تعریف انسان موفق؛ نبردگاه اصلی ما با علوم غیرتوحیدی/ ارائه سازوکار موفقیت از دیدگاه قرآن

دوره آموزشی «نردبان صعود» راهکارها و راهبردهای انسان موفق توحیدی عنوان دوره‌ای است که اندیشکده سبک زندگی اسلامی خوزستان قرار است آن را طی روزهای 9 و 10 اسفند در اهواز برگزار کند.

همه بارها عناوین متنوع کارگاه‌های موفقیت را در شهر دیده‌ایم، اما موفقیت براساس الگوی زندگی توحیدی عنوانی است که برای نخستین‌بار بیان شده و قرار است براساس طرح مطالعاتی الگوی جامع سبک زندگی، انسان موفق را به ما معرفی کند و سازوکار موفقیت و همچنین موانع آن را از نظرگاه قرآن کریم به ما بیاموزد.

تبدیل موفقیت به هدف عمومی 
حجت‌الاسلام حسین عباسی‌اصل، مدیر اندیشکده سبک زندگی اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان، در توضیح این دوره، با بیان اینکه موفقیت امروز به هدف عمومی تبدیل شده است، گفت: امروز موفقیت هدف و نشانه‌ای است که همه به سمت آن می‌دوند. این هدف تا حدی گنگ است و مسئله دوم این است که متأسفانه موفقیت با پارادایم و براساس علوم انسانی غربی تعریف می‌شود.

وقتی درباره موفقیت تحقیق می‌کنیم، می‌بینیم اوج موفقیت در این سبک به مأکل، منکح، مرکب و ملبس محدود شده است؛ یعنی دقیقاً آن چیزی که امام در چهل حدیث آن را بُعد حیوانی انسان معرفی می‌کند: «ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا»(آل عمران، 14) اینها ابزارهای یک زندگی خوب در دنیا است؛ اما آیا موفقیت است؟ آیا می‌توان نام آن را موفقیت و یا همان فوز و فلاح قرآنی گذاشت؟ ما که معتقدیم انسان متشکل از روح و جسم است و ابعاد مادی و معنوی او با یکدیگر تلفیق شده است، موفقیت او نیز موفقیت یک‌بُعدی نیست؛ بلکه چندبُعدی است. تبیین کردن این موضوع کمی کار را مشکل می‌کند.

برای اینکه موفقیت را تبیین کنیم، می‌توانیم مهندسی معکوس داشته باشیم. البته معتقدیم قرآن کریم اینها را بیان کرده غربی‌ها این موارد را به سازوکار تبدیل کرده‌اند و توانستند پیشرفته‌تر از ما در این زمینه حرکت کنند. یکی از کارهایی که انجام دادند تبیین شاخصه‌های موفقیت است. غربی‌ها به این سازوکار رسیدند که ما برای الگوسازی و جهت‌دهی مردم به سمت مورد نظر باید یکسری شاخص و مؤلفه تعریف کنیم که افراد به سمت آن بروند.

تمام مؤلفه‌هایی که آنها برای موفقیت دارند ما در مبحث قارون می‌بینیم؛ یعنی اوج موفقیتی که آنها توانستند تبین کنند، در ادبیات قرآن کریم، قارون می‌شود؛ یعنی موفق کسی است که بتواند ثروت زیادی داشته باشد، تبرج کند، با انواع مفاسد لذت دنیا را ببرد و نیروی انسانی زیادی زیرمجموعه خود داشته باشد. یعنی انتهای الگوی موفقیت غربی قارون است که در قرآن کریم به عنوان یک شخصیت مذموم معرفی شده است.

آنچه گفته شده در مورد اهمیت تبیین موفقیت توحیدی است، غربی‌ها جلوتر از ما مؤلفه‌هایی برای موفقیت ارائه کرده‌اند. امروز موفقیت هدف عمومی همه است و تشنگی در مورد آن در جامعه وجود دارد و حتی می‌توان از میزان فروش کتاب‌های موفقیت در نمایشگاه‌ها این موضوع را فهمید که تشنگی در مورد آن در جهان و جامعه ایرانی وجود دارد؛ این مسئله ضرورت ورود به عرصه موفقیت توحیدی را روشن می‌کند، به طوری که باید به عنوان وظیفه جهادی و شرعی به آن نگاه کرد.

نقطه درگیری با علوم غربی غیرتوحیدی روشن شود
این جمله کلیدی است که نبردگاه اصلی ما با علوم غیرتوحیدی در انسان موفق است؛ یعنی آنها تمام داشته‌های علمی خود را پای کار آورده‌اند که مؤلفه‌های موفقیت را رقم بزنند؛ بالطبع ما نیز باید یک مهندسی معکوسی طراحی کنیم، با اینکه در قرآن این مؤلفه‌ها معرفی شده است. باید نقطه درگیری خود را با علوم غربی غیرتوحیدی روشن کنیم و داشته‌های خود را وارد میدان کرده و مؤلفه‌های موفقیت را برای اساساً آن تعریف کنیم.

برای تبیین موفقیت توحیدی، اول باید چیستی موفقیت، چرایی موفقیت و چگونگی موفقیت را در قرآن روشن کنیم. به نظر می‌رسد موفقیت در قرآن، شکوفا کردن تمام استعدادها در انسان است؛ کسی موفق است که تمام استعدادهایی که خداوند چه به صورت عمومی به انسان‌ها و چه به صورت خصوصی به فرد داده است، بشناسد و آنها را شکوفا کند.

در قرآن کریم نشانه‌هایی برای موفقیت انسان از نظر خدا وجود دارد که باید آنها را معرفی کنیم و سازوکارهای رسیدن به آن را متناسب با سبک زندگی امروز طراحی کنیم، یعنی راهبردها و راهکارهایی را به فرد بدهیم که او بتواند آن‌ها را در سبک زندگی امروز با تمام موانع موجود پیاده کند و به آنها برسد. باید بتوانیم برای مردم راهبرد و راهکار موفقیت براساس قرآن طراحی کنیم.

در تبیین چرایی موفقیت، باید گفت انسان برای اینکه بتواند لذت زندگی را درک کند و رضایتی را که خداوند به او وعده داده، درک کند لازم است استعدادهای خود را شکوفا کند و به سرانجام برساند تا معنای زندگی را دریابد. برای مثال  شخصی را در نظر بگیرید که ده‌ها میلیارد در حسابش پول دارد، اما نمی‌تواند از آنها برداشت کند. او پول دارد اما به دلیل اینکه نمی‌تواند از آنها استفاده کند آسیب و آزاری می‌بیند که شخص فقیر نمی‌بیند؛ چون او می‌داند سرمایه‌ای ندارد. این ناراحتی و اعتراض که برای فرد به وجود می‌آورد خیلی بیشتر از کسی است که این استعدادها را ندارد. در تبیین چگونگی موفقیت نیز ما نیازمند ارائه سازوکارهای قرآن برای موفقیت هستیم.

ویژگی دیگر این دوره این است که موانع رسیدن به موفقیت در آن لحاظ می‌شود؛ مثلاً ما راهبرد و راهکار نشان می‌دهیم و در مقابل، موانع آن را هم بیان می‌کنیم و اقدام‌هایی برای رفع این موانع ارائه می‌دهیم.

انتهای پیام