آیت‌الله مبلغی:
دانش «نشانه‌های قرآن» ایجاد شود
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر ضرورت ایجاد علم نشانه‌های قرآن گفت: از رهگذر تأسیس دانش نشانه‌ها، می‌توان دنیای بزرگ نشانه‌ها را به مثابه فرصتی مهم و علمی برای دستیابی به معانی قرآن مطرح کرد و آن را در جمله و زمره علوم قرآنی قرار داد.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله احمد مبلغی در کنفرانس بین‌المللی اعجاز علمی در قرآن، که به همت موسسه وقف سنی در بغداد برگزار شد، گفت: ایجاد دانش نشانه‌های قرآنی اهمیت بسیاری دارد و استثناست و در نوع خود بی‌نظیر خواهد بود.وی افزود: دستیابی به معانی مهم‌ترین چیزى است که باید به دنبال آن باشیم و بدون در اختیار داشتن معانی، امکان هیچ تئوری، ایده و پیشرفت علمی وجود ندارد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بیان کرد: دلالت‌های لفظی معهود (که در چارچوب قواعد معروف شکل گرفته‌اند) هرچند که آنها طیف وسیعی از معانی را ارائه می‌کنند، در نهایت عملکرد آنها محدود است؛ به این معنا که نمی توان از طریق آنها به مجموعه‌های دیگری از معانی، که بسیار مهم هستند، دست یافت.
مبلغی اظهار کرد: راه دیگری برای دسترسی به معانی وجود دارد و آن تمرکز بر نشانه‌هاست. نشانه‌ها نقش مهمی برای کشف انواع مختلفی از معانی دارند که از راه دلالت‌های لفظی رایج به دست نمی‌آیند. بنابراین می‌توان گفت که نشانه‌ها جنس دیگری از دلالت و حکایت را نمایندگی می‌کنند.
دو سنخ نشانه
وی یادآوری کرد: نشانه‌ها را می‌توان به دو دسته نشانه‌های زبانی و نشانه‌های غیرزبانی تقسیم کرد و از آنجا که قرآن کلمات است، در این ارائه صرفاً بر نشانه های زبانى تمرکز می‌کنیم. ارائه‌دهنده یک متن می‌تواند مجموعه‌ای از نشانه‌ها را در متن خود بگنجاند تا از این طریق پاره‌ای از معلومات را در دسترس قرار دهد، معلوماتی که غیر از طریق نشانه قابل دستیابی نیستند.
دو قاعده نشانه‌شناسی قرآن
استاد برجسته حوزه علمیه با ارائه دو قاعده از قواعد نشانه‌شناسی قرآن، گفت: ارائه این دو قاعده به مثابه فتح بابی برای تأسیس قواعد دیگر است، آنچه اکنون ارائه می‌کنم طبیعتاً طرح اولیه است که باید آن را دانشمندان شیعه و سنی با هدف تثبیت علم نشانه‌های قرآن ادامه دهند و دنبال کنند.
قاعده اول
مبلغی قاعده اول را عبارت از همجوار شدن و در پی هم آمدن دو کلمه ظاهر نامتجانس و نامتناسب در قرآن دانست و گفت: مثالی که می‌توانم برای این قاعده ارائه کنم همجوار شدن شتر و آسمان در قرآن است که در نگاه نخست غریب به نظر می‌آید. این سؤال مطرح است که رابطه شتر و آسمان چیست؟ چگونه لفظ حیوانی مانند شتر، که در زیر آسمان قرار دارد، در کنار لفظ آسمان قرار داده شده است؟ آیا منشأ تناسب در اینجا در نظر گرفته شده است؟
استاد حوزه علمیه گفت: همجوار شدن دو لفظ آسمان و شتر یک نشانه است بر اینکه نسبت آسمان و زمین با خداوند یکسان است و چنان نیست که پدید آوردن آسمان در مقایسه با آفریدن شتر برای خداوند تلاش بیشتری داشته است و اینکه طبعاً هیچ کدام زحمتی برای خداوند ندارند و این یکسانی در نسبت صرفاً و صرفاً اختصاص به خداوند دارد.
وی گفت: قاعده دوم نشانه‌شناسی قرآن در کنار هم قرار دادن دو رویداد در قرآن است که یکی حاکی از نقطه صفر و دیگری حاکی از نقطه اوج است. اگر چنین همجواری مشاهده شود، حامل نشانه‌ای است برای ارائه یک معنای مهم.
مثالی برای قاعده دوم
وی با اشاره به مثالی برای این قاعده گفت: دو مورد چاه و کاخ و زندان و کاخ که برای یوسف رخ داد، حاکی از دو حادثه صفر و صدی است که براساس آن یوسف ابتدا به چاه افتاد و پشت سر آن به کاخ رفت و نیز به زندان افتاد و پشت سر آن به کاخ رفت.
مبلغی افزود: در توالی قرار دادن این دو حادثه، نشانه آشکار قدرت و دخالت اراده خداوند در خلق یک وضعیت پر امکان (مكنا ليوسف) از دل یک وضعیت صفر و یا مشابه صفر (یعنی چاه و زندان) است. به همین جهت است که قرآن در هر دو حادثه پس از رفتن یوسف به قصر می‌فرماید که ما این گونه به یوسف مکانت بخشیدیم.
وی در عین حال تأکید کرد: تحقیق من موضوعی را پیشنهاد می‌دهد که اگر آن را مطالعه کنیم، شاید علم جدیدی در مورد قرآن با عنوان علم نشانه‌های قرآن به دست آید که راه وسیع و مهمی را برای کشف مجموعه‌ای پایه‌ای از دانش قرآنی ایجاد کند.
انتهای پیام
