمانان در جهان غرب آموزانده اند و در آن، جذابیت آموزه‌ای مانند جهاد برای آنان بیشتر شده است و از همین روی، بیشتر در معرض جذب به گروه‌های افراطی قرار می‌گیرند. این نکته نشان می‌دهد احتمالاً در تبلیغ دینی همه آموزه‌ها قابل تعلیم ابتدایی نیستند و مقدماتی لازم است.
سجادی‌نژاد در ادامه گفت: نماز اما در میان آموزه‌های اسلامی مناسب‌ترین ویژگی‌ها را برای انتقال سنت اسلامی دارد و تعلیم و ترویج آن می‌تواند راه را برای برداشت درست‌تر از اسلام هموار کند، همچنین نماز از نظر فراگیربودن زمانی و مکانی گسترده‌ترین فریضه است؛ مثلاً روزه داری اختصاص به زمان معین و محدودی در طول سال دارد. پرداخت زکات بایستگی‌هایی دارد و حج بعد از تحقق شرایط استطاعت، تکلیف و با یک‌بار اجرای مناسک جنبه تکلیفی آن برداشته می‌شود، اما این نماز است که هر انسان مسلمان در هر موقعیت و با هر وضعیتی می‌تواند به اجرای آن همت کند. حتی مسلمانان نخستین، نماز می‌گزاردند و هنوز انجام برخی اعمال برآنان حرام نشده بود، چنانکه گاه به نماز می ایستادند در حالی که هنوز آثار مستی به خاطر نوشیدن مشروب در آنان وجود داشت. باید توجه کنیم که سنت و تمدن اسلامی پیرامون نماز ساخته و احیا شده است، اولین عملی که پیامبر(ص) به آن اقدام کرد، نماز بود و اولین مکان عمومی که در اسلام ساخته شد، مسجد بود. مسجد در آثار تمدنی اسلامی نقشی بی‌بدیل دارد و نمازگزار با حضور در این کانون، تأثیر خود را بر تمدن اسلامی القا می‌کرد.
مدرس داشگاه ادیان و مذاهب قم تصریح کرد: تصور سیاست‌گذاران انقلاب اسلامی احتمالاً این است که وضعیت نماز، چهل سال بعد از انقلاب بسیار بهتر از دوران قبل از انقلاب باشد. اما گزارش‌هایی که خود متولیان امور گاه رسانه‌ای کرده‌اند نشان می‌دهد واقعیت چیز دیگری است. آنچه در جامعه نیز مشاهده می‌کنیم نشانگر آن است که وضعیت اقامه نماز با آنچه مورد انتظار دین است، فاصله بسیار دارد.
مدیرمسئول سایت «دین‌آنلاین» یادآور شد: واقعیت هرچه هست به نظر می‌رسد مسئولان نظام اسلامی اگر برای جهاد، سازمانی مانند سپاه و بسیج را مأمور می‌کنند و اگر برای حج، سازمان عریض و طویلی مانند حج و زیارت را متولی می‌کنند اما برای نماز به یک ستاد آن هم با برنامه‌ها‌‌یی در حد جشنواره کفایت کرده اند، البته بهتر هم این است که دست‌کم، نماز را حکومتی نکنیم بلکه توسعه و برنامه‌ریزی مربوط به آن را به انجمن‌ها و بخش‌های خصوصی واگذاریم تا با شکل‌گیری فعالیت‌های داوطلبانه و استارتاپ‌های خلاقانه در این زمینه برنامه‌ریزی کنند و کارها را پیش ببرند اما ستاد اقامه نماز هم در نهایت برای ادارات و سازمان‌ها و مدارس باید برنامه‌ریزی و فعالیت مؤثر انجام دهد.
وی در پایان گفت: البته بد نیست که ستادها و دستگاه‌های مسئول در امر ترویج اقامه نماز، توفیق یا عدم توفیق عملکرد خود را با بررسی‌های دقیق آماری و ارائه شفاف آن، توضیح دهند.
انتهای پیام
