وقف باید نیازهای اجتماعی را پوشش دهد/ دانش‌افزایی نیاز اصلی خیریه‌ها است

به گزارش خبرنگار ایکنا، محمدصالح طیب‌نیا، مدیرعامل بنیاد آلاء دوشنبه 10 دی‌ماه در نشست چالش‌های نیکوکاری که در نخستین روز دومین همایش ملی خیر ماندگار در سالن همایش‌های رازی برگزار شد، با بیان اینکه مسئله خیر و فعالیت‌های نیکوکارانه در ایران از سبقه تاریخی برخوردار است، اظهار کرد: امروز چالش‌های بی‌شماری در این حوزه داریم که می‌توان آن را در چهار دسته طبقه‌بندی کرد. نخستین چالش به رابطه نهادهای دولتی با خیریه‌ها، دوم فعالیت‌های خود خیریه‌ها، سوم رابطه خیریه‌ها با مخاطبان و در نهایت بسترهای اجتماعی ایران است.
طیب‌نیا بیان کرد: نهاد وقف در کشور بیش از ۱۲۰۰ سال فعال بوده و این نشان از کارآمدی این نهاد برای رفع آسیب‌های اجتماعی است. مساجد، پل‌ها، آب‌انبارها و حوزه‌های علمیه وقفی بوده، اما این نهاد امروز کارآمدی لازم را دیگر ندارد. ما نتوانستیم این نهاد را به روز کنیم و آن را مانند ترکیه متناسب با نیاز امروز کارآمد کنیم.
در ادامه، رضا معممی‌مقدم، مدیرکل اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه نیز با اشاره به آیه ۱۷۷ سوره بقره، اظهار کرد: این آیه در شأن کسانی است که کار خیر انجام می‌دهند.
وی افزود: خبر خوش و خیر که از سوی ریاست اوقاف به شما می‌دهم، این است که نسبت به رفع چالش‌های موجود در حوزه خیر تلاش کنیم. یکی از مأموریت‌های ما استفاده از فرصت‌ها و پشتیبانی مردم مؤمن از کارهای خیر است.
معممی‌مقدم بیان کرد: ما سازمان اوقاف و امور خیریه هستیم، اما مجلس حدود و صغور قوانین را در امور خیریه باز نکرده است، لذا تلاش ما این است که ازبسترهای لازم برای همکاری سازمان و نهادهای مرتبط با امور خیریه فراهم کنیم.
وی ادامه داد: ما امین مردم هستیم، اما متولی پول‌های آنها نیستیم. در عین حال، باید تلاش کنیم که از وقف برای نقش‌آفرینی در امنیت اجتماعی استفاده کنیم. باید در حوزه آسیب‌های اجتماعی ببینیم چه نیازهایی داریم که با استفاده از آن عمل کنیم و تلاش کنیم این نیازها را برطرف کنیم.
مدیرکل اجتماعی اوقاف یادآور شد: تلاش جدی داریم با مدیریت ریاست سازمان اوقاف و تلاش‌های دیگر، بتوانیم سدهای عدم همکاری در حوزه خیر را برداریم و درهای اوقاف را باز کنیم و خانه‌های مشارکت خیریه را در همه ادارات اوقاف تشکیل دهیم.
چالش تأمین نیروهای داوطلب
رضا درمان، مدیرعامل جامعه یاوری فرهنگی نیز مهم‌ترین چالش داخلی خیریه‌ها را دانایی دانست و گفت: در حوزهای مختلف مانند تأمین منابع مالی و انسانی و تأمین نیروهای داوطلب، دچار چالش هستیم و هنوز نتوانسته‌ایم این مسائل را حل کنیم.
وی افزود: در حوزه تولید محتوا دچار مشکل هستیم و ادبیات مخصوص خود را نتوانستیم تدوین کنیم. در حوزه ظرفیت‌های قانونی، بسیاری هنوز بسترهای قانونی را مطالعه نکرده‌اند. در یک کلمه، باید دانایی خود را افزایش دهیم و با توانمندسازی نهادهای خیریه بتوانند بر نهادهای انتفاعی، اعمال قدرت کنند.
