میزگرد «بررسی حقوق شهروندی در گفتار و سیره عملی امام خمینی(ره)» در گیلان برگزار شد

به گزارش ایکنا از گیلان، حجت الاسلام‌والمسلمین حسن شاه ملک پور، استادیار گروه حقوق دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان امروز، 17 بهمن ماه در میزگرد علمی - فرهنگی «بررسی حقوق شهروندی در گفتار و سیره عملی امام خمینی(ره)»، با بیان اینکه حقوق از دو منظر «بودن» و «داشتن» معنا می شود، اظهار کرد: در ترکیب «حقوق شهروندی» معنی دوم صدق می کند.

وی حق را به مثابه داشتن سلسله اختیارات و امتیازات نسبت به مطلوبات دانست و افزود: شهروند یک واژه کلیدی است که می تواند هم به معنی سکنه یک نظام جغرافیایی و سیاسی باشد و هم به آحاد انسانی تحت یک حاکمیت واحد سیاسی اتلاق شود که از امتیازات برابر و مشابه برخوردارند.

مدرس دانشگاه با بیان اینکه حقوق شهروندی معنای جدیدی ایجاد کرده است، گفت: حقوق شهروندی  یعنی می خواهیم افرادی که تحت یک حاکمیت سیاسی و اجتماعی هستند حقوق برابر داشته باشند. متأسفانه گاهی از حقوق شهروندی تنها به‌عنوان شعار سیاسی استفاده می شود.

شاه ملک پور با اشاره به جایگاه حقوق شهروندی در ایدئولوژی و مکتب، تصریح کرد: در قرآن از شورا، بیعت، ناس و... سخن گفته شده که مفهوم مردم‌سالاری را به ارمغان دارد. در آموزه های فقهی با مفهوم عرف نیز رو به رو هستیم که نشان دهنده اهمیت تلقی عموم از یک موضوع است.

وی با بیان اینکه مردم سالاری در ایران قید ایدئولوژیک دارد، خاطرنشان کرد: مردم در تعالیم دینی محور هستند و لذا دیدگاه امام خمینی(ره) از قرآن نشأت می‌گرفت، در حالی که هیچ تلقی از حاکمیت بالفعل اسلام نداشت. پیام های امام از زمان آغاز نهضت تا پیروزی انقلاب بر پایه مردم سالاری و رأی مردم بود.

مدرس دانشگاه واقعه غدیر را نظام امامت دانست که در راستای حاکمیت سیاسی و اجتماعی نیست و عنوان کرد: امام علی(ع) در جریان سقیفه از حکومت سیاسی کنار رفت و مانع از انتخاب مردم نشد، اما بعد از 25 سال منوط به حضور مردم حکومت را در دست گرفت لذا آرا و اندیشه های معمار کبیر انقلاب نیز براساس آموزه های علوی شکل گرفته بود.

شاه ملک پور با بیان اینکه از دیدگاه امام مردم نقش تعیین کننده در جامعه اسلامی دارند، متذکر شد: نقش نظارت از مجاری مورد قبول مکتب اعمال می شود و این قید در شاکله قانون اساسی ما وجود دارد.

قوه عاقله انسان را به سوی کمال هدایت می‌کند
امیر نورانی مکرم دوست، استادیار گروه معارف اسلامی و الهیات دانشگاه گیلان نیز، با اشاره به مبنای فکری امام خمینی(ره) در باب مردم‌سالاری، خاطرنشان کرد: امام را به‌عنوان فردی که انقلاب اسلامی را رهبری کرد و آن را به پیروزی رساند می‌شناسیم، اما امام تنها نگاه انتقادی به وضع موجود در جامعه ایران نداشت، بلکه ایشان رویکردهای جهانی لیبرالی و مارکسیستی را نقد می‌کرد.

وی حقوق شهروندی را یکی از خروجی‌های جهان مدرن دانست و گفت: به دنبال انقلاب فرانسه واژه «شهروند» از انحصار خارج شد و همه افراد جامعه را در بر گرفت. در واقع پایه گذاران اندیشه نوین می خواستند جامعه را از حالت سنتی رهایی دهند به حالت مدرن ببرند لذا محور کارشان را کنار گذاشتن امر و نهی‌های گذشته و نجات پیدا کردن از سلطه‌های نامشروع و قدرت افراد و گروه ها قرار دادند تا ستم و نابرابری از بین برود.

مدرس دانشگاه با بیان اینکه کانت انسان نوین را به واسطه خرد مقدم بر معرفت و هستی می داند، عنوان کرد: در این تعریف انسان سوژه بوده و دارای اراده مستقل و خودآگاهی است لذا وقتی انسان محور قرار گرفت، قدرت و اقتدار نسبی پیدا کرد و به مرور بر طبیعت مسلط شد و ابزار مدرنیته را پدید آورد.

نورانی مفهوم مدرنیته را دو لبه یک تیغ دانست و یادآور شد: در ذات فلسفه کانتی وقتی انسان سوژه باشد، شیءگرایی به وجود می آید، یعنی انسان به همه چیز به چشم شیء و ابزار نگاه می کند لذا چنین دیدگاهی افراد خودخواه تر و ناسالم تر تحویل جامعه می دهد.

وی امام خمینی(ره) را یک فیلسوف، متکلم، فقیه و عالم دانست که نگاه جامع به دین داشت و ادامه داد: امام نظریه فطرت و میل به کمال مطلق در انسان را مطرح کرد، زیرا انسان مولود عالم طبیعت بوده و دارای سه قوه شهویه، غضبیه و وهمیه است لذا از منظر امام همه بدبختی های انسان ریشه در این قوای سه گانه یعنی زر و زور و تزویر دارد. اگر انسان مدیریت خود را بر یکی از این سه قوه بنا کند نابرابری و ستم و استثمار پدید می آید لذا تنها قوه ای که می تواند انسان را به سوی کمال هدایت کند، قوه عاقله است.

استادیار گروه معارف اسلامی و الهیات دانشگاه گیلان قوه الهی عاقله را مبنای تفکر اسلامی دانست و گفت: امام اعتقاد داشت فقط با حاکمیت قوه عاقله که ریشه در فطرت و تعالیم انبیای الهی دارد انسان می تواند به کمال برسد. در واقع امام با این رویکرد در جهان تحول و نواندیشی ایجاد کرد و فقط به دنبال براندازی یک رژیم فاسد و وابسته نبود.

محمدحسن زاهدی، استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه گیلان نیز در ادامه این میزگرد، مبنای حرکت امام را مبتنی بر آموزه های امام علی(ع) دانست و اضافه کرد: نهج البلاغه بهترین الگو برای حقوق مردم و شهروندان است.

وی با تأکید بر اینکه با چارچوب های دینی می توانیم حقوق شهروندی را تعریف کنیم، متذکر شد: بی تردید می توانیم حقوق بر زمین مانده مردم را با آیات و روایت محقق کنیم لذا نباید در موضوع حقوق شهروندی به مفاهیم مدرنیته توجه کنیم، زیرا میوه یک نظام توحیدی با میوه یک نظام سکولار فرق دارد.

انتهای پیام