چرا تفکر بهترین عبادت است

به گزارش ایکنا از خراسان جنوبی، تفکر كه در لغت به معنای اندیشیدن است با تأمل و تدبر، هم‌معناست و در دین اسلام جایگاهی بسیار رفیع دارد، دلیل آن هم روشن است چراکه تفکر مانع از لغزش انسان شده و راه درست را به او نشان می‌دهد.

در دین اسلام هر مسلمانی در طول روز باید دقایقی را صرف عبادت خداوند متعال کند. پنج وقت نمازهای واجب یومیه، خواندن دعا و انجام دیگر مستحبات جزوی از عبادت روزانه یك فرد مسلمان است اما این عبادت نباید ظاهری بوده و در پشت آن لازم است تفکر و اندیشه‌ای وجود داشته باشد.

باید دانست كه دین اسلام دینی برپایه عقل و تفكر است كه گرچه به عبادات بدنی مانند نماز و روزه و غیره دستور می‌دهد اما بخش اعظم ایمان را در تعقل و تفكر جستجو می‌كند.

چنانكه وجود آیات متعدد قرآن كریم در باب تفكر و تأمل و تدبر گواه این مدعا است. تفکر در دین شریف اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. قرآن کریم انسان را به تفکر و تعقل دعوت کرده و ایمان را برپایه آن می‌داند و بر همین اساس موضوعاتی که شایسته تفکرند بیان می‌فرماید.

یکی از عوامل اصلاح و تربیت نفس در تعلیمات اسلامی، عادت کردن به تفکر است. تفکر باید برای انسان عادت بشود.

تفکر در عالم خلقت
یک نوع دیگر تفکر که بدون شک عبادت است تفکر در عالم خلقت است. برای معرفت و شناخت خدا، تفکر در عالم خلقت لازم است. در قرآن کریم بر این موضوع تأکید شده از جمله در سوره آل‌عمران آیه 190 که می‌فرماید: «إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لَآیَاتٍ لِأُولِی الْأَلْبَابِ؛ مسلما در آفرینش آسمانها و زمین و در پى یكدیگر آمدن شب و روز براى خردمندان نشانه‏‌هایى است».

همچنین خداوند در آیه 191 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «الَّذِینَ یَذْكُرُونَ اللَّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَیَتَفَكَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛ همانان كه خدا را در همه احوال ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده یاد مى كنند و در آفرینش آسمانها و زمین مى‏ اندیشند كه پروردگارا اینها را بیهوده نیافریده‏‌اى منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار».

شکی نیست که اگر انسان در کار عالم و در نظامات عالم و در دقایق مخلوقات تأمل و دقت کند، خداوند را بیشتر می‌شناسد و به هدف اصلی خلقتش نزدیک می‌شود.

تفکر در تاریخ
یکی دیگر از تفکراتی که در قرآن مجید به آنها توجه شده است، تفکر در تاریخ است، تفکر در سرنوشت و سرگذشت اقوام و ملل گذشته که به این مطلب هم در متن قرآن توجه شده است.

قرآن قصه‌ها و حکم‌هایی را بیان می‌کند و انسان را به تفکر درباره عاقبت کارها دعوت می‌کند و این نکته را تذکر می‌دهد که در این قصه‌ها درس عبرتی است برای اندیشمندان.

پیامبر خدا(ص) در روایتی می‌فرمایند: «هرگاه می‌خواهی کاری را انجام دهی، اول درباره عاقبت آن کار تدبر کن، بعد تصمیم بگیر».

معمربن خلاد می‌گوید از امام رضا(ع) شنیدم كه فرمود: «عبادت به نماز و روزه‌ زیاد نیست، بلكه عبادت اندیشیدن در امر خداوند است». واضح است که امام رضا(ع) فضیلت نماز و روزه را زیر سؤال نبرده‌اند بلکه منظور این است که بدون تفکر حتی نماز و روزه هم ارزشی نخواهد داشت.

رسول خدا(ص) فرمود: «ساعتی اندیشه كردن بهتر از یك سال عبادت است».

امام علی(ع) نیز فرمود: «هیچ عبادتی مانند اندیشیدن در صنع (خلق) خدای عزوجل نیست».

امام علی(ع) فرمود: «تمییز دادن و تشخیص امور ماندنی از امور فانی و رفتنی، از برترین اندیشه‌‌هاست».

امام علی(ع) در حدیثی دیگر می‌فرماید: « ‌اندیشه در عواقب امور(انسان را) از افتادن در مهلكه‌ها نجات می‌دهد».

امام حسن(ع) در حدیثی فرمود: «شما را به تقوای الهی و اندیشیدن مدام سفارش می‌كنم، زیرا كه اندیشیدن پدر و مادر همه خوبیهاست.».

عقل، یكی از مواهب الهی و استعداد مخصوصی است كه خداوند متعال به انسان عنایت فرموده تا با بهره‌گیری از آن بتواند در مسیر زندگانی خود، راه سعادت و رستگاری را از طریق آن طی کند.

نهی تفکر و اندیشه
اما در مواردى تفكر و اندیشه نهى شده است. زیرا ممكن است مشكلات و فسادهایى را در پى داشته باشد. از آن جمله تفكر در مورد شهوت، تفكر در ذات حضرت حق  است.

این اندیشه و تعقل، آثار و برکاتی برای فرد تعقل کننده دارد که دوری از لغزش‌ها و انحرافات، سلامت و خوش عاقبتی در كارها و سوق دادن به نیکی‌ها از جمله آنان است.

تمام دستورات اسلام برای سعادت بشر بوده و برای این است که او به خداوند نزدیک‌تر و نزدیک‌تر شود و آن زمان است که نور پروردگار در تمام زندگی‌اش متجلی می‌شود، تفکر نیز یکی از راه‌های خودشناسی و خداشناسی است و اگر انسان خود و خدا را به درستی شناخت می‌تواند به درستی زندگی کند و اشرف مخلوقات خداوند شود.

انتهای پیام