معنای «الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» در اندیشه مفسران شیعه و اهل سنت
گروه اندیشه ــ شیخ حسین انصاریان با بیان اینکه در میان انبیای الهی تنها پیامبر اسلام(ص) از جانب خداوند مأمور شد در قبال نبوت خویش درخواست پاداش کند، به تبیین معنای «الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» در اندیشه علمای شیعه و اهل سنت پرداخت.
به گزارش ایکنا؛ دهمین جلسه مراسم سوگواری شهادت حضرت زهرا(س) با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان، صبح امروز، ۳۰ دی‌ماه، در مسجد رسول اکرم(ص) برگزار شد. انصاریان در این مراسم با تأکید بر اینکه انبیای الهی در مقابل زحماتی که در راه تبلیغ دین خداوند متحمل شدند اجری از مردم درخواست نکردند، بیان کرد: قرآن کریم در آیه ۵۱ سوره هود می‌فرماید «یَا قَوْمِ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا؛ اى قوم من براى این [رسالت]پاداشى از شما درخواست نمى‌کنم». معنای آیه این است که به امت‌ها اعلام کنید که هر پیامبری در برابر رساندن پیام‌های خداوند به شما هیچ پاداشی را درخواست نمی‌کند. به همین دلیل انبیا اعلام کردند که در برابر سالیانی که زحمت کشیدیم تا دین خدا به امت ابلاغ شود هیچ پاداشی نمی‌خواهیم. این امر موجب می‌شود در روز قیامت مردم نگویند انبیا از ما پول زیاد می‌خواستند و ما توان پرداخت آن را نداشتیم. اینکه انبیا اعلام کردند ما در قبال زحماتی که برای تبلیغ پیام خدا نمی‌خواهیم اتمام حجت بر بندگان است. این امر در دنیا بی‌سابقه است و فقط در عرصه دین اتفاق افتاده است. شما در تمام قاره‌ها بگردید کسی را نمی‌یابید که مشتاقانه برای یک هفته برای کسی مجانی کار کند.
استاد اخلاق ادامه داد: کار انبیای الهی چقدر زیبا بوده است که در مقابل تمام زحمات چندساله خود برای امت هیچ پاداشی طلب نکردند. آیه ۱۱ سوره هود می‌فرماید «یَا قَوْمِ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مَالًا إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ؛ اى قوم من بر این [رسالت] مالی از شما درخواست نمى‌کنم مزد من جز بر عهده خدا نیست». طبق این آیه پاداش انبیا را محبوب آن‌ها یعنی خداوند متعال عنایت می‌کند. خداوند وعده کرده پاداش انبیا را می‌پردازد و وعده خداوند هم حق است. خداوند به پیامبر اکرم(ص) یک دستور دیگر دارد که در چند جای قرآن ذکر شده است. به فرموده قرآن، پیامبر(ص) در برابر ۲۳ دعوت، سختی‌ها و شکنجه‌هایی که در این راه تحمل کرد این درخواست را مطرح کرد «قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى؛ بگو به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم مگر دوستى در باره خویشاوندان»(شوری/۲۳).
وی افزود: تصور کنید پیامبر اکرم(ص) چقدر سختی کشید تا نورانی‌ترین دین را در آن شرایط سخت و سنگین تبلیغ کند. خداوند بر خلاف تمام انبیا که به آن‌ها دستور داد به مردم بگویید هیچ پاداشی از شما نمی‌خواهیم، به پیامبر(ص) دستور داد به مردم بگو من پاداش می‌خواهم. تعیین این پاداش به عهده ملت نیست تا سران اوس و خزرج و دیگر قبایل جلسه بگیرند و فکر کنند در مقابل ۲۳ سال زحمت پیامبر(ص)، به ایشان چقدر پول بپردازند. آیه می‌گوید که تعیین پاداش بر عهده من است، چون من می‌دانم این ۲۳ سال تلاش تو چه پاداشی دارد. به همین دلیل آیه می‌فرماید «قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى». جریان آیه تا روز قیامت است و به مردم مدینه اختصاص ندارد و در هر دوره با امت اسلام حرف دارد. خداوند در این آیه می‌فرماید بگو پاداش من که بر شما واجب است پرداخت کنید مودت قربای من است. اگر شما به لغت عرب مراجعه کنید، همچنین در کتاب‌های تفسیر اهل سنت از جمله تفسیر المنار نوشته شده مودت در زبان اهل عرب به معنای محبت همراه با اقتدا کردن است، نه صرف دوست داشتن.
وی یادآور شد: طبق آیه اقتدا کردن به اهل بیت(ع) واجب الهی است. آیه می‌فرماید «قُلْ مَا سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ؛ بگو هر مزدى که از شما خواستم آن از خودتان»(سبا/ ۴۷). به امت بگو پاداشی که من از شما طلب کردم، به نفع دنیا و آخرت شماست. قرآن چه می‌گوید؟ در این آیات شریفه چه خبر است؟ مودت فی القربی، یعنی شما اهل بیت(ع) را دوست داشته باشید و به فقه اهل بیت(ع) عمل کنید، یعنی بر اساس آن نماز بخوانید و به حج به جای آورید. اگر بخواهم بر اساس دقت عرفانی آیه را معنا کنم باید عرض کنم معنای آیه این است که شما فقط و فقط با اهل بیت(ع) می‌توانید مشمول رحمت خدا شوید و به بهشت بروید.
انتهای پیام
