دستاوردهای حوزه در شتاب تحولات و هیاهوها گم می‌شود/ تدوین کلان‌پروژه‌ها برای افزایش کارآمدی تحقیقات
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران گفت: بنده به اسلامی‌سازی علوم معتقد نیستم، بلکه به تولید علوم دینی اعتقاد دارم و باید این را از متون دینی به دست آوریم.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر حصاری، معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران، در گفت‌وگو با ایکنا؛ در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند که فعالیت‌های پژوهشی قرآنی در سال‌های اخیر با رکود شدید مواجه شده است و یا در سطح نخبگانی توقف دارد گفت: بنده این مسئله را قبول ندارم و آمار هم نشان می‌دهد که در دهه اخیر مراکز پژوهشی، تعداد محققان و آثار بیشتر شده و رونق گرفته است.
وی با بیان اینکه دیده نشدن این رشد و رونق ناشی از کثرت نیاز‌های جامعه است گفت: نیاز‌های جامعه امروز مانند فرد تشنه‌ای است که با یک لیوان آب سیر نمی‌شود؛ امروز شتاب تغییرات و تحولات و کثرت نیاز‌ها آن قدر بالاست که این مقدار تلاش کمتر دیده می‌شود.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران ادامه داد: البته فضا هم فضایی جنجالی و غبارآلود است و آن قدر هیاهو از طرف جبهه مقابل وجود دارد که این تلاش‌ها در آن گم می‌شود.
حصاری با بیان اینکه ما در تولید شمش علمی کار زیادی کرده‌ایم، ولی صنایع تبدیلی کمی داشته‌ایم تصریح کرد: قصد داریم با بازآفرینی آثار گذشتگان و عالمان دینی به خصوص در دوره معاصر سراغ این صنایع تبدیلی برویم، زیرا محققان زیادی در گذشته پاسخ‌یابی برای نیاز‌های علمی کرده‌اند، اما اگر بخواهیم مصرف شوند، باید باب بازار شوند و از رمان گرفته تا هشتک در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران اظهار کرد: اگر ده درصد برای تولید شمش سرمایه‌گذاری داریم، باید برای صنایع تبدیلی ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری کنیم تا باب میل مخاطب شود.
وی درباره اینکه ده‌ها هزار پایان‌نامه در نهاد‌های مختلف حوزوی مانند حوزه خواهران، المصطفی(ص) و حوزه برادران داریم که کمتر کارآمدی از خود نشان داده و بروز و ظهوری در رفع نیاز‌های جامعه نداشته‌اند، اظهار کرد: به نظر بنده علت این مسئله پراکندگی است؛ باید جامعه علمی را راهبری کنیم و جامعه علمی بدون راهبری منتظر سلایق محققان خواهد ماند.
وی افزود: اینکه بنده سراغ فلان کار بروم به ذوق و سلیقه‌ام برمی‌گردد و ممکن است این سلیقه تناسبی با نیاز جامعه نداشته باشد؛ پراکندگی موضوعی پایان‌نامه‌ها و مقالات در حوزه‌های علمیه خواهران و برادران، دانشگاه‌ها و ... به معنای عدم پاسخگویی و عدم انطباق با نیاز‌های جامعه است.
معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران بیان کرد: برای رفع این معضل طرحی را ارائه کرده‌ایم و آن طرح کلان پروژه‌های تحقیقاتی است؛ از استادان برجسته می‌خواهیم که برای طرح‌های بر زمین مانده موضوع ارائه کنند و سرفصل‌های این کلان‌پروژه تدوین و هر کدام در قالب چند پایان‌نامه به تحقیق سپرده شود تا هدفمندی لازم را داشته باشد.
حصاری در پاسخ به این سؤال که راهبری جامعه علمی برعهده چه کسانی و چه نهاد‌هایی است؟ گفت: در حوزه‌های علوم دینی این راهبری را منحصراً متوجه و برعهده حوزه علمیه می‌دانم؛ وظیفه حوزه است که دقیقاً براساس نیازسنجی جوامع مخاطب در همه تراز‌ها از نیاز حکومت گرفته تا اقشار و صنوف مختلف به پاسخگویی بپردازد؛ کما اینکه این مسئله در حوزه علمیه برادران در حال انجام است و چندین نیازسنجی انجام داده‌اند.
حصاری افزود: باید این اتفاق که در حال رخ دادن است تقویت شود و اگر به سرانجام برسد، عزم سازمان‌یافته‌ای خواهیم داشت؛ البته راهبری برعهده حوزه است، یعنی موضوعی دستوری و تشکیلاتی نیست که با دستور حل شود، بلکه ما از اندیشمندان خواهش می‌کنیم که موضوعات کلان و سرفصل ارائه دهند و براساس نیاز‌ها پیش برویم.
وی در پاسخ به این سؤال که در مباحث میان‌رشته‌ای و تولید علوم انسانی با کندی مواجه هستیم تصریح کرد: به نظر بنده این کندی ناشی از ماهیت علم است؛ تولید علم، تولید صنعتی نیست؛ هرچند برخی تعبیر تولید علم را قبول ندارند و به کشف معتقدند.
حصاری بیان کرد: تولید علم ایجاد خط تولید صنعتی نیست که در یک بازه زمانی محصول بدهد؛ حداکثر اینکه این تولید را می‌توان به کشاورزی تشبیه کرد؛ یعنی اگر آب‌وهوا، زمین و دانه و ... خوب باشد، می‌تواند محصول بدهد؛ اساساً تولید علم محصول جرقه‌های ذهنی نیست و نمی‌توان تضمین کرد که یک جرقه در ذهن چه کسی و کجا رخ می‌دهد؛ حکمت متعالیه بعد از چند قرن که از مشاء و اشراق و ... گذشت در ذهن ملاصدرا رخ داد.
معاون پژوهش حوزه خواهران گفت: در اسلامی‌سازی اختلاف نظراتی وجود دارد؛ بنده به اسلامی‌سازی علوم معتقد نیستم، بلکه به تولید علوم دینی اعتقاد دارم و باید این را از متون دینی به دست آوریم و کشف کنیم؛ اینکه علم را از جای دیگر بیاوریم علم تغییر ایدئولوژی نخواهد داد.
وی تأکید کرد: مثلاً اگر جامعه‌شناسی در خاستگاه اومانیسم شکل گرفته، باید این خاستگاه را تغییر دهیم؛ اگر معتقدیم جامعه‌شناسی علم و ایدئولوژیک است، هرقدر هم داده‌های دینی به آن بخورانیم باز هم آن را می‌بلعد و غنی‌تر می‌شود، ولی تغییر ماهیت نخواهد داد و در خمت همان ایدئولوژی برخاسته خواهد بود.
حصاری در خاتمه تصریح کرد: اینکه بخواهیم دانشی را به نام معرفت اجتماعی دینی از درون دین بدون پیش‌فرض‌های دیگر با خاستگاه متفاوت درآوریم، باید از متن اسلامی به دنیا آید، ولو اینکه نام اسلامی را هم بر آن نگذاریم، ولی ما هنوز درگیر مباحث پیش‌تولید هستیم و این کار زمان‌بر است.
انتهای پیام
