اسلام «محمدعلی جناح» با دموکراسی و زبان جهان معاصر سازگار بود

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی جعفر مروارید امروز در مراسم گرامیداشت سالروز تولد محمدعلی جناح، بنیان‌گذار پاکستان، در دانشگاه فردوسی اظهار کرد: شعار جناح در تاسیس پاکستان بکارگیری اسلام و قوانین اسلامی بود اما منظور کدام اسلام است؟ اسلامی که جناح از آن سخن می‌گفت، اسلامی توانا، کارآمد و هویت بخش بود؛ اسلامی که مرزهای جغرافیایی و فکری مسلمانان را به منزله کل واحد ترسیم می‌کرد.

وی افزود: این اسلام صرفا فردی و مناسکی نبود. جناح مسلمانان را توانا می‌دید. اسلام مورد نظر او اسلامی بود که مسلمانان را عزیز و باعزت می‌داند؛ اسلامی که به خودآگاهی تاریخی و بازگشت به خویشتن اسلامی دعوت می‌کند. تفسیر و فهمی که جناح از اسلام داشت و ارائه می‌داد، اسلامی بود که در عین حفظ اصول و ارزش‌های اسلامی سازگار با دموکراسی و زبان جهان معاصر بود. محمدعلی جناح در سلسله اصلاح‌گرایان فکر دینی قرار می‌گیرد.

مروارید با بیان اینکه جناح این نگاه را داشت که اصلاح جامعه اسلامی به اصلاح فکردینی وابسته است، عنوان کرد: اگر فکر و فهم مسلمانان تغییر کند، شیوه زیست، تفکر اجتماعی و موقعیت مسلمانان در جهان تغییر خواهد کرد، به همین منظور جناح به ظرفیت‌‎های قانون اساسی نیز توجه می‌کند یعنی راه اصلاح را راه اصلاح حقوقی می‌داند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: با توجه به دانش حقوقی که جناح داشت، نقش مردم را در این اصلاح و ظرفیت‌های قانون اساسی را به خوبی به کار می‌گیرد که فهم مدرن و معاصر از اسلام را ارائه می‌دهد و پیامی که در نهایت اتحاد جهان و امت اسلامی است. دعوتی که جناح از کشورهای مسلمان انجام می‌دهد، به منظور تشکیل یک امت واحده اسلامی است که قدرت و عزت مسلمانان را در جهان معاصر نشان می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه بازسازی فکر دینی که جناح به منزله فعال سیاسی به آن اشاره می‌کند ریشه در تفکر فلسفی اقبال دارد، تصریح کرد: ما برای فهم فکر جناح نیازمند فهم فکر اقبال لاهوری هستیم. اقبال در سلسه سخنرانی‌هایی که در انگلستان ارائه داد و بعد تحت عنوان فکر دینی و اسلام به چاپ رسید، به خوبی فلسفه خوداندیشی، بازگشت به قرآن و نگاه نقادانه و عقلانیت معاصری که ما نیازمند رجوع به آن هستیم را برای معرفی و فهم اسلام نشان می‌دهد.

مروارید اضافه کرد: همان‌قدر که دعوت به صورت‌بندی حقوقی اسلام کار محمدعلی جناح و در هویت و تشکیل کشور مستقل پاکستان تاثیرگذار بوده، نگاه فلسفی و نقادانه مبتنی بر فلسفه‌های جدید در اقبال و عقلانیتی که دعوت به آن می‌کند نیز نشانه پیشرفت و مبانی کار جناح است. اقبال در احیای فکر دینی، متافیزیک‌های سنتی را نقد کرده و به دوری از تقلید دعوت می‌کند. زبان اسلام زبان جهانی و دعوت قرآن نیز دعوت به فطرت جهانی است، خطاب اسلام نیز محدود به یک منطقه خاص جغرافیایی، نژاد، مذهب و یک قوم نیست، بلکه خطاب جهانی است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: اسلام یک سرشت وجودی ابدی و نامتناهی بوده، به همین دلیل قرآن نیز ابدی و نامتناهی است. برای فهم این ابدیت ما نیازمند نو کردن تفسیر و فهم بشری خود از اسلام و قرآن هستیم تا بتوانیم با زبان معاصر، قرآن و مفاهیم اسلامی را برای جهان معاصر فهم‌پذیر کنیم، کاری که اقبال در احیای فکری دینی انجام داد و جناح نیز در عرصه عملی آن را به منصه ظهور رساند.

وی با اشاره به اینکه قرآن چشم‌انداز فعالان اجتماعی و سیاسی را در جامعه اسلام نشان می‌دهد، تصریح کرد: قرآن نشان می‌دهد که چگونه قرآن را بخوانیم، بفهمیم و چگونه عقلانیت معاصر را برای فهم قرآن بکار بگیریم که مسلمانان باعزت و عزیز باشند و این پیام قرآن و اسلام است. هنوز نیز کماکان نهضت بیدارگری جهان اسلام و اصلاح‎گری فکر دینی از سید جمال تا اقبال لاهوی و محمدعلی جناح و مرحوم امام(ره) زنده و الهام‌بخش حرکت‌های اجتماعی و فرهنگی است.

مروارید بیان کرد: ما به عنوان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در خراسان رضوی و در جوار مرجع امام رضا(ع) که منبع گفت‌وگوی بینا فرهنگی و بیا دینی و گفت‌وگوی بین ادیان است، آمادگی داریم تا گفت‌وگوهای بینا فرهنگی با اصحاب فرهنگ و هنر در پاکستان داشته باشیم و دغدغه‌های مشترک جهان اسلام که هنوز زنده و نیازمند عمل به پیام اقبال لاهوری و محمدعلی جناح است را بررسی کنیم، خوداندیشی دینی، خودآگاهی دینی و نقادی درونی را در جهان اسلام داشته و جهان اسلام را به منزله یک خانواده و اختلاف سلایق را به منزله یک ظرفیت برای کشف توانایی‌های متقابل داشته باشیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: این آمادگی وجود دارد که با تکیه بر فکر جوان در جهان اسلام که ظرفیت نهفته کشورهای اسلامی است، بتوان مفاهیم بنیادین که باعث پیشرفت جهان اسلام می‌شود را در خدمت متفکران، نظریه‌پردازان و اصحاب فرهنگ کشور پاکستان قرار داد.

انتهای پیام