حجت‌الاسلام پویا: نیاز به ترجمه جدید قرآن نداریم/ ترجمه نقد شود نه مترجم
گروه ادب ــ عضو هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی گفت: با وجود ترجمه‌های بسیار از قرآن کریم، نیاز به ترجمه جدیدی نداریم و باید نقد ترجمه‌ها رونق بگیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن پویا، عضو هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره ضرورت نقد ترجمه‌های قرآن گفت: اصل نقد در همه حوزه‌های علمی و پژوهشی کار بسیار مفیدی است، به شرط اینکه شرایط آن رعایت شود و در این صورت نقد سبب رشد اثر مورد نقد خواهد شد.
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۲۰۰ ترجمه چاپ شده که رشد آن‌ها در راستای همین نقد‌هایی است که انجام می‌شود و مترجمانی که به این نقد‌ها مراجعه کرده‌اند، از لغزش‌هایی که در ترجمه آن‌ها وجود داشته است، جلوگیری کرده‌اند و همین امر سبب شده که ترجمه‌های فاخرتری انجام شود. بنابراین کسانی که علاقه‌مند بوده‌اند ترجمه‌های خوبی ارائه دهند، به این نقد‌ها توجه کرده‌اند.
ترجمه‌های سطحی از قرآن
حجت‌الاسلام پویا در ادامه بیان کرد: مترجمانی که خود دست‌اندرکار نقد ترجمه‌های دیگران بودند، توانسته‌اند ترجمه خوبی عرضه کنند. برای مثال حسین استادولی ترجمه‌های بسیاری را نقد کرده و برخی از این نقد‌ها بسیار خوب و علمی بوده که باعث شده مترجم دوباره به ترجمه خود مراجعه و به بازبینی و اصلاح آن اقدام کند و ترجمه او را نیز دیگران نقد کرده‌اند.
وی در ادامه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برخی منتقدان معتقدند که برخی از ترجمه‌های قرآنی بازنویسی و یا کپی از ترجمه‌های دیگر است، گفت: نکته مهم این است که متأسفانه برخی مترجمان نه تنها نقد‌ها را نخوانده‌اند، بلکه در آن سطح نبوده‌اند که ترجمه‌ای از قرآن ارائه کنند و ترجمه آن‌ها چندان ارزشمند نبوده و وقت خود و دیگران را گرفته‌اند. از سوی دیگر اینکه کپی کرده‌اند، نمی‌توانم با قطعیت در این باره صحبت کنم، چرا که این موضوع نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
نبود نقد، خطا و لغزش به همراه دارد
این مدرس دانشگاه با اشاره به مؤلفه‌های نقد ترجمه بیان کرد: منتقد باید هدفش، نقد اثر و نوشته باشد نه نقد نویسنده؛ یعنی این نقد شخص‌محور و همراه با توهین و تحقیر نویسنده نباشد و منتقد سعی کند علم را نقد کند. همچنین کسی که نقد می‌کند باید خود شایسته این کار باشد؛ به این معنی که بر علوم قرآنی مسلط باشد، از ترجمه‌ها آگاهی داشته باشد و آشنا به علوم پیرامونی قرآن مانند تاریخ قرآن، تاریخ اسلام و ادبیات عرب باشد و به همه جوانب ترجمه نگاه کند. اینکه مترجم به دنبال چه بوده و هدفش از ارائه این ترجمه چه بوده، مهم است. گاهی یک ترجمه نگاه تاریخی به قرآن دارد و گاهی ترجمه‌ای دیگر نگاه ادبی، عرفانی و ... به قرآن دارد که با توجه به این رویکرد‌ها نقد ترجمه انجام شود.
وی با بیان اینکه نقد منجر به رشد و تعالی یک اثر می‌شود، گفت: نقد به ویژه در حوزه معارف دینی و ترجمه قرآن ضروری است، چرا که اشتباه در این موارد می‌تواند سبب خطا و لغزش در هریک از مفاهیم دینی و قرآنی شود.
ترجمه نقش کلیدی در انس با قرآن دارد
حجت‌الاسلام پویا درباره نقش ترجمه‌های قرآن در انس مخاطبان با قرآن بیان کرد: ترجمه اگر روان و متناسب با ادبیات روز نباشد، توجه مخاطب را جلب نمی‌کند. برخی از ترجمه‌هایی که در دوره معاصر و پس از انقلاب اسلامی منتشر شده‌اند، انصافاً ترجمه‌های خوبی از نظر ادبیات فارسی هستند و ادبیات فاخری در قیاس با سایر ترجمه‌ها دارند و برخی اهل شعر و ادب نیز توانسته‌اند ترجمه‌های خوبی ارائه دهند. بنابراین محتوای ترجمه می‌تواند نقش کلیدی در انس با قرآن داشته باشد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه با وجود ترجمه‌های بسیار از قرآن، آیا باز هم نیاز به ترجمه‌های جدیدی داریم، بیان کرد: به نظر می‌رسد اکنون به اندازه‌ای اشباع شده که نیاز به ترجمه‌های جدید نداریم. در واقع چه حوزویان و چه دانشگاهیان نگاه‌های و رویکرد‌های متفاوتی در ترجمه داشته‌اند و احساس می‌کنم در مدت زمانی که این اندازه ترجمه انجام شده، دیگر جایی برای ترجمه‌های جدید نیست، مگر اینکه مترجمان حرف جدید و نو و یا سبک جدیدی در ترجمه قرآن داشته باشند.
وی در ادامه درباره ضرورت انجام ترجمه برای کودک و نوجوان گفت: کار ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان کار ساده‌ای نیست و از سوی دیگر نیازی هم نیست که آن‌ها از همه قرآن بهره‌مند شوند، چراکه همه مفاهیم قرآن متناسب با سن و فهم آن‌ها نیست. البته ممکن است کسی علاقه‌مند باشد و توان این را نیز داشته باشد که همه قرآن را برای کودک و نوجوان ترجمه کند، اما اگر این کار به صورت گزینشی انجام شود و آیات و سوره‌هایی که برای آن‌ها مورد نیاز است ترجمه شود، مفیدتر خواهد بود.
انتهای پیام
