پژوهشهای قرآنی را دریابیم/ نیاز پژوهشگران به حمایت‌های مادی و معنوی
گروه معارف - در طول تاریخ نزول قرآن، بزرگان زیادی که در این عرصه وارد شدند و توفیقات بسیاری هم نصیبشان شده است کم نیستند اما راه نرفته و مطالب کشف نشده هنوز فراوان است؛ لذا باید طلاب و حوزه‌های علمیه برای پژوهش در این کتاب الهی و ترویج آن در جامه اهتمام بیشتری بکنند تا جوامع بشری از علوم قرآنی و نورانیت آن بیشتر بهره‌مند شوند.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، به منظور گسترش فرهنگ «پژوهش» در جامعه و ارج نهادن به مقام شامخ «پژوهشگران»، ۲۵ آذر از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور به نام «روز پژوهش» نامگذاری شد. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفته پژوهش نامگذاری کرد.
به مناسبت این روز پای صحبت‌های پژوهشگران قرآنی نشستیم.
ارتقای آموزش‌های قرآنی
سیدحسین میرتقی، پژوهشگر قرآنی و مؤلف کتب آشنایی با خط قرآن (سطح ۱ و ۲) که اخیراً منتشر و مراسم رونمایی از آن برگزار شد، ضمن تشکر از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد و مؤسسه فرهنگی قرآنی ثقلین در گفت‌وگو با ایکنا یزد اظهار کرد: قطعاً رشد و ارتقای هر برنامه آموزشی در گرو شناخت ابعاد و مسائل مختلف آن برنامه است و بدون اهتمام جدی به برگزاری مجامع علمی در این زمینه نمی‌توان رشد و ارتقای آموزش‌های قرآنی را هم انتظار داشت.
وی همچنین اتخاذ تدابیر لازم به منظور تشویق و ترغیب همه تلاشگران در این عرصه و حمایت از اقداماتی که در این مسیر صورت می‌گیرد و از جمله پژوهشهای انجام شده را امری بسیار ضروری دانست.
این پژوهشگر قرآنی پیرامون انگیزه خود از تألیف کتابهای آشنایی با خط قرآن گفت: من معتقدم آشنا کردن قرآن‌آموز فارسی زبان با خط قرآن و آموزش خواندن قرآن به چنین قرآن‌آموزی باید با توجه به ارتباط خط با زبان، پژوهشهای زبان شناختی و تاریخی انجام گرفته پیرامون خط اولیه قرآن و سیر تحول نظام نوشتاری قرآن کریم، برنامه‌ریزی صحیح و مناسب برای آموزش خواندن مصاحفی که بیشتر در کشور ما رایج هستند و تبیین ویژگی‌های رسم‌الخطهای آنها و همچنین استفاده مطلوب از آموخته‌های قرآن‌آموزان در آموزش خواندن فارسی صورت گیرد. در نظر گرفتن سطوح دقیقی برای آموزش را نیز امری بسیار ضروری است.
تحقق آرزوی 20 ساله
وی توجه به این نکات را انگیزه خود از تألیف کتابهای آموزش روخوانی قرآن (سطوح ۱، ۲ و ۳ دانش‌آموزی) و کتاب آشنایی با خط قرآن سطح ۱ بیان کرد و گفت: از اینکه به لطف خداوند دغدغه و آرزویی را که بیش از بیست سال داشته‌ام اکنون محقق شده است بسیار شاکرم.
اهمیت تکرار و استمرار در کسب مهارت در خواندن قرآن هم موضوعی بود که میرتقی به آن اشاره کرد و گفت در این کتابها به آن توجه کافی شده است.
این چهره قرآنی مباحث و موضوعات مطرح شده در کتاب آشنایی با خط قرآن (سطح ۲) را بخشی از مبانی زبان شناختی آموزش خواندن قرآن بیان کرد که آشنایی با آنها برای کلیه دست‌اندرکاران امر آموزش خواندن قرآن کاملاً ضروری است و متأسفانه اغلب شاهد عدم شناخت وآگاهی کافی نسبت به آنها و مشکلات اساسی و جدی در امر آموزش خواندن قرآن که ناشی از آن است، هستیم.
