مقصر آلودگی هوا کیست
آلودگی هرساله هوا در کلان شهرها به‌خصوص در فصول سرد سال، مجدداً موضوع کیفیت بنزین و سوخت و ساز خودروها را بر سر زبان‌ها انداخته است.
به گزارش ایکنا به نقل از صبح نو ،آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرها موضوع امروز و دیروز نیست، دهه‌هاست که آلودگی هوا نفس مردم را در سینه‌ها حبس می‌کند و هر سال با توجه به تغییرات جوی و وزش باد و ریزش باران این وضعیت کم وزیاد می‌شود. اما برنامه‌ریزی‌ها، بحث‌ها، سمینارها و... هم تقریباً هیچ کمکی به کاهش آلودگی هوا نکرده است، دعوای میان سازمان محیط‌زیست، وزارت نفت و خودروسازان هم که تاکنون چند بار خبری شده، همچنان ادامه دارد اما نکته مهم این است که اگر نهادها به وظایف ذاتی خود براساس قانون عمل می‌کردند، کیفیت هوای شهرها امروز شرایط بهتری داشت.
طبق گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران طی سال1396، تهرانی‌ها 14روز (چهار‌درصد) هوای پاک داشته‌اند. همچنین هوا 243روزسالم (67درصد) سالم بوده است. در سال گذشته 100 روز ناسالم(27درصد) برای گروه‌های حساس جامعه و هشت‌روز ناسالم برای تمام افراد جامعه (2درصد) ثبت شده است. این در حالی است که در مقایسه با سال 95 این آمار نشان‌دهنده افزایش 20 روز هوای ناسالم است. آلوده‌ترین روز از منظر شاخص کیفیت هوا در سال 1396 مربوط به 17 بهمن ماه با شاخص 177 و پاک‌ترین روز سال، روز چهار آذرماه با شاخص 37 بوده است. در سال 96 بیشترین روزهای آلوده به ترتیب در ماه‌های آبان و بهمن‌ماه رخ داده است. ماه مهر به‌علت وجود یک روز پاک و 29 روز سالم از مطلوب‌ترین کیفیت هوا نسبت به سایر ماه‌های سال برخوردار بوده و فروردین‌ماه نیز با 9 روز پاک از این حیث، رکورددار بوده است.
در سال‌های اخیر آلاینده ذرات معلق به‌ویژه ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون به‌عنوان آلاینده شاخص شهر تهران مطرح شده و طی سال 1396، 101 روز به لحاظ آلاینده PM2.5 ، در وضعیت نامطلوب قرار داشت. همچنین در هشت روز از روزهای سال 1396 کیفیت هوا از منظر آلاینده PM10 نیز، در وضعیت نامطلوب قرار گرفت. با این حال روز گذشته آقای عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست در جلسه هیأت دولت اظهار داشت: «الزام استفاده از بنزین تولید داخل و خودروهای داخلی، آلودگی هوای شهرهای بزرگ از جمله تهران را رقم زده است. در چنین شرایطی حاضر نیستیم از تولیدات خارجی برای حفظ سلامت مردم و محیط‌زیست استفاده کنیم.» معاون رییس‌جمهوری با این سخنان بار دیگر دست روی بحثی گذاشت که پیش از این هم بخش صنعت و خودروسازی و هم وزارت نفت به‌عنوان متولیان مورد مخاطب او، تولیدات‌شان را دارای استاندارد دانسته‌اند.
زنگنه: بنزین داخلی گوگرد پایینی دارد
وزارت نفت به‌عنوان متولی اصلی تولید انواع سوخت در کشور تاکنون بارها درباره کیفیت بنزین اظهار نظرهای مختلف کرده که تمام آن‌ها بر کیفیت مناسب بنزین‌های توزیعی اشاره داشته است. به گفته آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت بنزین توزیع شده در کلانشهر تهران به‌طور کلی از کیفیت خوبی برخوردار است و میزان گوگرد آن نیز در وضعیت استاندارد قرار دارد. این نکته قابل توجه است که روزانه بیش از ۲۴۰میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی در کشور توزیع می‌شود که از این میزان بنزین توزیع شده در هشت کلانشهر با استاندارد یورو ۴ و عدد اکتان بالای ۹۰ بوده و بخشی از گازوئیل توزیع شده در برخی استان‌ها نیز با استاندارد یورو ۴ صورت می‌گیرد.
در راستای سنجش کیفیت بنزین مورد استفاده در کنار پایش‌های سازمان‌های مسوول، نکاتی برای مصرف‌کنندگان مطرح شده تا با توجه به آن به صورت حدودی میزان کیفیت بنزین مصرفی خود را بسنجند. عدد اکتان بنزین یکی از نشانه‌های سنجش کیفیت بنزین به حساب می‌آید که با توجه به نوع خودرو هر چه این عدد بیشتر باشد، برای سوخت‌و‌ساز خودرو بهتر خواهد بود و اگر اکتان بنزین کمتر از مقدار لازم باشد باعث آلودگی بیشتر هوا شده و ضررهایی را برای خودرو ایجاد می‌کند.
به صورت کلی بنزین معمولی عدد اکتان ۸۷ و بنزین سوپر عدد اکتان ۹۳ دارد، قدرت تبخیر هم یکی دیگر از نشانه‌های سنجش کیفیت بنزین است که در شرایط آب و هوایی سرد بنزین باید قدرت تبخیر بیشتری داشته باشد و در شرایط آب و هوایی گرم کندتر تبخیر شود. به این معنا که در شرایط سرد آب و هوایی با فرض سالم بودن خودرو، با نخستین استارت و در زمانی که موتور خودرو به‌صورت کامل گرم نشده، موتور به صورت نامرتب کار کند باید به قدرت بنزین شک کرد.
خودروسازان پرتلاش
دو کارخانه اصلی تولید خودرو در کشور نیز از مخاطبان سخنان رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست محسوب می‌شوند. این در حالی است که خودروسازان همیشه این ادعا را مطرح کرده‌اند که خودروهای تولیدی آن‌ها دارای استانداردهای بین المللی در زمینه آلایندگی است. اگرچه این ادعا از سوی خودروسازان مطرح می‌شود اما نکته مهم این است که باید دید خودروهای تولیدی تا چند ماه بعد از ورود به بازار و استفاده از سوی مصرف‌کنندگان همچنان از استانداردهای لازم در زمینه آلودگی هوا برخوردارند. در این حوزه نیز می‌توان به آمار معاینه فنی خودروهای داخلی مراجعه کرد که در نخستین سال پس از پایان معافیت، به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند. البته بررسی‌های شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد از خرداد تا آبان‌ماه جز در خردادماه بنزن بنزین مصرفی صفر بوده است و این یعنی کیفیت سوخت تأیید شده است.
