دوفصلنامه قرآن‌پژوهي خاورشناسان به ایستگاه 24 رسید
گروه اندیشه ــ جدیدترین شماره دوفصلنامه علمی ترویجی قرآن‌پژوهي خاورشناسان به همت جامعةالمصطفي(ص) العالمية منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ بیست و چهارمین شماره دوفصلنامه علمی ترویجی قرآن‌پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، ویژه بهار و تابستان ۹۷، به صاحب‌امتیازی مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) جامعةالمصطفی (ص) العالمیة و مدیرمسئولی حسین علوی‌مهر منتشر شد.
عناوین مقالاتی که در این شماره منتشر شده‌اند بدین قرار است: «جاودانگی قرآن از منظر مستشرقان»، «بررسی اعجاز قرآن در دانشنامه قرآن الیور لیمن»، «پیدا و پنهان دیدگاه مستشرقان در حیطه مهدویت»، «معناشناسی ایزوتسو در قرآن»، «نقد رویکرد ادبی محمد آرکون در تفسیر قرآن» و «بررسی کتاب واژگان دخیل در قرآن آرتور جفری با محوریت واژگان عبری».
بررسی اعجاز قرآن در دانشنامه قرآن الیور لیمن
در چکیده مقاله «بررسی اعجاز قرآن در دانشنامه قرآن الیور لیمن» اثر محمدعلی رضایی اصفهانی و حسین علوی می‌خوانیم «دانشنامه‌نویسی پیرامون علوم و معارف قرآنی یکی از رویکرد‌های مستشرقان یا همان قرآن‌پژوهان غیر مسلمان در دوران معاصر است. دانشنامه قرآن (The Qur'an: An Encyclopedia) ویراسته «الیور لیمن» استاد مطالعات فلسفی در دانشگاه کنتاکی (آمریکا) و متخصص در فلسفه اسلامی و فلسفه یهودی قرون میانه، یکی از همین موارد است. یکی از مباحث مهم این دانشنامه، بحث «اعجاز یا تقلیدناپذیری» قرآن است. بحث اعجاز قرآن در این دانشنامه در چند مدخل از جمله: مدخل‌های اعجاز قرآن، مطالعات قرآنی، معجزه بودن قرآن، زبان و قرآن مطرح شده است. اما پیکره اصلی بحث در همان مقاله یا مدخل «اعجاز قرآن» اثر «اشتفان ویلد» ارائه شده است؛ بیان این دانشنامه درباره «اعجاز قرآن»، به رغم داشتن نقاط قوتی مانند، بیان ساده و روان، طرح اکثر جوانب بحث، و…، حاوی ادعا‌هایی است که نیازمند تامل و بررسی هستند. از جمله می‌توان به این موارد اشاره نمود: پیشینه و سابقه وجودی شفاهی و مکتوب بحث اعجاز؛ تحدی قرآن و ادعای تحدی به آوردن یک آیه مثل قرآن؛ اعتقاد به اعجاز قرآن و مقایسه آن با اعتقاد اهل کتاب به اعجاز عهدین؛ هجمه‌ها و شبهات و نیز دفاعیات برخی مستشرقان از اعجاز قرآن و وضعیت مباحث اعجاز در سده اخیر.»
معناشناسی ایزوتسو در قرآن
در طلیعه مقاله «معناشناسی ایزوتسو در قرآن» تألیف حسین علوی‌مهر و طاهره عبداللهی چنین آمده است «شناخت زبان هر متن از راه‌های فهم و تفسیر متن می‌باشد که ایزوتسو به عنوان یکی از زبان‌شناسان مشهور به این روش پرداخته است. ایشان با روش زبان‌شناسی و انجام تحلیل‌های نشانه‌شناسی به مطالعات قرآنی پرداخته است، اما تحلیل و بررسی رویکرد معناشناسی وی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار با روش تحلیلی و با هدف بررسی معنا شناسی ایزوتسو، در کنار نقاط قوت این روش و تاثیراتی که در روشمندسازی مطالعات قرآنی دارد، نبود ضابطه و معیار خاص در انتخاب کلمات کلیدی، ریشه‌شناسی کلمات، رسیدن به میدان‌های معنایی و کاربرد‌شناسی را از نقاط ضعف این رویکرد می‌داند.»
نقد رویکرد ادبی محمد آرکون در تفسیر قرآن
یکی از مقالاتی که در این شماره منتشر شده است «نقد رویکرد ادبی محمد آرکون در تفسیر قرآن» اثر علیرضا زکی‌زاده رنانی و بتول سادات اعتصامی است. در چکیده این مقاله علمی می‌خوانیم: «قرآن‌پژوهان و مفسران از جهات مختلف از جمله رویکرد ادبی به قرآن توجه نموده‌اند. این رویکرد در قرون اولیه همان علوم ادبی صرف، نحو و علوم بلاغی بود، ولی در دوره معاصر تلفیقی از این علوم و علوم جدید است که با نگاهی متفاوت به متن قرآن توجه دارد. برخی دانشمندان نواندیش مسلمان نظیر امین الخولی و همسرش بنت الشاطی، نصر حامد ابوزید و محمد آرکون با هدف به روز رسانی پیام قرآن و پاسخ‌گویی به چالش‌ها از شیوه‌های ادبی غرب همچون زبان‌شناسی و نشانه‌شناختی پیروی کرده و با بهره‌گیری از مطالعات پیرامونی و درونی به تحلیل تاریخی و روان‌شناختی و جامعه‌شناختی متن دینی پرداخته‌اند. آنان به قرآن به مثابه یک اثر هنری ادبی نگریستند که باید با بهره‌گیری از پژوهش‌های نوین ادبی در سیاق تاریخی‌اش تفسیر گردد؛ و البته در این زمینه نیز دچار انحرافاتی شدند. در این مقاله همراه با توصیف کلی دیدگاه پایه‌گذاران این شیوه ادبی، ضمن اشاره به دیدگاه محمد آرکون و نظر او در مورد تبدیل به کتاب شدن قرآن همچون عهدین و تحت تاثیر قرار گرفتن نوشتار قرآن از بستر تاریخی و فضای جامعه سیاسی، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.»
واژگان دخیل در قرآن آرتور جفری با محوریت واژگان عبری
در مقاله «بررسی کتاب واژگان دخیل در قرآن آرتور جفری با محوریت واژگان عبری» تألیف محمدرضا آرام و محمد صادق بیاتی صداقت چنین آمده است «نوشتار حاضر در سه بخش کتاب واژگان دخیل در قرآن آرتور جفری را با محوریت واژگان عبری نقد و بررسی کرده است. ابتدا خلاصه‌ای در احوال و آثار علمی آرتور جفری و شخصیت اجتماعی وی ارائه شده و سپس چند ملاحظه کوتاه درباره کتاب او را یادآور گردیده و با سیری کوتاه در آیات مربوط، به بررسی واژه‌های دخیل در قرآن از دیدگاه مفسران و علمای علم لغت پرداخته است. پدیده توارد لغات و اخذ و عاریه زبانی از زبان دیگر به عنوان مقدمه‌ای لازم برای پیگیری موضوع واژگان دخیل است که به همراه ذکر اقوال و دلائل عمده قائلان به وقوع الفاظ اعجمی در قرآن، بخش دیگری از این پژوهش است. در ادامه ضمن بررسی پیشگفتار آرتور جفری که در کتاب خود آورده است، تقسیم‌بندی واژه‌ها توسط آرتور جفری و اعتقاد جفری مبنی بر اخذ بیشتر واژگان از منبع یهودی عبری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.»
انتهای پیام