لزوم ایجاد مرکز اطلاع‌رسانی پژوهشهای قرآنی در یزد
میرتقی ایجاد مرکزی به منظور اطلاع‌رسانی شایسته پژوهشهای قرآنی انجام گرفته در استان یزد و معرفی فعالان قرآنی استان را بسیار ضروری دانست و اظهار امیدواری کرد: این مرکز موجب بهره‌گیری هر چه بیشتر از ظرفیت‌ها و توانمندیهای قرآنی استان هم در خود استان و هم سایر استان‌ها شود.
این چهره برتر قرآنی بیان کرد: همه کسانی که به لطف خداوند توفیق فعالیت در یکی از حوزه‌های قرآنی را دارند از نظرات و تجربیات و توانمندی‌هایی برخوردارند که باید مورد توجه قرار گیرند و در زمینه استفاده مناسب از آنها و معرفی آنها اهتمام لازم انجام گیرد و در صورتی که این موضوع مورد توجه همه ما قرار گیرد قطعاً آثار بسیار ارزنده‌ای خواهد داشت. این امر بهره‌گیری هر چه بیشتر از توانمندیهای قرآنی استان را هم به دنبال خواهد داشت.
نقش طلاب در ترویج پژوهشهای قرآنی
با توجه به اهمیت نقش طلاب و حوزه‌های علمیه در ترویج پژوهشهای قرآنی حجت‌الاسلام کارگر شورکی، مدیرحوزه علمیه خواهران استان یزد نیز در گفت‌وگو با ایکنا یزد ضمن تبریک روز پژوهش به پژوهشگران به‌ویژه پژوهشگران قرآنی اظهار کرد: به نظر می‌رسد نقش طلاب در ترویج و توسعه پژوهشهای قرآنی، ورود طلاب به فضای قرآن کریم و کلام الهی باز می‌گردد.
وی ادامه داد: در طول تاریخ نزول قرآن، بزرگان زیادی در این عرصه وارد شدند و توفیقات بسیاری هم نصیبشان شده است به‌ویژه کسانی که سر سفره علوم اهل بیت نشسته و از قرآن بهره‌ها برده و مروّج آن شده‌اند کم نیستند اما راه نرفته و مطالب کشف نشده هنوز فراوان است چرا که قرآن برای زمان و مکان خاصی نازل نشده بلکه کتاب هدایت و پاسخگوی انسانها برای همه اعصار، زمانها و مکانها است؛ لذا باید طلاب و حوزه‌های علمیه برای پژوهش در این کتاب الهی و ترویج آن در جامه اهتمام بیشتری بکنند تا جوامع بشری ازعلوم قرآنی و نورانیت آن بیشتر بهره‌مند شوند.
حجت‌الاسلام کارگر افزود: با توجه به وجود بطن قرآن و گرایش‌های علمی طلاب همراه با شناخت معیارهای صحت در تبیین، تحلیل و تفسیر آن بازتاب های فراوان آیات الهی را برای افراد پژوهشگر به وجود می‌آورد و به دنبال آن تراوش و ظهور نکات عمیق علمی پژوهشی متناسب با مبانی شریعت را فراهم می‌سازد البته این مسئله نیازمند پژوهشگر خودساخته با فطرتی پاک است که طلاب در حوزه‌های علمیه با قرین بودن در این اصل می‌توانند از فضای آیات قرآن بهترین استفاده علمی و معنوی را داشته باشند و با بهره‌مندی از سرچشمه زلال کلام اهل بیت(ع) و منابع اصیل علمای سلف و بزرگان عصر حاضر در مسیر رشد و توسعه تمدن ناب اسلامی گام برداشته و بعد از خودسازی، جامعه‌سازی قرآنی را با تولید ونشر آثار مناسب با مقتضیات زمان فراهم کنند.
خلأ پژوهشهای قرآنی
مدیرحوزه علمیه خواهران استان یزد گفت: آسیب‌های پژوهشی در میانه طلاب گاهی بر اساس کارهای فردی و سطحی‌نگری به آیات، خلط تحقیق با ترویج و دور شدن از موضوعات کاربردی قرآنی به وجود می‌آیند؛ لذا بسیاری از آنها قابل استفاده و انتشار نخواهد بود.
وی ادامه داد: از طرفی عدم ارتباط مراکز پژوهشی - قرآنی و جوامع قرآنی با حوزه‌های علمیه موجب پاسخگو نبودن دستاوردهای پژوهشی به نیازها و شبهات روز می‌شود، عدم حمایت لازم و کافی از پژوهش و پژوهشگر هم از دیگر مشکلات در این عرصه است.
