خودآگاهی از منظر قرآن

به گزارش ایکنا از آذربایجان‌شرقی، خود آگاهی در قرآن به معنای بازیابی حقیقت خویش به واسطه پرورش و زنده کردن استعدادهای فطری و درونی است که در وجود او نهاده شده و سپس درک قلبی حقایق هستی و اسما و صفات الهی. بنابراین، ذات و جوهره ذاتی انسان، بازیابی و خود آگاهی اوست که به آن فطرتاً حبّ و عشق می ورزد.
از این رو، خود آگاهی دارای مراتب و شعبه‌های مختلفی بوده که مرتبه کامل آن بازیابی و خود آگاهی عرفانی است که با رابطه انسان با واقعیت و اصالت حقیقی او که همان خلیفه اللهی باشد، پیوند خورده است.
خودآگاهی یعنی آگاهی و هوشیاری بر خود. یعنی اینکه خود را با جزئیات هر چه بیشتر بشناسیم و بر خود آگاه شویم. خودآگاهی اولین مهارت هوش هیجانی و اساس رسیدن به کنترل رفتار است. با رسیدن به خودآگاهی ما به درک شفاف و صحیحی از شخصیت خود، نقاط ضعف، نقاط قوت، افکار، باور‌ها، انگیزه‌ها، هیجانات و سبک ارتباطی خود می‌رسیم. بسیاری از مردم می‌گویند و فکر می‌کنند که خود را می‌شناسند اما زمانی که قدم در راه آگاهی بر خود می‌گذارند متوجه می‌شوند که اصلا خود را نمی‌شناسند و جالب‌تر اینکه هر چه پیش می‌روند بیشتر پی به عدم شناخت از خود می‌برند.
خودآگاهی چیزی نیست که در چند ماه، یک یا دو سال کسب شود. خودآگاهی پروسه‌ای است که تا آخر عمر ادامه دارد و فقط هر روز بیشتر از دیروز می‌شود. دلیل این امر، عظمت و پیچیدگی شخصیت انسانی ما است. گاهی فهمیدن برخی از مسائل درباره خود در زمانی خاص ممکن است زود باشد و چند سال زمان برای آماده شدن ما برای مواجهه با خود لازم باشد. گاهی ماه‌ها و سال‌ها در فرار از برخی از واقعیت‌های درون خود به‌سر می‌بریم و پس از مدت‌ها ناگهان آن را می‌بینیم. خودآگاهی به ما کمک می‌کند که تاثیر هیجانات خود را بر افکار، گفتار و رفتارمان تشخیص دهیم و بفهمیم که چه هیجاناتی باعث به‌وجود آمدن چه شرایطی در زندگی ما شده‌اند. همچنین به ما توانایی ابراز صحیح هیجانات خود را می‌دهد. اغلب افراد در بیان احساسات خود مشکل دارند و نمی‌توانند احساسات خود را به شکل مناسبی ابراز کنند. آنها یا احساسات خود را پنهان می‌کنند یا واکنش هیجانی بر اساس احساسات خود نشان می‌دهند. مهارت خودآگاهی این توانایی را به افراد می‌دهد که بتوانند در لحظه، احساسات اصلی و دقیق خود را بیان کرده و به مناسب‌ترین شکل ممکن آنها را ابراز و با آن برخورد کنند.