درمان بیان کرد: باید در دانایی و توانمندی این جایگاه را برای خیریه‌ها به وجود آوریم که ما مطالبه‌گر باشیم و جایگاه درستی را برای خود تبیین کنیم.
ضعف جامعه مدنی
فیروزه صابر، مدیرعامل شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه نیز با بیان اینکه اگر بخواهیم توسعه اقتصادی در ایران را در نظر بگیریم، باید سه ضلع بخش خصوصی، دولت و جامعه مدنی را در نظر گرفت، بیان کرد: مباحث خیریه در ذیل جامعه مدنی تعریف می‌شود.
وی بیان کرد: بخش خصوصی ضعیف و بخش جامعه مدنی نیز بسیار ضعیف است. در این خصوص و بر اساس تجربه‌ای که در مدل شبکه‌سازی داریم، سه هدف را باید دنبال کنیم. نخست توسعه ظرفیت اعضا در زمینه‌هایی نظیر دانایی و درک بالا از سازمان خود و نحوه تأثیرگذاری بر جامعه و سازمان‌های دیگر است و نکته دوم هم‌گرایی و سوم کمک به تقویت و تحکیم این تشکل‌ها است.
وی یادآور شد: شبکه ملی ۱۳۲ عضو دارد و آنچه که مهم است این‌که باید باور داشته باشیم که این تشکل‌ها می‌توانند بسیار مفید باشند.
صابر تاکید کرد: تشکل‌هایی که دولت درست می‌کند، پایدار نیست و این خود خیریه‌ها هستند که باید در پی تشکل باشند. دولت تنها می‌تواند کمک کند.
انتظار اشتباه از دولت
محمدعلی کوزه‌گر، قائم مقام مشارکت‌های مردمی سازمان بهزیستی نیز در این نشست اظهار کرد: ما تفکر ملی نداریم و اغلب بخشی‌نگر هستیم.
وی افزود: عبارت گفتار، پندار و کردار نیک در چند هزار سال پیش هم ناظر بر صبغه کار خیر بوده و دین اسلام را گسترش داد.
کوزه‌گر ادامه داد: اسوه بخشندگی در دین اسلام، مولای متقیان است که کار خیر را شبانه و بدون تبلیغات انجام می‌داد. ما نیاز به غرب و شرق نداریم. در انجام کار خیر ما خود مدل‌های ملی و دینی داریم. نباید از دولت انتظار داشت به کارخیر بپردازد این اشتباه است.
کوزه‌گر تأکید کرد: کار خیر نشان‌دهنده پذیرفتن مسئولیت اجتماعی است. کدام خیریه از کارخانه‌های خودروسازی مطالبه می‌کند؟ چرا خودروهای غیراستاندارد باید سالانه بیست هزار کشته تحویل جامعه بدهند؟ اصلا چرا از این کارخانه‌ها مسئولیت اجتماعی را طلب نمی‌کنند تا یتیم‌خانه یا مرکز حمایت از معلولین راه بندازند؟
وی بیان کرد: در داخل مؤسسات نیز بسیاری به نظارت در نمی‌آیند، در حالی‌که باید در اتاق شیشه‌ای زندگی کنند. اگرچه این مؤسسات زمانی که بزرگ می‌شوند، قدرت می‌گیرند و از رانت استفاده می‌کنند.
وی افزود: انتظارات خیرین از دولت و بی‌اعتمادی به حاکمیت که چرخه غلطی همچون عدم اعتماد دولت به مردم را نیز ایجاد می‌کند و نشانه آن را در کرمانشاه دیدیم، یکی از چالش‌های خیریه است.
کوزه‌گر اضافه کرد: برخی از مؤسسات خیریه مؤسسات پولشویی و رانت شده‌اند که این گناه و نوعی چالش برای خیریه است.
وی با اشاره به تلاش وزارت کشور برای راه‌اندازی فرایند اخذ مجوز برای فعالیت خیریه گفت: این کار نادرستی است و اگر مردم کمکی به بهزیستی و کمیته امداد می‌کنند، به دلیل اعتمادی است که برای انجام کار مردم نسبت به این مؤسسات است و اگر قرار باشد مجوز از سوی وزارت کشور صادر شود، دیگر چنین اعتمادی نمی‌شود.
انتهای پیام