اداره تحقیق اوقاف و جلب اعتماد واقفان/ نظارت را به نحواحسن انجام دهیم

اداره تحقیق اوقاف از جمله اداراتی است که وظیفه نظارت بر عملکرد بقاع و موقوفات و صحت هزینه‌کرد درآمدها را بر عهده دارد. به معنای واضح‌تر این اداره امانت‌دار امانات مردم در بقاع و موقوفات است. 
این نکته که مردم در پیش از انقلاب اسلامی به اوقاف و موقوفه زیاد خوشبین نبوده واعتماد نداشتند‏ به دلیل عدم جلب اعتماد مردم بود، به همین دلیل راه‌اندازی اداره تحقیق در سازمان اوقاف و امور خیریه برای جلب اعتماد مردم و عمل براساس شرع و قانون فرصتی است تا مردم به وقف روی بیاورند. 
امانت‌داری از مواردی است که خداوند در قرآن به آن اشاره و تأکید فرموده است؛ «وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ، و اگر در سفر بوديد و نويسنده‏ اى نيافتيد وثيقه‏ اى بگيريد؛ و اگر برخى از شما برخى ديگر را امين دانست‏، پس آن كس كه امين شمرده شده‏، بايد سپرده وى را بازپس دهد؛ و بايد از خداوند كه پروردگار اوست‏، پروا كند. و شهادت را كتمان مكنيد، و هر كه آن را كتمان كند قلبش گناهكار است‏، و خداوند به آنچه انجام مى‏ دهيد داناست‏.» جلب نظر اعتماد مردم به وقف و موقوفه از جمله وظایف مهم اوقاف است که باید با صداقت و امنیت در این راستا تلاش کند. 

در ارتباط با وظایف و عملکرد اداره تحقیق در اوقاف خوزستان متن گفت‌وگوی ایکنا خوزستان با اکبر سخاوت را در زیر بخوانید:

اکبر سخاوت، رئیس اداره تحقیق اوقاف و امور خیریه خوزستان در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: اداره تحقیق یک شعبه قضایی است که نظارت و کنترل بر موقوفات و بقاع متبرکه دارد‎؛ تحقیق درست انجام دادن یک بررسی یا عمل است در این راستا به امری رسیدگی می‌شود که حقیقت آن پیدا شود تا به نحواحسن بهترین بازدهی را داشته باشد.

وی ادامه داد: اداره تحقیق دارای دو قسمت شعبه حسابرسی و بخش حقوقی است؛ شعبه حسابرسی تمام هزینه‌ها و درآمدهای بقاع و موقوفات را بررسی می‌کند تا عملی خلاف شرع در امانتی که مردم به اداره اوقاف داده‌اند یا در نیات واقفان ایجاد نشود. نظارت بر هزینه‌ها و نیات، بررسی سندها با هدف عدم انحراف در نیات واقفان از دیگر وظایف این بخش است. همچنین در بخش حقوقی نظارت بر موقوفات متصرفی و غیرمتصرفی وجود دارد؛ موقوفات متصرفی آنهایی هستند که نظارت از طرف اداره تحقیق انجام می‌شود اما موقوفات غیرمتصرفی نظارت اوقاف بر متولی موقوفه است که اگر متولی وظایف قانونی خود را به درستی انجام ندهد ما برای نظارت بر عملکرد متولی یک امین قرار می‌دهیم. بر روی نیات گواهی مصرف هم نظارت می‌شود که آن گواهی مصرفی که در راستای نیات خودش وقف کرده است عمل کند و سؤاستفاده در آن پیش نیاید.

عنصر حیاتی مدیریت سالم
سخاوت با بیان اینکه کنترل اداره تحقیق یکی از عناصر حیاتی یک مدیریت سالم است، افزود: اگر این موضوع پیاده نشود و اطمینان خاطر برای مردم به وجود نیاوریم مردم نمی‌توانند امانتشان را به ما بسپارند؛. لذا در هر دستگاه اجرایی از جمله اداره اوقاف و اداره تحقیق اگر بتوانیم این نظارت عالی را به نحواحسن انجام دهیم مطمئناً بسیار کارآمدتر می‌تواند عملکرد خود را در جامعه ایفا کند. اولین نظارت، نظارت خداوند بر عالم است و حتماً بعد از آن چشم بینا باید بر کار افراد باشد چون اگر نظارت و کنترل نباشد احتمال خطا هست؛ لذا برای اینکه احتمال خطا را از بین ببریم سعی می‌کنیم این نظارت را برابر دستور قرآن به نحواحسن انجام دهیم. امام علی(ع) به مالک اشتر فرمود: «سعی کنید در کارهایتان مأموران مخفی، باوفا را بیشتر در نظر بگیرید که مداوم کارهای آنهایی که امانت دارند بازرسی کنند.» چون این کار باعث می‌شود جامعه سالم بماند و کسانی که قرار است در راه رضای خدا عمل خیر انجام دهند با اطمینان خاطر به این عمل ترغیب شوند.

پیشینه اداره تحقیق
رئیس اداره تحقیق اوقاف و امور خیریه خوزستان درباره پیشینه اداره تحقیق بیان کرد: اداره تحقیق تا پیش از این در اداره اوقاف نبود و برخی استان‌های معین بر کار دیگر استان‌ها نظارت می‌کردند اما پس از مدتی این اداره در همه استان‌ها راه‌اندازی شد چون شرایط هر استان با استان دیگر متفاوت است. همچنین از سال 91 سامانه اداره تحقیق راه‌اندازی شد تا به صورت سیستمی احتمال هرگونه خطا و اشتباه به حداقل برسد و در پایان هر سال درآمد و هزینه موقوفات و بقاع را گردآوری می‌کنیم. در سامانه اداره تحقیق، تخلفات دیده می‌شود و بروز تخلف وجود ندارد چون کاملاً مشخص است.

وی افزود: موقوفات استان خوزستان بیشتر مساجد هستند. 120 موقوفه متصرفی دارای درآمد در استان خوزستان وجود دارد. دیگر موقوفات درآمد آنچنانی ندارند و رقبات آن صرف مسجد می‌شود مثلا یک مغازه است که درآمدش صرف مسجد می‌شود. موقوفه نظام‌السلطنه مافی از جمله موقوفات متصرفی است که گستره آن شامل شهرهای رامهرمز، رامشیر و ماهشهر می‌شود که اگر این امر به نحواحسن احیا شود درآمد بسیار بالایی خواهد داشت اما این امر مستلزم همکاری سازمان مرکز برای تأمین نیروی انسانی کامل و امکانات بهتر است تا بتوانیم این موقوفاتی که گستردگی زیاد دارند احیا کنیم و از درآمد اینها اشتغال‌زایی و درآمدزایی کنیم.

سخاوت تصریح کرد: از پس از انقلاب اسلامی فرهنگ وقف در میان مردم ترویج و گسترش بیشتر و بهتری یافته است. با نشر فرهنگ وقف که مقام معظم رهبری بر آن تأکید داشتند و همچنین آگاهی مردم از باقیات صالحات آن نتایج خوبی نصیب جامعه می‌شود. اگر موقوفه ایجاد شود و مردم بدانند که امانتشان در دست ما به خوبی نگهداری می‌شود و همچنین حاصلی هم برای آخرتشان دارد حتما به سوی وقف ترغیب می‌شوند.

انتهای پیام