حجت‌الاسلام کارگر افزود: بدون تردید برای رفع این امور به تجهیز علمی و روشی پژوهشگران قرآنی است، به علاوه هماهنگ نمودن تمام مراکز و بانک‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های علمی و پژوهشی قرآنی در شبکه جامع ملی با مدیریت صحیح، هدفمند و آرمانی همراه با متخصصان رشته‌های قرآنی، تعیین اولویت‌ها و بایسته‌های پژوهش مناسب‌ترین راهکار در رفع این آسیب است.
مدیرحوزه علمیه خواهران استان یزد بیان کرد: لازم است توجه بیشتری به پژوهش و پژوهشگرانی قرآنی نیز بشود. پژوهشگران به حمایت مادی و معنوی نیاز دارند تا آثار خوب و مفید تولید کنند.
وی یادآور شد: حوزه علمیه خواهران استان یزد دارای رشته تفسیر وعلوم قرآنی در سطح 3(کارشناسی ارشد) وسطح4 (دکتری) در شهرستانهای یزد و میبد است، همچنین دارای 17 کانون و14 هسته پژوهشی و 3 انجمن علمی پژوهشی و2 مرکزمستقل پژوهشی یکی در یزد و دیگری در میبد است.
به گزارش ایکنا، معاونت پژوهش حوزه علمیه خواهران استان یزد به مناسبت هفته پژوهش در روزهای 27 تا 29 آذر ماه در نمایشگاه دست آورهای پژوهشی استان شرکت و بخشی از آثار پژوهشی خواهران طلبه خود در معرض نمایش عموم مردم قرار می دهد.
علی‌رغم اینکه علاوه بر دبیر شورای پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد پیگیر مصاحبه و انعکاس حمایت‌های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد از پژوهشگران به‌ویژه پژوهشهای قرآنی با مجید جوادیان‌زاده، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد شدیم، تماس‌های خبرنگار ایکنا با مدیرکل ارشاد یزد به نتیجه‌ای نرسید.
مریم عاقلی، دبیر شورای پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد در پاسخ به حمایت‌های ارشاد از پژوهشگران نیز به ایکنا گفت: بسیاری از پژوهشگران در اقصی نقاط کشور به صورت پراکنده اقدامات ارزشمند و قابل تقدیر پژوهشی مختلف به ویژه در حوزه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی انجام داده اندکه در صورت حمایت و هدایت از پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این اقدامات هدفمند و به صورت کاربردی و مورد استفاده علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
فعالیت شورای پژوهشی در اداره کل ارشاد یزد
وی با اشاره به تشکیل شورای پژوهشی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در سال 72 گفت: این شورا با سیاست‌ها و ترکیب جدید اعضا شاهد رونق و تحول در این راستا باشیم.
عاقلی عمده فعالیت شورا را اولویت‌بندی طرح‌های پژوهشی بر حسب نیاز استان عنوان کرد و گفت: در واقع این شورا بازوی فکر و اتاق فکری شورای فرهنگ عمومی استان است و پژوهش‌ها و تحقیقاتی که بیشتر در حوزه مسائل فرهنگی و در راستای وظایف و سیاست‌های اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، از سوی این شورا رصد می‌شود و به‌عنوان نقشه راه در اختیار شورای فرهنگ عمومی استان قرار می‌گیرد.
وی همچنین از چاپ فصلنامه فرهنگ يزد در استان خبر داد و تصریح کرد: اين نشريه اخیرا دارای مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده و به انتشار مقالات و یافته های پژوهشهای فرهنگی، هنری و اجتماعی سطح استان پزداخته و در سطح كشور توزيع می‌شود.
دبیر شورای پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد با اشاره به چاپ کتاب «شواز» در سال جاری بیان کرد: در صورت حمایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات چاپ کتب «فرهنگ عامه مهریز، هرات و اشکذر» که در سال گذشته آماده چاپ شده، در اولویت است.
عاقلی معرفی پژوهشهای برتر را یادآور شد و گفت: امسال پژوهشکده برتر استانی از طرف این اداره کل معرفی و به مناسبت هفته پژوهش تجلیل خواهند شد.
وی اظهار امیدواری کرد: با در نظر گرفتن مساله آینده پژوهی فرهنگی استان یزد به تفکیک شهرستان‌ها در سال جاری، شاهد تحولی در زمینه پژوهش برای سال‌های آتی باشیم.
اعظم السادات میرجلیلی