انسان بهتر از همه می تواند برای اصلاح خود برنامه ریزی کند
حجت‌الاسلام محمود شربیانی، امام جمعه عجب‌شیر در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: انسان بیش از همه از نقاط قوت و ضعف خود با خبر است، بنابراین بهتر از همه می‌تواند برای اصلاح خود برنامه ریزی کند و عمل کند.
وی ضمن بازگو نمودن راهکاری برای قدم گذاشتن در مسیر صحیح زندگی افزود: برای قدم گذاشتن در مسیر صحیح زندگی و انتخاب راه درست از نادرست، ابتدا باید تمامی جوانب کار را سنجید و از تصمیم‌های گذشتگان و پیامدهای آن‌ها عبرت گرفت و به آن‌ها نظر افکند تا بهترین راه را انتخاب کرد و بهترین تصمیم را گرفت.
وی با استناد به آیه 14 سوره قیامت خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: بلکه انسان، خود بر نیک و بد خویش به خوبی بیناست.
حجت‌الاسلام شربیانی، از نتایج رشد خودآگهی در انسان گفت و ادامه داد: رشد خودآگاهی به فرد کمک می‏‌کند تا دریابد، تحت‏ استرس قرار دارد یا نه و این معمولا پیش شرط و شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین‏فردی موثر و هم‏دلانه است.
امام جمعه عجب‌شیر، یادآور شد: مهارت خودآگاهی یکی از اساسی ترین مهارت‌های زندگی است.
وی با اشاره به فرموده امیرمومنان علی(ع) افزود: امیرالمومنین علی(ع) می فرمایند: تعجب می‌كنم از انسانی كه وقتی چیزی مثلاً یک انگشتری را گم می‌كند، دائماً دنبالش است تا آن را پیدا كند ولی فكر نمی كند كه خودش را گم كرده است! چرا نمی رود خودش را پیدا كند؟ ای انسان! آیا تو نمی دانی خودت را گم كرده ای؟ برو خودت را پیدا كن، این از هر گمشده دیگر برای تو ارزش بیشتری دارد.
حجت‌الاسلام شربیانی، توانایی تصمیم گیری درست را با سلامت روانی مرتبط دانست و تاکید کرد: توانایی تصمیم گیری درست، به فرد کمک می‏‌کند تا به‏ نحو موثرتری در مورد مسایل زندگی تصمیم‏گیری کند. اگر اشخاص بتوانند در مورد اعمال خود، فعالانه تصمیم بگیرند، و جوانب متفاوت انتخاب‏ها را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی‏ کنند، مسلما در سطوح بالاتر سلامت روانی قرار خواهند گرفت.
خودآگاهی در حقیقت توانایی و آگاهی از ویژگی های خویش است
حجت‌الاسلام مهدی منصوری، امام جمعه شربیان در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: خودآگاهی در حقیقت توانایی شناخت خود و آگاهی از ویژگی‌ها، نقاط ضعف و قوت، تمایلات، ترس‏‌ها و انزجارهای‏ خویش است و اولین دستاورد تقویت مهارت خودآگاهی شناخت و مدیریت هیجانات اعم از خشم، غم، استرس و... است.
وی با استناد به آیه دو سوره انعام خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: او کسى است که شما را از گِل آفرید سپس مدتى مقرّر داشت تا انسان تکامل یابد و اجل حتمى نزد اوست (و فقط او از آن آگاه است.
حجت‌الاسلام منصوری، ادامه داد: خودآگاهی افراد را به لحظه حال می‌آورد زیرا شناخت خود به هوشیاری نیاز دارد و برای هوشیار بودن باید به زمان حال بیاییم.
امام جمعه شربیان، از خودآگاهی به عنوان پایه تقویت هوش معنوی گفت و یادآور شد: خودآگاهی پایه و اساس تقویت هوش معنوی است و درمجموع می‌توان گفت که برای تقویت هوش معنوی ابتدا باید هوش هیجانی افراد تقویت شود.
وی با اشاره به فرموده امام جعفر صادق(ع) افزود: ایشان می فرمایند: شناخت خویشتن، سودمندترین دانش ها است.
حجت‌الاسلام منصوری، مهارت خودآگاهی را عاملی برای کاهش خطاهای شناختی انسان دانست و تاکید کرد: مهارت خودآگاهی به انسان کمک می‌کند که نقاط قوت، نقاط ضعف و خود واقعی تان را بشناسد و خطا‌های شناختی انسان را از خود کاهش می‌دهد.

انتهای پیام